HÜSEYİN ÇALIŞ

(d. 08.04.1957? / ö. -)
kaynakçı, çiftçi
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Hüseyin Çalış, kesin olmamakla birlikte 8 Nisan 1957 tarihinde, Eskişehir’in Sivrihisar ilçesine bağlı Kargın köyünde dünyaya gelmiştir. Doğum tarihinin kesin olmayışının sebebi nüfus cüzdanının ilkokula başlarken alınmış olmasıdır. Çalış, 6 yaşındayken kaydı yapılmadan ilkokula başlar. Yarıyıl tatilinde başarısından dolayı okula kaydı yapılır (Çalış 2010: 247). Çalış, ilkokulu bitirdikten sonra yaz tatilinde Eskişehir’in Beylikova ilçesinde terzi çırağı olarak çalışır. Daha sonra Mehmet Avdan Ortaokuluna başlar ve 1972 yılında ortaokulu bitirir ancak traktöre ve toprağa tutkusundan dolayı ortaokuldan sonra tahsil hayatına devam etmez (Çalış 2010: 246).

Eşi ile ilkokul zamanında aynı sırayı paylaşan şair, ortaokul üçüncü sınıftayken sömestir tatilinde “Ya beni nişanlı edin ya da okula gitmeyeceğim” der ve 1972’de okulu bitirince nişanlanır. Ortaokulu bitirdikten sonra bir yıl köyde kalır. 1973 yılında Eskişehir'de bir sanayi dükkânına çırak olarak girer. Okul hayatı boyunca mektuplaştığı ve sevdiği kız Feriha (asıl adı Ayşe'dir ancak çevresinde Feriha olarak bilinir ve Ferro olarak seslenilir [Çalış Minkan 2018]) ile 1 Nisan 1974’te evlenir. Bu evlilikten 1975'te Ömer, 1977'de Uğur ve 1981’de Oğuz adlı üç oğlu dünyaya gelir. 1979 yılında Eskişehir’den Beylikova’ya yerleşen âşık burada bir kaynakçı dükkanı açar. Ömrünü kaynakçılık ve çiftçilikle geçirir. 2002’de oğlu Uğur ani bir kalp krizi nedeniyle Bursa’nın Gemlik ilçesinde vefat eder. Şair yaşamına Eskişehir’in Beylikova ilçesinde devam etmektedir (Çalış 2010: 246).

Hüseyin Çalış, ortaokul sıralarında hece ölçüsüyle şiir yazmaya başlar. Şair saz çalmaz çünkü şairin doğduğu ve büyüdüğü Kargın köyünde saz çalma geleneği yoktur. Bununla birlikte köy güçlü bir sözlü kültür geleneğine sahiptir. Göçlerden dolayı artık sadece yaşlıların kaldığı Kargın köyünde sazsız şiir söyleyen çoktur (Çalış 2010: 246). Şair bade içmemiştir ancak rüyalarında bazen şiir yazdığını ve uyanır uyanmaz rüyasında gördüğü şiirleri not ettiğini ifade eder. Her şiirinde mahlas kullanmaz (Çalış 2010: 247).

Şairin birçok ağıt ve şiiri kaybolmuştur (Çalış 2010: 246). Yaşadığı köyde, patozda bir patlama olur ve Kerim adındaki bir şahıs ölür. Şair, çok genç ölen Kerim'e uzun bir ağıt yakar. Bu ağıt köyde dilden dile dolaşır. Pek çok kişinin bağrını yakan bu ağıt da kayıptır. Çalış, isimlerin baş harfleri ile akrostiş şiirler de yazmaktadır (Çalış 2010: 247). Çalış, askerlik hayatında yaşadıklarını şiirle dile getirmiştir. Hâlet-i ruhiyesine bağlı olarak şiir yazmaktadır. Tabiata, traktöre ve sevdiğine duyduğu aşkı okunma tasası gütmeden şiirlerinde dile getirir. Şairin dili oldukça durudur. Seçtiği kelimeler tabiat ve çiftçilik hayatıyla ilgilidir. Şiirlerinde sıla özlemini ve aşkı dile getirir. Ayrıca şiirlerini başkalarına söyleme ihtiyacı duymadığından duygularını tüm açıklığı ile ortaya koyar (Çalış 2010: 247).

Şiirlerinde daha ziyade teşbih kullanır; cinas, mecaz-ı mürsel ve istiareye de yer verir. Şair, genellikle koşma nazım biçimini kullanır. 11’li ve 14’lü hece ölçüsüyle yazar; serbest vezinli şiirleri ise sınırlıdır. Kafiye çeşitlerinin hepsini kullanır, şiirlerinde sık sık rediflere ve zengin kafiyeye rastlanır (Çalış 2010: 247).

Kaynakça

Çalış, Ferya (2010). “Hüseyin Çalış”. Sazın ve Sözün Sultanları: Yaşayan Halk Şairleri-IV, Ed. Fatma Ahsen Turan, Başak Uysal. Gazi Kitabevi. 246-257.

Hüseyin Çalış, 1957, Eskişehir, Ortaokul, Âşık, Kaynakçı, Çiftçi. [Ferya Çalış Minkan'ın 15 Ağustos 2018 tarihinde yaptığı görüşme].

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. FERYA ÇALIŞ MİNKAN
Yayın Tarihi: 20.05.2019
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Mehmet Kapland. 18 Mart 1915 - ö. 23 Ocak 1986Doğum YeriGörüntüle
2ALİ ÇALIŞd. 09.01.1953 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3DÖNE SULTAN, Döne Kayad. 1925 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Mehmet Kapland. 18 Mart 1915 - ö. 23 Ocak 1986Doğum YılıGörüntüle
5ALİ ÇALIŞd. 09.01.1953 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6DÖNE SULTAN, Döne Kayad. 1925 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Mehmet Kapland. 18 Mart 1915 - ö. 23 Ocak 1986MeslekGörüntüle
8ALİ ÇALIŞd. 09.01.1953 - ö. ?MeslekGörüntüle
9DÖNE SULTAN, Döne Kayad. 1925 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Mehmet Kapland. 18 Mart 1915 - ö. 23 Ocak 1986Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11ALİ ÇALIŞd. 09.01.1953 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12DÖNE SULTAN, Döne Kayad. 1925 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Mehmet Kapland. 18 Mart 1915 - ö. 23 Ocak 1986Madde AdıGörüntüle
14ALİ ÇALIŞd. 09.01.1953 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15DÖNE SULTAN, Döne Kayad. 1925 - ö. ?Madde AdıGörüntüle