Madde Detay
HATÎB, Molla Muhtâr Efendi
(d. 1181/1767-68 - ö. 1220/1805-06)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Hakkındaki tek kaynak Hatîbî'nin Tezkîre-i Şu'arâ-yı Bağdâd adlı şairler tezkiresidir (Akkuş 2008: 123-24). Bu esere göre Bağdatlı Fethi Efendi'nin oğlu olup Bağdat yakınlarında olan Şehrebân köyünde 1181/1767-68 yılında doğdu. Asıl Molla Muhtar Efendi'dir. Hatîbî'nin Tezkîre-i Şu'arâ-yı Bağdâd adlı eserine göre "ulûm-ı garîbe"ye ilgi duydu. Ayrıca ilginç bir kişilik olması da söz konusu eserdeki birkaç latifesinden anlaşılmaktadır. 45 sene yaşadı. 1220/1805-1806 arasında vefat etti. Hatîbî'nin, vefatına düşürdüğü altı beyitlik tarihten 1220/1805-06'da öldüğü anlaşılmaktadır. Vefat tarihini gösteren beyit şu şekildedir:
Çâr yâr ile mücevher söyledim tarihini
"Molla Muhtâr eyle(ye) firdevs-i vâlâyı makar"
Bu tarih beytine göre noktalı harflerin hesaplanmasından 1220/1805-06 tarihi çıkmaktadır.
Şiirlerinde Hatîb mahlasını kullandı.
Kaynakça
Akkuş, Mehmet (2008). Hatîbî, Tezkîre-i Şu'arâ-yı Bağdâd. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yay. 123-124.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAKYayın Tarihi: 29.04.2014Güncelleme Tarihi: 18.11.2020Eserlerinden Örnekler
Tahmîs
Bize kec bakmayın kim zümre-i ehl-i Hudâyız biz
Hayâl-ı âb u gilden pâk olan rûh-ı safâyız biz
Elestin câmını nûş eyleyen mest-i nikâbız biz
Hakîm-i âlemiz her ehl-i derde çün devâyız biz
Bugün sî-murg-ı vaktiz kâf-ı karye-âşnâyız biz
Temellük etmenüz a’lâ vü dûna iş bu dünyâda
Nedir kim sâkî-i Bâkî içirmişdir bize bâde
Bu tâk-ı tumturâk-ı rûzgârı virmişiz bâda
Muhibb-i ehl-i Hakk'ız neyleriz biz şâh u şehzâde
Süleymân-ı zamânın mantıku't-tayr-ı cihânız biz
Cihânı ser-te-ser tayy eyledik bir ehl-i Hak bildik
Ana cân u gönülden hizmeti farz-ı sebak bildik
Bu çâr erkân-ı zıddı çünki bir sedd-i ramak bildik
Anı mahv eyledik âsâr-ı sun'u cümle Hak bildik
Kanı aşk ehli gelsin fâniden ehl-i bekâyız biz
Yeter unvân ile kılma nazar ey zâhid-i hod-bîn
İdersin cennet için sen ibâdetle özün tezyîn
Nedir bu tarz-ı reftârın nedir [bu] şîve-i âyîn
Rızâ-yı Hakk'ı iste kim budur asl-ı hakîkat dîn
Gözün aç seyr kıl kim lem'a-i nûr-ı Hudâ'yız biz
Sevâd-ı a'zam itmiş zülfünü bu hatt-ı cân içre
Size izhâr idem bu gizlü esrârı ıyân içre
Oku gel küllü men fânin aleyhâ’yı beyân içre
Hatîb'dir tâlib-i râh-ı hakîkat Şehrebân içre
Marîz-ı aşk olan gelsün kamu derde devâyız biz
(Akkuş, Mehmet (2008). Hatîbî, Tezkîre-i Şu'arâ-yı Bağdâd. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yay.123-24.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 29.04.2014Güncelleme Tarihi: 18.11.2020Eserlerinden Örnekler
Tahmîs
Bize kec bakmayın kim zümre-i ehl-i Hudâyız biz
Hayâl-ı âb u gilden pâk olan rûh-ı safâyız biz
Elestin câmını nûş eyleyen mest-i nikâbız biz
Hakîm-i âlemiz her ehl-i derde çün devâyız biz
Bugün sî-murg-ı vaktiz kâf-ı karye-âşnâyız biz
Temellük etmenüz a’lâ vü dûna iş bu dünyâda
Nedir kim sâkî-i Bâkî içirmişdir bize bâde
Bu tâk-ı tumturâk-ı rûzgârı virmişiz bâda
Muhibb-i ehl-i Hakk'ız neyleriz biz şâh u şehzâde
Süleymân-ı zamânın mantıku't-tayr-ı cihânız biz
Cihânı ser-te-ser tayy eyledik bir ehl-i Hak bildik
Ana cân u gönülden hizmeti farz-ı sebak bildik
Bu çâr erkân-ı zıddı çünki bir sedd-i ramak bildik
Anı mahv eyledik âsâr-ı sun'u cümle Hak bildik
Kanı aşk ehli gelsin fâniden ehl-i bekâyız biz
Yeter unvân ile kılma nazar ey zâhid-i hod-bîn
İdersin cennet için sen ibâdetle özün tezyîn
Nedir bu tarz-ı reftârın nedir [bu] şîve-i âyîn
Rızâ-yı Hakk'ı iste kim budur asl-ı hakîkat dîn
Gözün aç seyr kıl kim lem'a-i nûr-ı Hudâ'yız biz
Sevâd-ı a'zam itmiş zülfünü bu hatt-ı cân içre
Size izhâr idem bu gizlü esrârı ıyân içre
Oku gel küllü men fânin aleyhâ’yı beyân içre
Hatîb'dir tâlib-i râh-ı hakîkat Şehrebân içre
Marîz-ı aşk olan gelsün kamu derde devâyız biz
(Akkuş, Mehmet (2008). Hatîbî, Tezkîre-i Şu'arâ-yı Bağdâd. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yay.123-24.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 18.11.2020Eserlerinden Örnekler
Tahmîs
