Madde Detay
FEVRÎ, Ahmed
(d. ?/? - ö. 978/1571)
Osmanlı bilgini ve şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
1. Divan. Beyit sayısı 3000’i bulan elli kadar kaside, 710 gazel, altmış dokuz musammat, kırk bir kıta ve kırk beş müfredle oldukça hacimli bir divandır (yazma nüshaları için bk. TSMK, Revan Köşkü, nr. 763; Süleymaniye Ktp., Lala İsmâil, nr. 474; Atatürk Üniversitesi Ktp., Agâh Sırrı Levend, nr. 501; İÜ Ktp., TY, nr. 2873; Edirne Selimiye Ktp., nr. 2301). (Divan’ın tenkidli metni için bkz. Mehmet Kalpaklı, Divan Şiirinin Edisyonunda Bilgisayar Kullanımı Metoduna Giriş ve Fevri Divanı’nın Elektronik Formu, 1991, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.)
2. Risâle fî ilmi’l-hutût (Köprülü Ktp., nr. 361). Hat sanatına ve hattatlık mesleğine dair çeşitli bilgiler ihtiva eder. Müellifin Arapça yazılmış bir hat risâlesidaha vardır (Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 3754, vr. 53-57).
3. Kühl-i Dîde-i A’yân (İÜ Ktp., TY, nr. 2873, divanının baş tarafında; Manzum kırk hadis tercümesi olup değişik konulara ait hadisler dörder mısralık kıtalar halinde Türkçe’ye çevrilmiştir. (Yayımı için bkz. Doç. Dr. Hasan Aksoy, “Fevri’nin Manzum Kırk Hadis Tercümesi”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, s.13-15, yıl 1995-97, sf. 121-130.
Ayrıca kaleme aldığı bir diğer Kırk Hadis Tercümesi vardır. TSMK, Revan Köşkü, nr. 1990, vr. 4Ob-5Oa).
4. Ahlâk-ı Süleymânî (İÜ Ktp., TY, nr. 2549; Edirne Selimiye Ktp., nr. 2145; Süleymaniye Ktp., Ayasofya, nr. 2823, Esad Efendi, nr. 2512). Kanûnî Sultan Süleyman’ın meziyet ve faziletlerine dair olan eser Münşeât-ı Süleymânî olarak da bilinir. Seçili bir üslûpla yazılmıştır. Eserde Kanûnî’nin şiirleri açıklanarak onun dünya görüşü anlatılmıştır.
5. Ahlâk-ı Mehmed Paşa, Sokollu Mehmed Paşa hakkında kaleme aldığı mensur biyografik eseridir. Oldukça süslü bir nesir diliyle kaleme aldığı bu eserinde Türkçe, Arapça ve Farsça manzum parçalar da mevcuttur. Eserin tek nüshası Ankara, Milli Kütüphane A. 3815’te olup, Murat A. Karavelioğlu tarafından yayımlanmıştır. (Karavelioğlu, Murat (hzl.) (2019). Fevrî, Ahlâk-I Mehmed Paşa: Şairin Gözüyle Bir Devlet Adamı Portresi . Ankara: Gece Kitaplığı Yay.
Kaynakça
Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latîfî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzemâ. Ankara: AKM Yay.
Esrar Dede. Tezkire. Süleymaniye Ktp., Hâlet Efendi İlâvesi, nr. 109, vr. 96a.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. “Fevrî, Ahmed”. C. III. 212.
İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Gelibolulu Âlî, Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.
Kafzâde Fâizî. Zübdetü’l-Eş‘âr. Millet Kütüphanesi, Mnz. nr. 1325, vr. 86a-b.
Kalpaklı, Mehmet (1986). Fevrî, Hayatı-Şahsiyeti-Eserleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi.
Kalpaklı, Mehmet (1991). Divan Şiirinin Edisyonunda Bilgisayar Kullanımı Metoduna Giriş ve Fevrî Divanı’nın Elektronik Formu. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Karahan, Abdülkadir. “Fawrī”. El2. V. II. 869.
Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.
Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2003). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri. Ankara: Bizim Büro Yay.
Kutluk, İbrahim (hzl.) (1978). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: TTK Yay.
Riyâzî. Riyâzü’ş-Şuarâ. Nuruosmaniye Kütüphanesi, nr. 3724, vr. 120a-b.
Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî ve Gülşen-i Şu’arâsı. Ankara: AKM Yay.
Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83502/beyani----tezkiretus-suara.html [erişim tarihi: 20.03.2013]
Şemseddîn Sâmî (1314). Kâmûsu’l-A’lâm. C. V. İstanbul: Mihrân Matbaası.
