Madde Detay

Sabri Şimşekoğlu, 25 Mart 1948 tarihinde Kars’ın Arpaçay ilçesinin Doğruyol (Cala) köyünde dünyaya gelmiştir. Babasının adı Medet, annesinin adı Reyhan’dır. Annesi Reyhan Hanım, Âşık Şenlik’in çıraklarından Âşık Mehmet’in kızıdır. Şimşekoğlu’nun ailesi yoksul bir ailedir. Yedi çocuklu ailenin beşinci çocuğudur. Şimşekoğlu, çocukluk ve gençlik yıllarını köyünde çobanlık yaparak geçirir. İlkokul üçüncü sınıfa kadar eğitim görür. Âşıklık sanatı bakımından da gelenek içerisinde yetişmemiştir. Bu nedenle bir usta çırak ilişkisinden söz edilemez. Fakat halk müziğine karşı doğuştan gelen bir kabiliyeti vardır. Küçük yaşlardan itibaren yöredeki âşıkları dinler, onları takip eder ve kendisi de türküler seslendirir. Saz çalmayı da kendi kendine öğrenir. Bir evlilik yapan Şimşekoğlu’nun dört çocuğu vardır. 28 Haziran 1990'da çırağı Turan Arapoğlu ile Kars’ta bir düğüne giderken geçirdiği trafik kazasında vefat etmiştir (Yılmaz 2018; Yılmaz 2018b) .

Karslı olan Sabri Şimşekoğlu Terekeme Karapapak Türklerinin halk ozanıdır. Terekeme Karapapak Türklerinin kültürlerini, ağız özelliklerini ve deyişlerini yaşatmış ve yansıtmıştır. Yaşadığı bölgede âşıklık sanatının ve geleneğinin canlı olması Şimşekoğlu’na çok şey kazandırır. Gelenek içerisinde usta çırak ilişkisi içinde yetişmemiştir. Mahlası Âşık Fezo’dur. Saz çalmayı kendi kendine öğrenir ve geliştirir. Küçük yaşlardan beri bölgedeki âşıkları takip eder ve onları taklit ederek kendini geliştirir. Âşıklığının ilk yıllarında Kars’taki Çobanoğlu’nun âşıklar kahvesine giderek hem kendini geliştirir hem de bölgede tanınmaya başlar. Bir ustası olmamakla beraber Şenlik koluna mensup olduğu söylenebilir. Sanatındaki tarzı ve edası bunu ispatlamaktadır. Âşıklık sanatı ve geleneği içerisinde Şimşekoğlu’nu ön plana çıkaran, onun sesi ve gırtlağıdır. Yazdıklarıyla değil, söyleme şekliyle ön plana çıkar. Bununla beraber âşıklık geleneğinde şiirlerinde pek çok biçimi deneyen Şimşekoğlu’nun sayısı net olarak bilinmemekle beraber yüz civarında şiiri mevcuttur. Kendisinin tasnif ettiği herhangi bir halk hikâyesi olmamakla beraber özellikle Âşık Şenlik’e ait olan Latif Şah ve Mihriban Sultan adlı hikâyeyi çok güzel ve başarılı bir şekilde icra eder (Yılmaz 2019a).

Genellikle usta malı söyleyen Şimşekoğlu kendisinden önceki ve döneminde yaşayan usta âşıkları çok sıkı takip eder ve onlardan çok şey öğrenir ve birçok hususta onların önüne de geçer. Özellikle Âşık Şenlik’in birçok eserini seslendirir ve bu şekilde özellikle yöre halkının gönlünde büyük bir sevgi kazanır ve yer eder. Âşık Şenlik’in dışında Âşık Kurbanî’den, Âşık Turafganlı Abbas’tan, Âşık Bala Mehemmet’ten istifade ederek sanatını geliştirir. Gelenek içerisinde yaşayan birçok âşığın Şimşekoğlu hakkında hemfikir oldukları ve dile getirdikleri hususların başında onun muhteşem bir gırtlağa sahip olduğu, çok iyi bir müzik kulağının olduğu ve altmışa yakın makam (âşık havası) bildiğidir (Yılmaz 2019b).

