Madde Detay
HALİL, Bursalı
(d. ?/? - ö. 1046/1636/1637)
Âşık
(Âşık / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Hayatı hakkındaki bilgiler sınırlı olup çoğu tahminden öteye gitmemektedir. Şairnâmelerden hareketle Bursa’da doğduğu söylenebilir. Adı ile ilgili bilgilere de şairnamelerde rastlanmaktadır. Tezkire yazarlarından Bursalı Beliğ, Güldeste-i Riyâz-ı İrfân adlı eserinde “Bî-vezn ü kâfiyenin güzidesi” diyerek onu aşağılamak isterken, farkına varmadan 1636-1637 yılında vefat ettiğini ve çağdaşı Kayıkçı Kul Mustafa ile atıştıklarını söyleyerek, onun hayatıyla ilgili en önemli bilgileri vermiştir. Gelibolulu Mustafa Âli Nevâidü’n-nefâis kavâidi’l-mecalis adlı eserinde pek çok âşığı aşağılarken Halil’i Karaca Oğlan’la bir arada anması anlamlıdır. Bursalı Halil’den söz eden kaynaklarda onun işiyle ilgili bilgilere rastlanmamaktadır. Gelibolulu Mustafa Âli’nin “Abdal Halil” demesine bakılırsa işinin âşıklık olduğunu, başta Bursa olmak üzere komşu yerleşim merkezlerinde âşıklık yaptığı söylenebilir. Araştırıcılardan Sakaoğlu, “Âşık Halil kalmış yayın küşâde” mısraından hareketle, Halil’in okçulukla da ilgilenmiş olabileceğinden söz etmektedir (Sakaoğlu 2014: 432). Hızrî’nin şairnâmesinde, “sesinin güzelliğinden söz etmesi”, “Türki-i Halil”, “Türkî-i Cezair” başlıklı şiirlerinin olması meclislerde türkü söylemiş olma ihtimalini de düşündürmektedir. Onun eğitimiyle ilgili olarak herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Yaşadığı yüzyılın özelliği gereği aruz vezniyle şiir yazmış olmalıdır. Ne yazık ki bu tür şiirlere ulaşılamadığından onun eğitim durumu hakkında fikir ileri sürmek mümkün olmamıştır. Elde bulunan az sayıdaki hece vezniyle yazılmış şiirlerinden hareketle de bir sonuca ulaşmamız mümkün görünmemektedir.
Kaynakça
Alptekin, Ali Berat, Saim Sakaoğlu (2006). Türk Saz Şiiri Antolojisi (14-21. Yüzyıllar). Ankara: Akçağ Yay.
Arısoy, M. Sunullah (1985). Türk Halk Şiiri Antolojisi. Ankara: Bilgi Yay.
Eren, Hasan (1977). “Âşık Halil’in Bir Destanı Üzerine”, Millî Kültür. 1 (6): 6.
Ergun, Saadeddin Nüzhet (1936). “XVII. Asır Saz Şairlerinden Bursalı Âşık Halil”, Ülkü. 8 (44): 123.
Ertekin, Eşref (1940). “Cönklerden Derlemeler”, Çorumlu. 2 (20): 621.
Köprülü, Fuad (1962). Türk Saz Şairleri. Ankara: Millî Kültür Yay.
Püsküllüoğlu, Ali (1975). Türk Halk Şiiri. Ankara: Bilgi Yay.
Sakaoğlu, Saim (1989). “Türk Saz Şiiri”, Türk Dili /Türk Şiiri Özel Sayısı III (Halk Şiiri). 444-450: 137-138.
Sakaoğlu, Saim (1993). “Bursalı Halil”, Türk Dili. 496: 255-252.
Sakaoğlu, Saim (2014). Âşık Edebiyatı Araştırmaları. Konya: Kömen Yay.
Tansel, Fevziye Abdullah ( 1968). “XVII. Asır Sazşâirleri Hakkında Notlar: I-Bursalı Halil ve Bilinmeyen Bir Şiiri; II-Şahin’in Bilinmeyen Bir Şiiri; III-Bilinmeyen İki Sazşairimiz: Safâ’î’ ve Köçek”, Türk Kültürü. 7 (65): 281-288.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. ALİ BERAT ALPTEKİNYayın Tarihi: 13.04.2015Güncelleme Tarihi: 07.12.2020Eserlerinden Örnekler
Kaldı
Can bülbülüm cüda düştüm gülümden
Zârımda bezmedik dağlar mı kaldı
Ahû gözlü yârim senin elinden
Şikâyet emdik beyler mi kaldı
Nûş edip elinden zehir yutarsam
Günden güne kendim helâk edersem
Acep midir başım alıp gidersem
Biraz da ardımca ağlar mı kaldı
Dağları delmekti Ferhad’ın demi
Şirin’i gördükçe artardı gamı
Ben Mecnun’um aldırmışım Leylâ’mı
Nice aşmadığım dağlar mı kaldı
Halil der bülbülüm ayrı gülümden
Gece gündüz virdim gitmez dilimden
Aldırdım gül yüzlü yâri elimden
Divâne gönlümü anlar mı kaldı
Köprülü, Fuad (1962). Türk Saz Şairleri. Ankara: yyy. 174.