Tarlan, Ali Nihad (1948). “Rahmî ve Fevrî”. Şiir Mecmualarında Divan Şiiri. I. fas. İstanbul. 55-110.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. MEHMET KALPAKLIYayın Tarihi: 12.12.2014Güncelleme Tarihi: 25.12.2020Eserlerinden Örnekler
Tesdîs
I
Elvedâ edüp şehâ sen âfet-i dil-hâh ile
Hem-dem oldum eşke yoldaş oldum âh u vâh ile
Râh-ı hicrânı tutup bir kaç nefer hem-râh ile
Bu dil-i âvâremün tıflın koyup sen şâh ile
Ben diyâr-ı gurbete gitdüm figân u âh ile
Gönlümi cânâ sana ısmarladum Allâh ile
II
Hayret-i hicrân alup aklum yitirdim kendüzüm
La’l-i nâbun yâdına her hem tolu kandur gözüm
Kâkülün gibi firâkunda perîşândur sözüm
Fark olınmaz hatt u haddünsüz giceyle gündüzüm
Eşk-i çeşmüm gibi düşkündür meger kim yılduzum
Ay geçer bir gün mukârin olmazın ol mâh ile
III
Kul olup sen şâh-ı hüsne gamdan âzâd oldı dil
Hecr ile gam-gîn iken mihrünle dil-şâd oldı dil
Her cefâya kâ’il ü her derde mu’tâd oldı dil
Bir harâb-âbâd idi şekunla bünyâd oldı dil
Mesken-i sultân-ı ‘aşk olaldan âbâd oldı dil
Hak budur kim memleket ma’mûr olurmış şâh ile
IV
Mâl-i dehr ile eger Kârûndan urur ise dem
‘Iyş u ‘işretle elinde olsa dâ’im câm-ı Cem
Dise kim asl u nesebde nesl-i şâh-ı ‘âlemem
Lîk münkir olsa ehl-i hâle ‘aşkı itse zem
Câh ile âdem diyüp âdem yirine komazın
Göklere irsün gerekse başı ‘izz ü câh ile
V
Gayrıdan geç bende ol gel pâdişâh-ı mihnete
Var erenler yolına katıl sipâh-ı mihnete
Baş u cân vir kâ’il ol feryâd u âh-ı mihnete
Terk-i ‘akl u sabr kıl girdünse râh-ı mihnete
Kim çıkılmaz bu tarîka Fevriyâ hem-râh ile
Gazel
Emvâc-ı kulzüm-i ‘aşk bu nüh kıbâba sıgmaz
Ehl-i dile ne mahfî deryâ habâba sığmaz
Gencîne-i mahabbet ka’r-ı zemîne girmez
Âşüfte-dil anunçün cism-i harâba sıgmaz
‘Aşk içre sergüzeştüm benden sorarsa yârân
Kangı birin diyem kim derdüm hisâba sıgmaz
Ben bendene kapunda hışm u ‘itâb olınmak
Hey şâhum âsitân-ı ‘izzet-me’âba sıgmaz
Fevrî hadîs-ı ‘aşkı ben nice şerh idem kim
Bir bâbını yazarsam yüz bin kitâba sıgmaz
(Kalpaklı, Mehmet (hzl.) (1991). Divan Şiirinin Edisyonunda Bilgisayar Kullanımı Metoduna Giriş ve Fevri Divanı’nın Elektronik Formu. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 12.12.2014Güncelleme Tarihi: 25.12.2020Eserlerinden Örnekler
Tesdîs
I
Elvedâ edüp şehâ sen âfet-i dil-hâh ile
Hem-dem oldum eşke yoldaş oldum âh u vâh ile
Râh-ı hicrânı tutup bir kaç nefer hem-râh ile
Bu dil-i âvâremün tıflın koyup sen şâh ile
Ben diyâr-ı gurbete gitdüm figân u âh ile
Gönlümi cânâ sana ısmarladum Allâh ile
II
Hayret-i hicrân alup aklum yitirdim kendüzüm
La’l-i nâbun yâdına her hem tolu kandur gözüm
Kâkülün gibi firâkunda perîşândur sözüm
Fark olınmaz hatt u haddünsüz giceyle gündüzüm
Eşk-i çeşmüm gibi düşkündür meger kim yılduzum
Ay geçer bir gün mukârin olmazın ol mâh ile
III
Kul olup sen şâh-ı hüsne gamdan âzâd oldı dil
Hecr ile gam-gîn iken mihrünle dil-şâd oldı dil
Her cefâya kâ’il ü her derde mu’tâd oldı dil
Bir harâb-âbâd idi şekunla bünyâd oldı dil
Mesken-i sultân-ı ‘aşk olaldan âbâd oldı dil
Hak budur kim memleket ma’mûr olurmış şâh ile
IV
Mâl-i dehr ile eger Kârûndan urur ise dem
‘Iyş u ‘işretle elinde olsa dâ’im câm-ı Cem
