HÂMİD, Bedrî Hüseyin Hâmid Efendi

(d. ?/? - ö. 1201/1786-87)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Bedri Hüseyin olan şair Niğde’nin Bor ilçesinde doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. Tuhfe-i Nâilî (Kurnaz ve Tatçı 2001: 183, 185)’de “Hâmid veya Hayâlî” ve “Hâmid” adı altında iki farklı madde olarak kayıtlı olup, birinde Niğdeli, diğerinde ise Hayrabolulu olarak gösterilmektedir. Sicill-i Osmanî (Akbayar 1996: 598)’de de Hayrabolulu olarak kayıtlıdır. Gençlik yıllarında İstanbul’a geldi. Burada ilim ve irfan tahsil ederek mülâzım oldu. 1173/1759-60 yılında Şeyhülislâm Çelebizâde İsmail Âsım Efendi zamanında haric medresesinde müderrisliğe başladı. Sonra sırasıyla Muharrem 1177/Temmuz-Ağustos 1763’te Dersiyye-i Kılıç Ali Paşa, Rebiyülâhır 1179/Eylül-Ekim 1765’te Ka‘riyye-i Ali Paşa, Şevval 1182/Şubat-Mart 1769’da Ûlâ-yı İbrahim Paşa, 15 Zilhicce 1185/20 Mart 1772’de Bâlî Efendi medreselerine müderris atandı. Mûsıla-i Süleymâniye rütbesine yükseltildi. Fakat göreve başlayamadan 1201/1786-87 yılında İstanbul’da vefat etti. Vefat tarihi Tuhfe-i Nâilî (Kurnaz ve Tatçı 2001: 183)’nin bir yeri ile Sicill-i Osmanî (Akbayar 1996: 598)’de 1180/1766-67 olarak gösterilmiştir.

İlim ve irfan sahibi, tarih düşürmede mahareti ile meşhur, şiir ve inşası eşsiz bir şairdi. Önceleri Hayâlî mahlasını kullanan şair, “Hayâlî” sözcüğündeki harflerin çokluğu ve yazılışının zorluğu düşüncesiyle Hâmid mahlasını tercih etti (Erdem 1994: 70). Eserlerine dair bir bilgi bulunmamaktadır. Kaynaklarda (Erdem 1994: 70-71; Kılıç yty.: 28) şiirlerinden örnekler yer almaktadır.

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. 2. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 598.

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâsı (İnceleme-Tenkitli Metin-İndeks-Sözlük). Ankara: AKM Yay. 70-71.

Erdem, Sadık (2004). “Afvî”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 4. Ankara: AKM Yay. 383. 

İpekten, Halûk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu, T. Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay. 182.

Kılıç, Filiz (hzl.) (yty.). Şefkat Tezkîre-i Şu‘arâ-yı Şefkat-i Bagdâdî.http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10742,metinsbpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 20.08.2014]. 28.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I. Ankara: Bizim Büro Yay. 183, 185.

Oğraş, Rıza (hzl.) (2001). Esad Mehmed Efendi ve Bağçe-i Safâ-Endûz’u İnceleme-Metin. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10734,bahcepdf.pdf?0 [erişim tarihi: 20.08.2014]. 108.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1981). “Hâmid, Bedri Hüseyin”. C. 4. İstanbul: Dergâh Yay. 85.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1981). “Hâmid Hüseyin (Borlu)”. C. 4. İstanbul: Dergâh Yay. 86.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİK
Yayın Tarihi: 23.08.2014
Güncelleme Tarihi: 18.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Şikenc-i turre-i zülfünde meh nihân oldu

Hamîr-i sûde-i şeb mâye-i zebân oldu

(Kılıç, Filiz (hzl.) (yty.). Şefkat Tezkîre-i Şu‘arâ-yı Şefkat-i Bagdâdî.http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10742,metinsbpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 20.08.2014]. 28.)


[Târîh]

Ey Hâmid-i fütâde târîhin it ifâde

Dürrî Efendi-zâde müftî-i enver oldı -sene 1169-

(Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâsı (İnceleme-Tenkitli Metin-İndeks-Sözlük). Ankara: AKM Yay. 70-71.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SÂİB, Hasan Fâzıl-zâde Yahyâ Efendid. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2HİKMET, Deli Hikmetd. 1842 - ö. 1888Doğum YeriGörüntüle
3SABRİ ÖZDAĞd. 1954 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4SÂİB, Hasan Fâzıl-zâde Yahyâ Efendid. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5HİKMET, Deli Hikmetd. 1842 - ö. 1888Doğum YılıGörüntüle
6SABRİ ÖZDAĞd. 1954 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7SÂİB, Hasan Fâzıl-zâde Yahyâ Efendid. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8HİKMET, Deli Hikmetd. 1842 - ö. 1888Ölüm YılıGörüntüle
9SABRİ ÖZDAĞd. 1954 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10SÂİB, Hasan Fâzıl-zâde Yahyâ Efendid. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
11HİKMET, Deli Hikmetd. 1842 - ö. 1888MeslekGörüntüle
12SABRİ ÖZDAĞd. 1954 - ö. ?MeslekGörüntüle
13SÂİB, Hasan Fâzıl-zâde Yahyâ Efendid. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14HİKMET, Deli Hikmetd. 1842 - ö. 1888Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15SABRİ ÖZDAĞd. 1954 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16SÂİB, Hasan Fâzıl-zâde Yahyâ Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17HİKMET, Deli Hikmetd. 1842 - ö. 1888Madde AdıGörüntüle
18SABRİ ÖZDAĞd. 1954 - ö. ?Madde AdıGörüntüle