Ağlarım
Şu fena dünyaya geldim geleli
Gurbetlikte kaldığıma ağlarım
Sen garibsin deyu kimse bilmez hâlimi
Düşmanların güldüğüne ağlarım
İnanman dünyanın sonu virândır
Zevkın edenlere bugün bayramdır
Çağı geçmişlere o bir devrandır
Genç yaşında ölenlere ağlarım
Ben kimsenin sevdiğini almadım
Engel olub arasına girmedim
Ben düşmanı dilim ile bölmedim
Doğr(u)luğumla bulduğuma ağlarım
Ben küheylan ata binüb aşdırdım
Aşdırub da karlı dağlar eşdirdim
Herca’î güzele gönül düşürdüm
Sararub da solduğuma ağlarım
Der ki Halil çağırırum uy (u) vermez
Delim aşk deryâsı boy vermez
Ya suyumdur ya toprakdur koyvermez
Gurbetlikte kaldığıma ağlarım
Tansel, Fevziye Abdullah (1968). “XVII. Asır Sazşâirleri Hakkında Notlar: I-Bursalı Halil ve Bilinmeyen Bir Şiiri; II-Şahin’in Bilinmeyen Bir Şiiri; III-Bilinmeyen İki Sazşairimiz: Safâ’î’ ve Köçek”. Türk Kültürü. 7 (65): 284-285.
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 13.04.2015Güncelleme Tarihi: 07.12.2020Eserlerinden Örnekler
Kaldı
Can bülbülüm cüda düştüm gülümden
Zârımda bezmedik dağlar mı kaldı
Ahû gözlü yârim senin elinden
Şikâyet emdik beyler mi kaldı
Nûş edip elinden zehir yutarsam
Günden güne kendim helâk edersem
Acep midir başım alıp gidersem
Biraz da ardımca ağlar mı kaldı
Dağları delmekti Ferhad’ın demi
Şirin’i gördükçe artardı gamı
Ben Mecnun’um aldırmışım Leylâ’mı
Nice aşmadığım dağlar mı kaldı
Halil der bülbülüm ayrı gülümden
Gece gündüz virdim gitmez dilimden
Aldırdım gül yüzlü yâri elimden
Divâne gönlümü anlar mı kaldı
Köprülü, Fuad (1962). Türk Saz Şairleri. Ankara: yyy. 174.
Ağlarım
Şu fena dünyaya geldim geleli
Gurbetlikte kaldığıma ağlarım
Sen garibsin deyu kimse bilmez hâlimi
Düşmanların güldüğüne ağlarım
İnanman dünyanın sonu virândır
Zevkın edenlere bugün bayramdır
Çağı geçmişlere o bir devrandır
Genç yaşında ölenlere ağlarım
Ben kimsenin sevdiğini almadım
Engel olub arasına girmedim
Ben düşmanı dilim ile bölmedim
Doğr(u)luğumla bulduğuma ağlarım
Ben küheylan ata binüb aşdırdım
Aşdırub da karlı dağlar eşdirdim
Herca’î güzele gönül düşürdüm
Sararub da solduğuma ağlarım
Der ki Halil çağırırum uy (u) vermez
Delim aşk deryâsı boy vermez
Ya suyumdur ya toprakdur koyvermez
Gurbetlikte kaldığıma ağlarım
Tansel, Fevziye Abdullah (1968). “XVII. Asır Sazşâirleri Hakkında Notlar: I-Bursalı Halil ve Bilinmeyen Bir Şiiri; II-Şahin’in Bilinmeyen Bir Şiiri; III-Bilinmeyen İki Sazşairimiz: Safâ’î’ ve Köçek”. Türk Kültürü. 7 (65): 284-285.
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020Eserlerinden Örnekler
Kaldı
Can bülbülüm cüda düştüm gülümden
Zârımda bezmedik dağlar mı kaldı
Ahû gözlü yârim senin elinden
Şikâyet emdik beyler mi kaldı
Nûş edip elinden zehir yutarsam
Günden güne kendim helâk edersem
Acep midir başım alıp gidersem
Biraz da ardımca ağlar mı kaldı
Dağları delmekti Ferhad’ın demi
Şirin’i gördükçe artardı gamı
Ben Mecnun’um aldırmışım Leylâ’mı
Nice aşmadığım dağlar mı kaldı
Halil der bülbülüm ayrı gülümden
Gece gündüz virdim gitmez dilimden
Aldırdım gül yüzlü yâri elimden
Divâne gönlümü anlar mı kaldı
Köprülü, Fuad (1962). Türk Saz Şairleri. Ankara: yyy. 174.