Dise kim asl u nesebde nesl-i şâh-ı ‘âlemem
Lîk münkir olsa ehl-i hâle ‘aşkı itse zem
Câh ile âdem diyüp âdem yirine komazın
Göklere irsün gerekse başı ‘izz ü câh ile
V
Gayrıdan geç bende ol gel pâdişâh-ı mihnete
Var erenler yolına katıl sipâh-ı mihnete
Baş u cân vir kâ’il ol feryâd u âh-ı mihnete
Terk-i ‘akl u sabr kıl girdünse râh-ı mihnete
Kim çıkılmaz bu tarîka Fevriyâ hem-râh ile
Gazel
Emvâc-ı kulzüm-i ‘aşk bu nüh kıbâba sıgmaz
Ehl-i dile ne mahfî deryâ habâba sığmaz
Gencîne-i mahabbet ka’r-ı zemîne girmez
Âşüfte-dil anunçün cism-i harâba sıgmaz
‘Aşk içre sergüzeştüm benden sorarsa yârân
Kangı birin diyem kim derdüm hisâba sıgmaz
Ben bendene kapunda hışm u ‘itâb olınmak
Hey şâhum âsitân-ı ‘izzet-me’âba sıgmaz
Fevrî hadîs-ı ‘aşkı ben nice şerh idem kim
Bir bâbını yazarsam yüz bin kitâba sıgmaz
(Kalpaklı, Mehmet (hzl.) (1991). Divan Şiirinin Edisyonunda Bilgisayar Kullanımı Metoduna Giriş ve Fevri Divanı’nın Elektronik Formu. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 25.12.2020Eserlerinden Örnekler
Tesdîs
I
Elvedâ edüp şehâ sen âfet-i dil-hâh ile
Hem-dem oldum eşke yoldaş oldum âh u vâh ile
Râh-ı hicrânı tutup bir kaç nefer hem-râh ile
Bu dil-i âvâremün tıflın koyup sen şâh ile
Ben diyâr-ı gurbete gitdüm figân u âh ile
Gönlümi cânâ sana ısmarladum Allâh ile
II
Hayret-i hicrân alup aklum yitirdim kendüzüm
La’l-i nâbun yâdına her hem tolu kandur gözüm
Kâkülün gibi firâkunda perîşândur sözüm
Fark olınmaz hatt u haddünsüz giceyle gündüzüm
Eşk-i çeşmüm gibi düşkündür meger kim yılduzum
Ay geçer bir gün mukârin olmazın ol mâh ile
III
Kul olup sen şâh-ı hüsne gamdan âzâd oldı dil
Hecr ile gam-gîn iken mihrünle dil-şâd oldı dil
Her cefâya kâ’il ü her derde mu’tâd oldı dil
Bir harâb-âbâd idi şekunla bünyâd oldı dil
Mesken-i sultân-ı ‘aşk olaldan âbâd oldı dil
Hak budur kim memleket ma’mûr olurmış şâh ile
IV
Mâl-i dehr ile eger Kârûndan urur ise dem
‘Iyş u ‘işretle elinde olsa dâ’im câm-ı Cem
Dise kim asl u nesebde nesl-i şâh-ı ‘âlemem
Lîk münkir olsa ehl-i hâle ‘aşkı itse zem
Câh ile âdem diyüp âdem yirine komazın
Göklere irsün gerekse başı ‘izz ü câh ile
V
Gayrıdan geç bende ol gel pâdişâh-ı mihnete
Var erenler yolına katıl sipâh-ı mihnete
Baş u cân vir kâ’il ol feryâd u âh-ı mihnete
Terk-i ‘akl u sabr kıl girdünse râh-ı mihnete
Kim çıkılmaz bu tarîka Fevriyâ hem-râh ile
Gazel
Emvâc-ı kulzüm-i ‘aşk bu nüh kıbâba sıgmaz
Ehl-i dile ne mahfî deryâ habâba sığmaz
Gencîne-i mahabbet ka’r-ı zemîne girmez
Âşüfte-dil anunçün cism-i harâba sıgmaz
‘Aşk içre sergüzeştüm benden sorarsa yârân
Kangı birin diyem kim derdüm hisâba sıgmaz
Ben bendene kapunda hışm u ‘itâb olınmak
Hey şâhum âsitân-ı ‘izzet-me’âba sıgmaz
Fevrî hadîs-ı ‘aşkı ben nice şerh idem kim
Bir bâbını yazarsam yüz bin kitâba sıgmaz
(Kalpaklı, Mehmet (hzl.) (1991). Divan Şiirinin Edisyonunda Bilgisayar Kullanımı Metoduna Giriş ve Fevri Divanı’nın Elektronik Formu. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Tesdîs
I
Elvedâ edüp şehâ sen âfet-i dil-hâh ile
Hem-dem oldum eşke yoldaş oldum âh u vâh ile
Râh-ı hicrânı tutup bir kaç nefer hem-râh ile
Bu dil-i âvâremün tıflın koyup sen şâh ile
