Madde Detay
HAYRETÎ, Derviş
(d. ?/? - ö. ?/?)
Âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Derviş olan âşığın hayatı hakkında fazla bilgi yoktur. 19. asır şairlerinden Hızrî’nin Şairnâmesi’nde geçen “Âlem-i hayrette kaldı Hayretî” mısraından varlığı anlaşılmaktadır (TDEA 1981: 180). Bu sebeple Hayretî’nin de 19. asırda yaşadığı tahmin edilmektedir. Müjgân Cunbur'a göre Hayretî bir tabiat âşığıdır. 19. yüzyılın ilk yarısında Erciş’in Haydarbey diye adlandırılan bir köyünde dünyaya gelmiştir. Hayretî, köyünün medresesinde okumuş sonra Erciş’e gelmiştir. Salihiye mahallesine yerleşmiştir. Hayatının nasıl geçtiği ve mesleği bilinmemektedir. Son yılları hakkında bilinenler Erciş’te bir süre yaşadıktan sonra Van yakınlarındaki Molla Kasım köyüne gittiği ve burada vefat ettiğinden ibarettir (Cunbur 1968: 324). Cunbur, eserinde âşığın iki şiirine yer verir. Hayretî mahlasını kullanan şairin dili sade ve anlaşılırdır.
Kaynakça
Cunbur, Müjgân (1968). Başakların Sesi. Ankara: Poyraz Reklâm Yay.
Kaya, Doğan (1990). Şairnâmeler. Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü Araştırma Dairesi Yay.
“Hayretî” (1981). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 4. İstanbul: Dergâh Yay. 180.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ARAŞ. GÖR. EMİNE ÇAKIR
Yayın Tarihi: 04.12.2014
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020
Eserlerinden Örnekler
Semai
Yara gönül yarasıdır
Benim yaylamın dağları
Yeli yiğit na’rasıdır
Canım yaylamın dağları
Selim saldım kara yele
Dostlar duya duya gele
Korkum göğsü aça yele
Şanım yaylamın dağları
Yel eser dallar sallanır
Adı dillerde dillenir
Baharda kokar güllenir
Canım yaylamın dağları
Düşman almış dört bir yanım
Dost yoluna kurban canım
Yekeyek yoktur gümanım
Güman yaylamın dağları
Hay dedim gençlik çağına
Yadlar girdi dost bağına
Felek sardı derd ağına
Derman yaylamın dağları
Güneş doğru geçe gider
Üstten eser yüce gider
Gurbette zor güce gider
Hayretî dağlar dağları
Cunbur, Müjgân (1968). Başakların Sesi. Ankara: Poyraz Reklâm Yay. 323-324.
Koşma
Gönül ayrı düştü zülf-i karadan
Gam desem gam gelir ar bana yeter
Güzelleri size versin yaradan
Sevdiceğim yâr bana yeter
Garip serim bir Allah’a beyandır
Yârimin sevdası serde imandır
Pîrini bilmeyen yolda yayandır
Arayıp bulmağa yâr bana yeter
Kiminin ummanı akar derinden
Kiminin rüzgarı akar serinden
Kimi kızdan sever, kimi gelinden
Şirindir, tatlıdır nar bana yeter
Deniz kırağında esvab yuyulur
Bir kişide bir kabire koyulur
Evvel evvel gönül hakkı sorulur
Hayretî’m bu demde zâr bana yeter
Cunbur, Müjgân (1968). Başakların Sesi. Ankara: Poyraz Reklâm Yay. 324-325.
İlişkili Maddeler
| Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
|---|---|---|---|---|
| 1 | VÂNÎ, Mehmed Efendi | d. ? - ö. 12.10.1685 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 2 | TELLİOĞLU/CİHANÎ, Mehmet Emin Tellioğlu | d. 1927 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 3 | Turgay Nar | d. 4 Aralık 1961 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 4 | VÂNÎ, Mehmed Efendi | d. ? - ö. 12.10.1685 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 5 | TELLİOĞLU/CİHANÎ, Mehmet Emin Tellioğlu | d. 1927 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 6 | Turgay Nar | d. 4 Aralık 1961 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 7 | VÂNÎ, Mehmed Efendi | d. ? - ö. 12.10.1685 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 8 | TELLİOĞLU/CİHANÎ, Mehmet Emin Tellioğlu | d. 1927 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 9 | Turgay Nar | d. 4 Aralık 1961 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 10 | VÂNÎ, Mehmed Efendi | d. ? - ö. 12.10.1685 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 11 | TELLİOĞLU/CİHANÎ, Mehmet Emin Tellioğlu | d. 1927 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 12 | Turgay Nar | d. 4 Aralık 1961 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 13 | VÂNÎ, Mehmed Efendi | d. ? - ö. 12.10.1685 | Madde Adı | Görüntüle |
| 14 | TELLİOĞLU/CİHANÎ, Mehmet Emin Tellioğlu | d. 1927 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
| 15 | Turgay Nar | d. 4 Aralık 1961 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |