Ferzan Özpetek

(d. 3 Şubat 1959 / ö. -)
Yönetmen, Senarist, Yazar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbul Kalamış’ta doğdu. Kalamış ABC Lisesini bitirdi. 1976’da İtalya’ya gitti ve Roma’da La Sapienza Üniversitesinde Sinema Tarihi öğrenimi gördü. Accademia d’Arte Drammatica “Silvio D’Amico”’ya devam etti. The Living Theater’da çalıştı. Sinema kariyerine, 1982’den itibaren Massimo Troisi, Maurizio Ponzi, Ricky Tognazzi, Lamberto Bava, Francesco Nuti, Sergio Citti, Giovanni Veronesi ve Marco Risi gibi yönetmenlerin asistanlığını yaparak başladı.

İlk filmi Hamam (yapım tarihi 1996), Cannes Film Festivali’nden uluslarası bir başarı ile ayrıldı. Ardından gelen Harem Suare (1999), Cahil Periler (2001), Karşı Pencere (2003), Kutsal Yürek (2004), Bir Ömür Yetmez (2007), Mükemmel Bir Gün (2008), Serseri Mayınlar (2010), Şahane Misafir (2012), Kemerlerinizi Bağlayın (2014), İstanbul Kırmızısı (2016) ve Napoli’nin Sırrı (2017) filmleri bu başarıyı perçinledi. Sinema dilindeki ustalığı ve işlediği konulardaki farklılığı ile İtalyan ve Türk sinemasının en önemli yönetmenlerinden biri kabul edilen Ferzan Özpetek, Aida (2011) ve La Traviata (2012) operalarını da yönetti. Bütün filmleriyle saygın adaylıklar ve ödüller kazandı. Kendisi için 2008’de New York Modern Sanat Müzesi (MoMa)’da bir retrospektif gösterim düzenlendi, 2019’da “Commendatore” derecesinde İtalya Cumhuriyeti Liyakat Nişanına layık görüldü.

Özpetek, 1976’da sinema eğitimi için gidip yerleştiği ve 2016’da evlendiği Roma’da yaşamaktadır.

Yönetmenliğini yaptığı Hamam (Stefano Tummolini ile); Harem Suare, Cahil Periler, Karşı Pencere, Kutsal Yürek, Bir Ömür Yetmez (Gianni Romoli ile), Mükemmel Bir Gün (Sandra Petraglia ile), Serseri Mayınlar (Ivan Cotroneo ile), Şahane Misafir (Federica Pontremoli ile), Kemerlerinizi Bağlayın (Gianni Romoli ile), İstanbul Kırmızısı ve Napoli’nin Sırrı (Gianni Romoli, Valia Santella ile) adlı filmlerin aynı zamanda senaryo yazarlarından biri olan Ferzan Özpetek’in, İtalyanca kaleme aldığı iki romanı bulunmaktadır.

Bunlardan ilki, İstanbul Kırmızısı adıyla Türkçeye çevrilmiştir. Olay akışının İtalya’da yaşayan Türk bir yönetmen ile İtalyan bir kadının İstanbul seyahati çerçevesinde oluşturulduğu romanda, kahramanların geçmişleri ile harmanlanmış günleri anlatılırken aşk, ihanet, cinsellik, sevgi, aile, ölüm, veda, ayrılık gibi konular işler. Özpetek’in “Uzun bir mektup aslında (...) Roma’da geçirdiğim 39 yılı anlatıyorum.” dediği ve Sen Benim Hayatımsın adıyla Türkçeye çevrilen ikinci romanı da benzer konular etrafında örülür. Ancak bu romanda olaylar, daha geniş zaman bir diliminde ve daha kalabalık şahıs kadrosuyla hikâye edilir. Bununla birlikte her iki roman da otobiyografik özellikleri, İstanbul ve Roma özelinde mekânın karakterler üzerindeki belirleyiciliği ve toplumsal meselelere karşı gösterilen hassasiyet yönünden ortaklık taşırlar.

Bir Nefe Gibi romanında Elsa ve Adele isimli iki kardeşin hikâyesi anlatılır. İstanbul ve Roma arasında gelişen olaylarda kızkardeşlik, aşk ve yasak duyguların varlığı dikkat çekici boyuttadır. 

Kaynakça

Evren, Burçak (2014). Türk Sinemasının 100 Yılı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.

http://www.ferzanozpetek.com/home_eng.html [Erişim Tarihi: 1 Kasım 2019].

https://www.armanayse.com/ferzan-ozpetek/ [Erişim Tarihi: 1 Kasım 2019].

https://t24.com.tr/k24/yazi/ferzan-ozpetekle-hayat-ask-sanat-ve-irkcilik-uzerine,468 [Erişim Tarihi: 1 Kasım 2019].

https://www.tsa.org.tr/tr/kisi/kisibio/7727/ferzan-ozpetek [Erişim Tarihi: 1 Kasım 2019].

https://www.independentturkish.com/node/88311/kültür/ferzan-özpetek-italya-cumhuriyeti-liyakat-nişanını-aldı [Erişim Tarihi: 10 Kasım 2019].

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇİLEM TERCÜMAN
Yayın Tarihi: 21.11.2019
Güncelleme Tarihi: 01.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Rosso Istanbul (İstanbul Kırmızısı)Arnoldo Mondadori Editore S.p.A. (Türkçesi Can Yayınları) / Milano2013Roman
Sei la mia vita (Sen Benim Hayatımsın)Arnoldo Mondadori Editore S.p.A. (Türkçesi: Can Yayınları) / Milano2015Roman
Come un respiro (Bir Nefes Gibi)Arnoldo Mondadori Editore S.p.A (Türkçesi: Neval Barlas - Can Yayınları) / Milano2020Roman

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1RİF'AT, Enderûnî Fazlî-zâde Ahmed Efendid. ? - ö. 1792-93Doğum YeriGörüntüle
2VİSÂLÎ, Visâlî Çelebi (Dimetokalı/İstanbullu)d. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3ES’AD, Vassâf-zâde Şeyhülislam Mehmed Es’ad Efendid. 1707-08 - ö. 28 Temmuz 1778Doğum YeriGörüntüle
4Haydar Uğurd. 1959 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Remzi Çayırd. 01 Ocak 1959 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Nezih Erdoğand. 1959 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Aydın Aydemird. 20 Mart 1932 - ö. 23 Mayıs 2008MeslekGörüntüle
8Dursun Ali Sazkayad. 03 Temmuz 1972 - ö. ?MeslekGörüntüle
9Orhan Asenad. 7 Ocak 1922 - ö. 15 Şubat 2001MeslekGörüntüle
10Hamdi Gökalp Akalınd. 1907 - ö. 1962 (?)Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Bedrettin Cömertd. 27 Eylül 1940 - ö. 11 Temmuz 1978Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Şükran Belend. 21 Kasım 1962 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Ferzan Uzund. 03 Mart 1967 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14Ferzan Güreld. 1919 - ö. 24 Mart 2009Madde AdıGörüntüle