GİRİTLİOĞLU ALİ OSMAN

(d. 1888 / ö. ?)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Ali Osman olan âşık, 1888’de Rize’ye bağlı günümüzdeki adı Çayeli olan Mapavri ilçesinde doğmuştur (www.cayeli.gov.tr). Dedesi Giritli olup 1890’lı yıllarda Liman köyüne yerleşir. Giritlioğlu diye anılır. Ünlü müzikolog Ahmet Adnan Saygun, Rize, Artvin ve Kars Havâlisi Türkü, Saz ve Oyunları Hakkında Bazı Malûmat adlı eserinde, Ali Osman’dan, Giritli Oğlu Ali Osman olarak söz eder (1937: 2-3). Tahsili pek azdır ancak iki yıl devam edebildiği köy okulunda eski ve yeni harflerle okuyup yazmayı öğrenir. Gençliğinde Karadeniz ve Rusya’yı gezer, birçok kasaba ve şehri dolaşır. Erken yaşlarda kayıkçılık yapar, daha sonra tarımla uğraşır (Can 1940: 22). Şiir söylemeye düğünlerde oyuncuların birbirine söyledikleri kafiyeli sözlerden etkilenerek başlar (Can 1940: 22). Herhangi bir ustası yoktur. Çırağı ve badeli âşık olup olmadığına dair herhangi bir bilgi mevcut değildir. Vefat tarihi ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.

Ali Osman’ın şiirlerini hece ölçüsüyle oluşturduğu ve daha çok zengin kafiye kullandığı görülmektedir. Sıtkı Can’ın belirttiğine göre şairin başka destan ve koşmaları da vardır (1940: 24). Nitekim Ahmet Adnan Saygun, kaynak kişi olarak Ali Osman’ı gösterdiği bir ağıt örneğine eserinde yer vermiştir (1937: 30). Rize’de Türkçe öğretmenliği görevinde bulunduğu sırada öğrencilerinin de yardımıyla yörenin şairleriyle ilgili derlemeler yapan Sıtkı Can, Ali Osman’ın bizzat kendisinden bilgiler edinmiş; âşığın iki şiirine Rize Şairleri adlı eserinde yer vermiştir (1940: 23-24). Ahmet Adnan Saygun’un Rize, Artvin ve Kars Havâlisi Türkü, Saz ve Oyunları Hakkında Bazı Malûmat adlı eserinde de şair ile ilgili bilgiler mevcuttur. Şiirlerini mahallî bir söyleyiş ve samimi bir coşkuyla dile getirmiştir. İrticali şiir söyleme konusunda başarılıdır. Eldeki az sayıdaki şiirinden hareketle genellikle beşeri aşk konusunu dile getirdiği söylenebilir.

Kaynakça

Can, Sıtkı (1940). Rize Şairleri. Giresun: Akgün Basımevi.

http://www.cayeli.gov.tr/cayeli-tarihi [Erişim tarihi: 18.11.2018].

http://www.serander.net/forum/index.php?topic=1583.0;wap2 [Erişim tarihi: 18.11.2018].

https://www.turkudostlari.net/sor.asp?a=16519 [Erişim tarihi: 18.11.2018].

Saygun, Ahmet Adnan (1937). Rize, Artvin ve Kars Havâlisi Türkü, Saz ve Oyunları Hakkında Bazı Malûmat. İstanbul: Numune Matbaası.


Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FADİME TİKBAŞ APAK
Yayın Tarihi: 01.04.2019
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Yaşar Çelikd. 11 Haziran 1951 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Oktay Arayıcıd. 12 Şubat 1936 - ö. 21 Ocak 1985Doğum YeriGörüntüle
3Melek Paşalıd. 10 Kasım 1969 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4YAŞAR ŞADİ BEY, İsmaild. 16.09.1888 - ö. 29.06.1923Doğum YılıGörüntüle
5Rasim Haşmetd. 1888 - ö. 1919Doğum YılıGörüntüle
6ÂRİF ERENd. 1887-1888? - ö. 08.05.1967Doğum YılıGörüntüle
7YAŞAR ŞADİ BEY, İsmaild. 16.09.1888 - ö. 29.06.1923Ölüm YılıGörüntüle
8Rasim Haşmetd. 1888 - ö. 1919Ölüm YılıGörüntüle
9ÂRİF ERENd. 1887-1888? - ö. 08.05.1967Ölüm YılıGörüntüle
10YAŞAR ŞADİ BEY, İsmaild. 16.09.1888 - ö. 29.06.1923Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Rasim Haşmetd. 1888 - ö. 1919Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12ÂRİF ERENd. 1887-1888? - ö. 08.05.1967Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13YAŞAR ŞADİ BEY, İsmaild. 16.09.1888 - ö. 29.06.1923Madde AdıGörüntüle
14Rasim Haşmetd. 1888 - ö. 1919Madde AdıGörüntüle
15ÂRİF ERENd. 1887-1888? - ö. 08.05.1967Madde AdıGörüntüle