HASAN, Seyyid Hasan Efendi b. Şeyh Emir Ahmed Hayâlî

(d. ?/? - ö. 1024/1615)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Diyarbakır'da doğdu. Şeyh İbrahim Gülşenî Hazretlerinin torunu, Şeyh Ahmed Hayâlî’nin oğlu ve Ali Safvetî’nin kardeşidir. Asıl ismi olan Hasan’ı aynı zamanda mahlas olarak kullanmaktadır. İlim tahsilini aile fertlerinin yanında tamamladı. Arapça, Farsça ve Türkçeye hakim olup her üç dilde yazdığı şiirleri daha çok tasavvufî içeriklidir (Ali Emîrî 1338: 216).

Vaktinin çoğunu ibadetle geçirirdi. Şeyhlik makamına eriştikten sonra, ettiği dualarla hastaları iyileştirirdi. Kardeşi Hâletî Efendi, hasta olduğu sırada Hasan redifli şu gazeli yazarak ondan derman dilemişti.

Ey gönül tahtında sultânum Hasan / V’ey benüm cânımda cânânum Hasan

Vechüne müştâkdur cân u gönül / Ey benüm mihr-i dırahşânum Hasan

Tîz iriş gel ben garîbe kıl duâ / Ey benüm derdüme dermânum Hasan

Haste oldum görmeyelden vechüni / Gel şifâ kıl ey benüm cânum Hasan

Hâletî kaldı şeb-i hicrânda / Gel iriş ey mâh-ı tâbânum Hasan (Ali Emîrî 1338: 218)

Hasan Efendi hakkında bilgi veren tek kaynak olan Tezkire-i Amid’de onunla ilgili birçok menkıbe anlatılır. Bunlardan birinde; Hasan Efendi ağır hasta olduğu bir zamanda tüm dervişleri yanına çağırır. Dervişler yanına vardıklarında onun bitkin halini görürler ve ağlamaya başlarlar. Bir süre sonra kendine gelen Hasan Efendi, dervişlerine iki sene daha yaşamasına izin verildiğini söyler. Gerçekten de on dokuz sene şeyhlik makamında oturan Hasan Efendi bu tarihten tam iki sene sonra 1024/1615 yılında vefat eder. Gülşeniyye Türbesinde babasının mezarının yanında medfundur (Ali Emîrî 1338: 219).

Kaynakça

Ali Emîrî (1338). Tezkire-i Amid. İstanbul: Matba’a-i Amedî.

Kurnaz, Cemal-Tatcı, Mustafa (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî Divân Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. KADRİ HÜSNÜ YILMAZ
Yayın Tarihi: 28.07.2014
Güncelleme Tarihi: 02.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Âsmân-ı ma’nevînün necmi şemsi mâhıyam

Sûretâ gerçi gedâyam aşk ilinin şâhıyam

Ma’rifetden hırka-dâr oldum idindüm aşkı tâc

Sûfî sûret neyim ben sûfî-i ilâhiyem

Tayy itdüm nâsut bahrin gark-ı lâhut olmışam

Bahr-ı vahdetdür makâmım anda gizli mâhiyem

Kudsiyân-ı şehper ü bâlüm ins ü cinnün rehberi

Mazhar-ı nûr sıfatum zât-ı pâkü nrâhıyam

Arz-ı uşşâk ile memlû gerçi kim arz u semâ

Âşık u mâşuk-ı ışkam cümlesinün âhıyam

Âlem-i sûretde gerçi rehberimdür Gülşenî

Lîk ma’nâ-yı âlemde ben anun hem-râhıyam

Bahr-ı ışka gark olup dir ki Hasan âşıklara

Tâlib-i Hakk’am diyen gelsün yolun âgâhıyam 

(Ali Emîrî (1338). Tezkire-i Amid. İstanbul: Matba’a-i Amedî. 221.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KUDSÎ, Müftî-zâde Mehmed Efendid. ? - ö. 1786Doğum YeriGörüntüle
2SAFVET, Mustafa Efendid. ? - ö. 1847Doğum YeriGörüntüle
3Faik Ali Ozansoyd. 1876 - ö. 1 Ekim 1950Doğum YeriGörüntüle
4KUDSÎ, Müftî-zâde Mehmed Efendid. ? - ö. 1786Doğum YılıGörüntüle
5SAFVET, Mustafa Efendid. ? - ö. 1847Doğum YılıGörüntüle
6Faik Ali Ozansoyd. 1876 - ö. 1 Ekim 1950Doğum YılıGörüntüle
7KUDSÎ, Müftî-zâde Mehmed Efendid. ? - ö. 1786Ölüm YılıGörüntüle
8SAFVET, Mustafa Efendid. ? - ö. 1847Ölüm YılıGörüntüle
9Faik Ali Ozansoyd. 1876 - ö. 1 Ekim 1950Ölüm YılıGörüntüle
10KUDSÎ, Müftî-zâde Mehmed Efendid. ? - ö. 1786MeslekGörüntüle
11SAFVET, Mustafa Efendid. ? - ö. 1847MeslekGörüntüle
12Faik Ali Ozansoyd. 1876 - ö. 1 Ekim 1950MeslekGörüntüle
13KUDSÎ, Müftî-zâde Mehmed Efendid. ? - ö. 1786Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14SAFVET, Mustafa Efendid. ? - ö. 1847Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Faik Ali Ozansoyd. 1876 - ö. 1 Ekim 1950Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16KUDSÎ, Müftî-zâde Mehmed Efendid. ? - ö. 1786Madde AdıGörüntüle
17SAFVET, Mustafa Efendid. ? - ö. 1847Madde AdıGörüntüle
18Faik Ali Ozansoyd. 1876 - ö. 1 Ekim 1950Madde AdıGörüntüle