ÜMNÎ/EMNÎ Burnaz Mehmed Ağa

(d. 1050/1640-41 - ö. 1104/1692-93)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Diyarbakır'da 1050/1640-41 yılında doğdu. Burnaz Mehmet Ağa adıyla tanındı. Zamanın değerli âlimlerinden eğitim aldı. Eğitimi tamamladıktan sonra devlet memuriyetine girdi. Bir müddet sonra Şam valisi Ahmed Paşa'nın kethüdalığında bulundu. 1102/1690-91 yılında Paşa'nın Bağdat valiliğine tayini üzerinde beraberinde Bağdat'a gitti. Bir sene sonra Urban şeyhlerinden Mani adlı bir şahsın Basra taraflarında isyan ettiği duyulunca, Ahmet Paşa'ya Basra valiliği ve serdarlık verilerek bu isyanın bastırılmasına memur edildi. Fakat bu esnada Ahmet Paşa vefat etti. Yerine kardeşi Halil Ağa tayin olunarak aynı işle görevlendirildi. Ümnî de gene kethüdası olarak beraberinde gitti. İsyan eden şeyhin uzaklaştırılmasında büyük başarılar gösterdi ise de 1104/ 1692-93 yılındaki bir çarpışmada şehit düştü. Salim, şairin Bağdat civarında; diğer kaynaklar Basra'da şehit düştüğünü yazarlar. Salim ve Safayî'ye göre aşırı gurur ve böbürlenmekten İstanbul'a gelmeyip taşrada kalmayı tercih etti. (Çapan 2005:188) Şiirlerinde Ümnî / Emnî mahlasını kullandı. Nâbî ve Gınayî'nin gazellerine tahmisler yazdı.

Kaynakça

Beysanoğlu (1996). Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları. San Matbaası. 112.

Güner, Galip ve N. Güner (hzl.)(2003).Esâmî-i Şuarâ-yı Âmid, Ali Emiri Efendi. Ankara.

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay.

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu‘arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay.

İpekten, Halûk, M. İsen, R.Toparlı, N. Okçu ve T. Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

Kurnaz, Cemal ve M. Tatçı (hzl.)(2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Oğuz, Fatma Sabiha Kutlar, M. Çakır ve H. Koncu (hzl.)(2012). Mehmet Tevfik Kâfile-i Şuarâ. İstanbul: Doğu Yaynınevi.121.

Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakâ’ik-i Nu’mâniyye ve Zeyilleri “Vakâyiü’l-Fuzalâ”. C. 4. İstanbul: Çağrı Yay. 59.

Mehmed Süreyya (1308-15/ 1890-97). Sicill-i Osmânî. C. 1. İstanbul: Matbaa-i Âmire.

Müstakimzade Süleyman Sadeddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Nisbi ve’l-Künâ ve’l-Elkâb(Tıpkı Basım). Ankara: KB Yay. 117.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
Yayın Tarihi: 04.07.2014
Güncelleme Tarihi: 23.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Ahd-i fürkatde dahı kesb-i huzûr eylemişüz

Sanma kim hâtıra-i vuslatı dûr eylemişüz

Münkesirdür didi ahbâb bize mînâyı

Hürmet-i bâdede âyâ ne kusûr eylemişüz

Meclisinde bizi yâd eylemiş Emnî cânân

Sad şükür hâtır-ı dildâra hutûr eylemişüz

(İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu‘arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay. 188)

***

Âşık nigâh-ı müşfik-i cânâna mübtelâ

Yârün nigâhı hûn-ı dil ü câna mübtelâ

Dûrî vü gurbet Emni tamâm eyledi beni

Olsam aceb mi sohbet-i yârâna mübtelâ

(Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay. 72)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1TÂLİB, Mustafa Tâlibd. 1810-11 - ö. 1873-74Doğum YeriGörüntüle
2MAH TURNA, Selime Yaşard. 1951 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3FAZLÎ, Şeyh Seyyid Fazlullah Fazlî Efendid. ? - ö. 1686Doğum YeriGörüntüle
4TÂLİB, Mustafa Tâlibd. 1810-11 - ö. 1873-74Doğum YılıGörüntüle
5MAH TURNA, Selime Yaşard. 1951 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6FAZLÎ, Şeyh Seyyid Fazlullah Fazlî Efendid. ? - ö. 1686Doğum YılıGörüntüle
7TÂLİB, Mustafa Tâlibd. 1810-11 - ö. 1873-74Ölüm YılıGörüntüle
8MAH TURNA, Selime Yaşard. 1951 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9FAZLÎ, Şeyh Seyyid Fazlullah Fazlî Efendid. ? - ö. 1686Ölüm YılıGörüntüle
10TÂLİB, Mustafa Tâlibd. 1810-11 - ö. 1873-74MeslekGörüntüle
11MAH TURNA, Selime Yaşard. 1951 - ö. ?MeslekGörüntüle
12FAZLÎ, Şeyh Seyyid Fazlullah Fazlî Efendid. ? - ö. 1686MeslekGörüntüle
13TÂLİB, Mustafa Tâlibd. 1810-11 - ö. 1873-74Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14MAH TURNA, Selime Yaşard. 1951 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15FAZLÎ, Şeyh Seyyid Fazlullah Fazlî Efendid. ? - ö. 1686Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16TÂLİB, Mustafa Tâlibd. 1810-11 - ö. 1873-74Madde AdıGörüntüle
17MAH TURNA, Selime Yaşard. 1951 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18FAZLÎ, Şeyh Seyyid Fazlullah Fazlî Efendid. ? - ö. 1686Madde AdıGörüntüle