FAKİRÎ, Üzeyir Usta

(d. ?/? - ö. ?/?)
Âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Üzeyir Usta olan âşık hakkında yeterli bilgi bulunmamaktadır.  Cönklerde adı geçen âşıklardan ve sözlü kaynaklardan edinilen bilgiler ve yapılan değerlendirmeler âşığın 19. yüzyılın ilk yarısında II. Mahmut döneminde yaşadığını göstermektedir. Kars ve çevresinin bu yüzyılda yaşadığı savaşlar bölge insanının çeşitli boyutlarda göçlerine yol açmış ya da bölgeye Ahıska ve çevresinden göçler gerçekleşmiştir. Dolayısıyla yazılı kaynaklardan hareketle âşığın doğum ve ölüm yeri/tarihi hakkında kesin bir bilgiye ulaşılamamaktadır.

Bölgede hikâyeci âşık olarak tanınan Fakirî’nin Arslan Bey, Ahmed Han, Mustafa Bey ve Kerem’in Erzincan Bağları adlarıyla dört hikâyesi bulunmaktadır (TDEA 1977: 152). Bölgedeki hikâye anlatma geleneğinin dönemi içerisindeki sürdürücüsü ve aktarıcısı olması yönüyle önemli bir isim olan Fakirî, geleneğin önemli mihenk noktalarından biri konumunda olan Ahıska ve çevresi âşıklarıyla da görüşmüş ve bu anlamda Rum âşıklardan Fıtnati ile atışmıştır (TDEA 1977: 152). Şiirlerinde Fakirî mahlasını kullanan âşığın, sözü kullanmada gayet mahir olduğu anlaşılmaktadır. Yer yer Arapça ve Farsça sözcük ve tamlamalara yer veren âşığın, atışmalarıyla da bilinmesi onun irticali güçlü bir âşık olduğunu göstermektedir.

Kaynakça

Kocatürk, Vasfi Mahir (1963). Saz Şiiri Antolojisi, Başlangıçtan Bugüne Kadar Türk Edebiyatının Saz Şiiri Tarzında Yazılmış En Güzel Şiirleri. Ankara: yyy.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1977). C. 3, İstanbul: Dergâh Yay. 152.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. KÜRŞAT ÖNCÜL
Yayın Tarihi: 16.08.2014
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Koşma

Yeter cevr eyledin nazlı sultanım,
Ya nolur insafa gel bazı bazı,
Gücendin mi bana çeşmi fettanım
Lütfu kereminden kıl bazı bazı

Elmaslı hançerin sineme çakma
Su gibi meyl edip her yana akma
Var ise isyanım kusura bakma
Şaşar bildiğinden kul bazı bazı

Der Fakiri gayet lebi balımsın
Bir pembe gerdanlı selvi dalımsın
Nasıl merhametsiz kanlı zalımsın
Divane gönlümü al bazı bazı

Kocatürk, Vasfi Mahir (1963). Saz Şiiri Antolojisi, Başlangıçtan Bugüne Kadar Türk Edebiyatının Saz Şiiri Tarzında Yazılmış En Güzel Şiirleri. Ankara: yyy. 274-275.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ALADAĞLI/OZANOĞLU/YÜCELİ, İsmail Kurtd. 1956 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2FEZO, Sabri Şimşekoğlud. 25.03.1948 - ö. 28.06.1990Doğum YeriGörüntüle
3HAMDÎ, Küçük Ahmed Hamdî, Karslıd. 1816 - ö. 1887Doğum YeriGörüntüle
4ALADAĞLI/OZANOĞLU/YÜCELİ, İsmail Kurtd. 1956 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5FEZO, Sabri Şimşekoğlud. 25.03.1948 - ö. 28.06.1990Doğum YılıGörüntüle
6HAMDÎ, Küçük Ahmed Hamdî, Karslıd. 1816 - ö. 1887Doğum YılıGörüntüle
7ALADAĞLI/OZANOĞLU/YÜCELİ, İsmail Kurtd. 1956 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8FEZO, Sabri Şimşekoğlud. 25.03.1948 - ö. 28.06.1990Ölüm YılıGörüntüle
9HAMDÎ, Küçük Ahmed Hamdî, Karslıd. 1816 - ö. 1887Ölüm YılıGörüntüle
10ALADAĞLI/OZANOĞLU/YÜCELİ, İsmail Kurtd. 1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11FEZO, Sabri Şimşekoğlud. 25.03.1948 - ö. 28.06.1990Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12HAMDÎ, Küçük Ahmed Hamdî, Karslıd. 1816 - ö. 1887Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13ALADAĞLI/OZANOĞLU/YÜCELİ, İsmail Kurtd. 1956 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14FEZO, Sabri Şimşekoğlud. 25.03.1948 - ö. 28.06.1990Madde AdıGörüntüle
15HAMDÎ, Küçük Ahmed Hamdî, Karslıd. 1816 - ö. 1887Madde AdıGörüntüle