Şimşekoğlu, sadece yaşadığı bölgedeki usta âşıkları takip ve tahlil etmekle yetinmemiş âşıklık sanatının çok canlı yaşatıldığı kültürel olarak büyük bir yakınlık içerisinde olunan Borçalı ve Azerbaycan âşıklarını da olabildiğince yakından takip etmeye çalışmıştır. Onların kaset ve plaklarını takip eder ve radyo üzerinden Borçalı ve Azerbaycan âşıklarını dinleyerek kendini geliştirmeye çalışmıştır. Azerbaycan’ın büyük ustası Mikayıl Azaflı ustayı ülkemizde tanınmasını sağlayan isimlerin başında gelmektedir. Özellikle Mikayıl Azaflı’ya ait olan Koca Kartal, Ağarmayın Saçlarım Amandır, Bu Zaman Kocalttı Ben Kocalmazdım gibi eserleri seslendirerek hem Azaflı’nın Türkiye’de (ki özellikle Kars ve civarında) tanınmasına hem de kendisinin şöhretinin artmasını sağlar.

Şimşekoğlu’nun en büyük talihsizliği Kars ve civarında sadece Terekeme Karapapak kültürü içerisinde kalmış olmasıdır. Sanatının zirvesindeyken genç yaşta vefat etmesi onun yeni ufukları aşmasına engel olmuştur. Şimşekoğlu gibi özel bir gırtlağa ve sese sahip birinin ülke çapında tanınmamış olması büyük bir eksikliktir. Sazında ve sesinde özgünlük, hüzün ve melankoli barındırmakta ve bu yönüyle diğer âşıklardan çok farklı bir yeri bulunmaktadır. Bu bağlamda bir kıyaslama olarak Terekeme Karapapaklar’ın Neşet Ertaş’ı olarak da tanınmakta ve tanımlanmaktadır. Yoksul bir aileden geliyor olması, zor bir çocukluk ve gençlik dönemi geçirmekle beraber bir gözünün görmüyor olması Şimşekoğlu’nun bu hüzünlü, yanık ve melankolik sesini etkilemiştir, denilebilir.

On yedi on sekiz yaşlarında filizlenmeye başlayan, sanatının ve şöhretinin zirvesindeyken erken yaşta vefat eden Şimşekoğlu’nun sanat hayatı yirmi üç kadar sürer. Şimşekoğlu’nun kendisi her ne kadar bir ustaya bağlı yetişmemiş olsa da kendisi çırak yetiştirmiş ve bu anlamda da geleneğe katkı sağlamıştır. Ayhan Şimşekoğlu, Ergün Yalçın, Atalay Arslan, Tacettin Dursun, Turan Arapoğlu Şimşekoğlu’nun yetiştirdiği âşıklardır. Sanat hayatında en yakın dostu ve arkadaşı Âşık Cananî (Veli Akbulak)’dir. Şimşekoğlu 1986'da İstanbul’a Veli Akbulak’ın yanına gelir. Şimşekoğlu ve Cananî düğünlere, derneklere ve kahvehanelere beraber giderek hem sanatlarını icra eder hem de bu işten para kazanır. Âşık Cananî ve Şimşekoğlu beraber albüm de çıkarmıştır. Şimşekoğlu, onun tavsiyesiyle 1989'da Konya Âşıklar Bayramı’na katılır ve atışma dalında üçüncülük alır (Yılmaz 2019c).

Sanat hayatına on üç albüm sığdırmayı başarmıştır. Albümlerinin isimleri şu şekildir: Kesildi Nişanım Yad Oldu Vatan, Latif Şah ile Mihriban Sultan, Nasihat Budur (Şimşekoğlu-Canani Atışması), Dindirmeynen Çok Ağlarım, İçtim Aşkın Badesini, Garibem Ben, Gurbette Ömrüm Geçecek, Vefasız Şair, Mirza Dayı, Ötme Bülbül, Koca Kartal, KahrolasınGurbet, Usta Çırak Sohbeti (Şimşekoğlu-Arapoğlu Atışması) (www.edebiyatvesanatakademisi.com).