ÜMNÎ/EMNÎ Burnaz Mehmed Ağa

(d. 1050/1640-41 - ö. 1104/1692-93)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Diyarbakır'da 1050/1640-41 yılında doğdu. Burnaz Mehmet Ağa adıyla tanındı. Zamanın değerli âlimlerinden eğitim aldı. Eğitimi tamamladıktan sonra devlet memuriyetine girdi. Bir müddet sonra Şam valisi Ahmed Paşa'nın kethüdalığında bulundu. 1102/1690-91 yılında Paşa'nın Bağdat valiliğine tayini üzerinde beraberinde Bağdat'a gitti. Bir sene sonra Urban şeyhlerinden Mani adlı bir şahsın Basra taraflarında isyan ettiği duyulunca, Ahmet Paşa'ya Basra valiliği ve serdarlık verilerek bu isyanın bastırılmasına memur edildi. Fakat bu esnada Ahmet Paşa vefat etti. Yerine kardeşi Halil Ağa tayin olunarak aynı işle görevlendirildi. Ümnî de gene kethüdası olarak beraberinde gitti. İsyan eden şeyhin uzaklaştırılmasında büyük başarılar gösterdi ise de 1104/ 1692-93 yılındaki bir çarpışmada şehit düştü. Salim, şairin Bağdat civarında; diğer kaynaklar Basra'da şehit düştüğünü yazarlar. Salim ve Safayî'ye göre aşırı gurur ve böbürlenmekten İstanbul'a gelmeyip taşrada kalmayı tercih etti. (Çapan 2005:188) Şiirlerinde Ümnî / Emnî mahlasını kullandı. Nâbî ve Gınayî'nin gazellerine tahmisler yazdı.

Kaynakça

Beysanoğlu (1996). Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları. San Matbaası. 112.

Güner, Galip ve N. Güner (hzl.)(2003).Esâmî-i Şuarâ-yı Âmid, Ali Emiri Efendi. Ankara.

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay.

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu‘arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay.

İpekten, Halûk, M. İsen, R.Toparlı, N. Okçu ve T. Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

Kurnaz, Cemal ve M. Tatçı (hzl.)(2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Oğuz, Fatma Sabiha Kutlar, M. Çakır ve H. Koncu (hzl.)(2012). Mehmet Tevfik Kâfile-i Şuarâ. İstanbul: Doğu Yaynınevi.121.

Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakâ’ik-i Nu’mâniyye ve Zeyilleri “Vakâyiü’l-Fuzalâ”. C. 4. İstanbul: Çağrı Yay. 59.

Mehmed Süreyya (1308-15/ 1890-97). Sicill-i Osmânî. C. 1. İstanbul: Matbaa-i Âmire.

Müstakimzade Süleyman Sadeddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Nisbi ve’l-Künâ ve’l-Elkâb(Tıpkı Basım). Ankara: KB Yay. 117.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
Yayın Tarihi: 04.07.2014
Güncelleme Tarihi: 23.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Ahd-i fürkatde dahı kesb-i huzûr eylemişüz

Sanma kim hâtıra-i vuslatı dûr eylemişüz

Münkesirdür didi ahbâb bize mînâyı

Hürmet-i bâdede âyâ ne kusûr eylemişüz

Meclisinde bizi yâd eylemiş Emnî cânân

Sad şükür hâtır-ı dildâra hutûr eylemişüz

(İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu‘arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay. 188)

***

Âşık nigâh-ı müşfik-i cânâna mübtelâ

Yârün nigâhı hûn-ı dil ü câna mübtelâ

Dûrî vü gurbet Emni tamâm eyledi beni

Olsam aceb mi sohbet-i yârâna mübtelâ

(Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay. 72)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1EDÎB, Seyyid Mehmed Edîb Efendid. ? - ö. 1737Doğum YeriGörüntüle
2HÂMÎ, Ahmedd. 1679 - ö. 1747Doğum YeriGörüntüle
3Suzan Samancıd. 20 Eylül 1962 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4EDÎB, Seyyid Mehmed Edîb Efendid. ? - ö. 1737Doğum YılıGörüntüle
5HÂMÎ, Ahmedd. 1679 - ö. 1747Doğum YılıGörüntüle
6Suzan Samancıd. 20 Eylül 1962 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7EDÎB, Seyyid Mehmed Edîb Efendid. ? - ö. 1737Ölüm YılıGörüntüle
8HÂMÎ, Ahmedd. 1679 - ö. 1747Ölüm YılıGörüntüle
9Suzan Samancıd. 20 Eylül 1962 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10EDÎB, Seyyid Mehmed Edîb Efendid. ? - ö. 1737MeslekGörüntüle
11HÂMÎ, Ahmedd. 1679 - ö. 1747MeslekGörüntüle
12Suzan Samancıd. 20 Eylül 1962 - ö. ?MeslekGörüntüle
13EDÎB, Seyyid Mehmed Edîb Efendid. ? - ö. 1737Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14HÂMÎ, Ahmedd. 1679 - ö. 1747Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Suzan Samancıd. 20 Eylül 1962 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16EDÎB, Seyyid Mehmed Edîb Efendid. ? - ö. 1737Madde AdıGörüntüle
17HÂMÎ, Ahmedd. 1679 - ö. 1747Madde AdıGörüntüle
18Suzan Samancıd. 20 Eylül 1962 - ö. ?Madde AdıGörüntüle