Bize kec bakmayın kim zümre-i ehl-i Hudâyız biz
Hayâl-ı âb u gilden pâk olan rûh-ı safâyız biz
Elestin câmını nûş eyleyen mest-i nikâbız biz
Hakîm-i âlemiz her ehl-i derde çün devâyız biz
Bugün sî-murg-ı vaktiz kâf-ı karye-âşnâyız biz
Temellük etmenüz a’lâ vü dûna iş bu dünyâda
Nedir kim sâkî-i Bâkî içirmişdir bize bâde
Bu tâk-ı tumturâk-ı rûzgârı virmişiz bâda
Muhibb-i ehl-i Hakk'ız neyleriz biz şâh u şehzâde
Süleymân-ı zamânın mantıku't-tayr-ı cihânız biz
Cihânı ser-te-ser tayy eyledik bir ehl-i Hak bildik
Ana cân u gönülden hizmeti farz-ı sebak bildik
Bu çâr erkân-ı zıddı çünki bir sedd-i ramak bildik
Anı mahv eyledik âsâr-ı sun'u cümle Hak bildik
Kanı aşk ehli gelsin fâniden ehl-i bekâyız biz
Yeter unvân ile kılma nazar ey zâhid-i hod-bîn
İdersin cennet için sen ibâdetle özün tezyîn
Nedir bu tarz-ı reftârın nedir [bu] şîve-i âyîn
Rızâ-yı Hakk'ı iste kim budur asl-ı hakîkat dîn
Gözün aç seyr kıl kim lem'a-i nûr-ı Hudâ'yız biz
Sevâd-ı a'zam itmiş zülfünü bu hatt-ı cân içre
Size izhâr idem bu gizlü esrârı ıyân içre
Oku gel küllü men fânin aleyhâ’yı beyân içre
Hatîb'dir tâlib-i râh-ı hakîkat Şehrebân içre
Marîz-ı aşk olan gelsün kamu derde devâyız biz
(Akkuş, Mehmet (2008). Hatîbî, Tezkîre-i Şu'arâ-yı Bağdâd. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yay.123-24.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Tahmîs
Bize kec bakmayın kim zümre-i ehl-i Hudâyız biz
Hayâl-ı âb u gilden pâk olan rûh-ı safâyız biz
Elestin câmını nûş eyleyen mest-i nikâbız biz
Hakîm-i âlemiz her ehl-i derde çün devâyız biz
Bugün sî-murg-ı vaktiz kâf-ı karye-âşnâyız biz
Temellük etmenüz a’lâ vü dûna iş bu dünyâda
Nedir kim sâkî-i Bâkî içirmişdir bize bâde
Bu tâk-ı tumturâk-ı rûzgârı virmişiz bâda
Muhibb-i ehl-i Hakk'ız neyleriz biz şâh u şehzâde
Süleymân-ı zamânın mantıku't-tayr-ı cihânız biz
Cihânı ser-te-ser tayy eyledik bir ehl-i Hak bildik
Ana cân u gönülden hizmeti farz-ı sebak bildik
Bu çâr erkân-ı zıddı çünki bir sedd-i ramak bildik
Anı mahv eyledik âsâr-ı sun'u cümle Hak bildik
Kanı aşk ehli gelsin fâniden ehl-i bekâyız biz
Yeter unvân ile kılma nazar ey zâhid-i hod-bîn
İdersin cennet için sen ibâdetle özün tezyîn
Nedir bu tarz-ı reftârın nedir [bu] şîve-i âyîn
Rızâ-yı Hakk'ı iste kim budur asl-ı hakîkat dîn
Gözün aç seyr kıl kim lem'a-i nûr-ı Hudâ'yız biz
Sevâd-ı a'zam itmiş zülfünü bu hatt-ı cân içre
Size izhâr idem bu gizlü esrârı ıyân içre
Oku gel küllü men fânin aleyhâ’yı beyân içre
Hatîb'dir tâlib-i râh-ı hakîkat Şehrebân içre
Marîz-ı aşk olan gelsün kamu derde devâyız biz
(Akkuş, Mehmet (2008). Hatîbî, Tezkîre-i Şu'arâ-yı Bağdâd. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yay.123-24.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | AHDÎ | d. ? - ö. 1593-94 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | TÂYİB, Bektaş Efendi | d. 1695-96 - ö. 1773 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | NECÎB, İbrahim Bey | d. 1763-64 - ö. 1818-19 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | AHDÎ | d. ? - ö. 1593-94 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | TÂYİB, Bektaş Efendi | d. 1695-96 - ö. 1773 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | NECÎB, İbrahim Bey | d. 1763-64 - ö. 1818-19 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | AHDÎ | d. ? - ö. 1593-94 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | TÂYİB, Bektaş Efendi | d. 1695-96 - ö. 1773 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | NECÎB, İbrahim Bey | d. 1763-64 - ö. 1818-19 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | AHDÎ | d. ? - ö. 1593-94 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | TÂYİB, Bektaş Efendi | d. 1695-96 - ö. 1773 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | NECÎB, İbrahim Bey | d. 1763-64 - ö. 1818-19 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | AHDÎ | d. ? - ö. 1593-94 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | TÂYİB, Bektaş Efendi | d. 1695-96 - ö. 1773 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | NECÎB, İbrahim Bey | d. 1763-64 - ö. 1818-19 | Madde Adı | Görüntüle |