Ağlarım
Şu fena dünyaya geldim geleli
Gurbetlikte kaldığıma ağlarım
Sen garibsin deyu kimse bilmez hâlimi
Düşmanların güldüğüne ağlarım
İnanman dünyanın sonu virândır
Zevkın edenlere bugün bayramdır
Çağı geçmişlere o bir devrandır
Genç yaşında ölenlere ağlarım
Ben kimsenin sevdiğini almadım
Engel olub arasına girmedim
Ben düşmanı dilim ile bölmedim
Doğr(u)luğumla bulduğuma ağlarım
Ben küheylan ata binüb aşdırdım
Aşdırub da karlı dağlar eşdirdim
Herca’î güzele gönül düşürdüm
Sararub da solduğuma ağlarım
Der ki Halil çağırırum uy (u) vermez
Delim aşk deryâsı boy vermez
Ya suyumdur ya toprakdur koyvermez
Gurbetlikte kaldığıma ağlarım
Tansel, Fevziye Abdullah (1968). “XVII. Asır Sazşâirleri Hakkında Notlar: I-Bursalı Halil ve Bilinmeyen Bir Şiiri; II-Şahin’in Bilinmeyen Bir Şiiri; III-Bilinmeyen İki Sazşairimiz: Safâ’î’ ve Köçek”. Türk Kültürü. 7 (65): 284-285.
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Kaldı
Can bülbülüm cüda düştüm gülümden
Zârımda bezmedik dağlar mı kaldı
Ahû gözlü yârim senin elinden
Şikâyet emdik beyler mi kaldı
Nûş edip elinden zehir yutarsam
Günden güne kendim helâk edersem
Acep midir başım alıp gidersem
Biraz da ardımca ağlar mı kaldı
Dağları delmekti Ferhad’ın demi
Şirin’i gördükçe artardı gamı
Ben Mecnun’um aldırmışım Leylâ’mı
Nice aşmadığım dağlar mı kaldı
Halil der bülbülüm ayrı gülümden
Gece gündüz virdim gitmez dilimden
Aldırdım gül yüzlü yâri elimden
Divâne gönlümü anlar mı kaldı
Köprülü, Fuad (1962). Türk Saz Şairleri. Ankara: yyy. 174.
Ağlarım
Şu fena dünyaya geldim geleli
Gurbetlikte kaldığıma ağlarım
Sen garibsin deyu kimse bilmez hâlimi
Düşmanların güldüğüne ağlarım
İnanman dünyanın sonu virândır
Zevkın edenlere bugün bayramdır
Çağı geçmişlere o bir devrandır
Genç yaşında ölenlere ağlarım
Ben kimsenin sevdiğini almadım
Engel olub arasına girmedim
Ben düşmanı dilim ile bölmedim
Doğr(u)luğumla bulduğuma ağlarım
Ben küheylan ata binüb aşdırdım
Aşdırub da karlı dağlar eşdirdim
Herca’î güzele gönül düşürdüm
Sararub da solduğuma ağlarım
Der ki Halil çağırırum uy (u) vermez
Delim aşk deryâsı boy vermez
Ya suyumdur ya toprakdur koyvermez
Gurbetlikte kaldığıma ağlarım
Tansel, Fevziye Abdullah (1968). “XVII. Asır Sazşâirleri Hakkında Notlar: I-Bursalı Halil ve Bilinmeyen Bir Şiiri; II-Şahin’in Bilinmeyen Bir Şiiri; III-Bilinmeyen İki Sazşairimiz: Safâ’î’ ve Köçek”. Türk Kültürü. 7 (65): 284-285.
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | BEYZÂDE | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | KÂTİBÎ, Kâtibî Çelebi | d. ? - ö. 1499-1500 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | BAHÂ, Şeyh Mehmed Bahâeddin Efendi | d. ? - ö. 1725-26 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | BEYZÂDE | d. ? - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | KÂTİBÎ, Kâtibî Çelebi | d. ? - ö. 1499-1500 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | BAHÂ, Şeyh Mehmed Bahâeddin Efendi | d. ? - ö. 1725-26 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | BEYZÂDE | d. ? - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | KÂTİBÎ, Kâtibî Çelebi | d. ? - ö. 1499-1500 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | BAHÂ, Şeyh Mehmed Bahâeddin Efendi | d. ? - ö. 1725-26 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | BEYZÂDE | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | KÂTİBÎ, Kâtibî Çelebi | d. ? - ö. 1499-1500 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | BAHÂ, Şeyh Mehmed Bahâeddin Efendi | d. ? - ö. 1725-26 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | BEYZÂDE | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | KÂTİBÎ, Kâtibî Çelebi | d. ? - ö. 1499-1500 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | BAHÂ, Şeyh Mehmed Bahâeddin Efendi | d. ? - ö. 1725-26 | Madde Adı | Görüntüle |