Ben diyâr-ı gurbete gitdüm figân u âh ile
Gönlümi cânâ sana ısmarladum Allâh ile
II
Hayret-i hicrân alup aklum yitirdim kendüzüm
La’l-i nâbun yâdına her hem tolu kandur gözüm
Kâkülün gibi firâkunda perîşândur sözüm
Fark olınmaz hatt u haddünsüz giceyle gündüzüm
Eşk-i çeşmüm gibi düşkündür meger kim yılduzum
Ay geçer bir gün mukârin olmazın ol mâh ile
III
Kul olup sen şâh-ı hüsne gamdan âzâd oldı dil
Hecr ile gam-gîn iken mihrünle dil-şâd oldı dil
Her cefâya kâ’il ü her derde mu’tâd oldı dil
Bir harâb-âbâd idi şekunla bünyâd oldı dil
Mesken-i sultân-ı ‘aşk olaldan âbâd oldı dil
Hak budur kim memleket ma’mûr olurmış şâh ile
IV
Mâl-i dehr ile eger Kârûndan urur ise dem
‘Iyş u ‘işretle elinde olsa dâ’im câm-ı Cem
Dise kim asl u nesebde nesl-i şâh-ı ‘âlemem
Lîk münkir olsa ehl-i hâle ‘aşkı itse zem
Câh ile âdem diyüp âdem yirine komazın
Göklere irsün gerekse başı ‘izz ü câh ile
V
Gayrıdan geç bende ol gel pâdişâh-ı mihnete
Var erenler yolına katıl sipâh-ı mihnete
Baş u cân vir kâ’il ol feryâd u âh-ı mihnete
Terk-i ‘akl u sabr kıl girdünse râh-ı mihnete
Kim çıkılmaz bu tarîka Fevriyâ hem-râh ile
Gazel
Emvâc-ı kulzüm-i ‘aşk bu nüh kıbâba sıgmaz
Ehl-i dile ne mahfî deryâ habâba sığmaz
Gencîne-i mahabbet ka’r-ı zemîne girmez
Âşüfte-dil anunçün cism-i harâba sıgmaz
‘Aşk içre sergüzeştüm benden sorarsa yârân
Kangı birin diyem kim derdüm hisâba sıgmaz
Ben bendene kapunda hışm u ‘itâb olınmak
Hey şâhum âsitân-ı ‘izzet-me’âba sıgmaz
Fevrî hadîs-ı ‘aşkı ben nice şerh idem kim
Bir bâbını yazarsam yüz bin kitâba sıgmaz
(Kalpaklı, Mehmet (hzl.) (1991). Divan Şiirinin Edisyonunda Bilgisayar Kullanımı Metoduna Giriş ve Fevri Divanı’nın Elektronik Formu. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | EMÎN, Nazîrî-zâde Mehmed Efendi | d. ? - ö. 1712-13 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | DAVER BABA | d. 1830 - ö. 1908 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ALİ URFÎ EFENDİ | d. ? - ö. 1888 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | EMÎN, Nazîrî-zâde Mehmed Efendi | d. ? - ö. 1712-13 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | DAVER BABA | d. 1830 - ö. 1908 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ALİ URFÎ EFENDİ | d. ? - ö. 1888 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | EMÎN, Nazîrî-zâde Mehmed Efendi | d. ? - ö. 1712-13 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | DAVER BABA | d. 1830 - ö. 1908 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | ALİ URFÎ EFENDİ | d. ? - ö. 1888 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | EMÎN, Nazîrî-zâde Mehmed Efendi | d. ? - ö. 1712-13 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | DAVER BABA | d. 1830 - ö. 1908 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | ALİ URFÎ EFENDİ | d. ? - ö. 1888 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | EMÎN, Nazîrî-zâde Mehmed Efendi | d. ? - ö. 1712-13 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | DAVER BABA | d. 1830 - ö. 1908 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | ALİ URFÎ EFENDİ | d. ? - ö. 1888 | Madde Adı | Görüntüle |