Madde Detay

1958 yılında İran’ın Karadağ bölgesinin Nuğadi (Yukarı Horman) köyünde doğan ve 1968 yılında ailesiyle birlikte Tebriz’e göç etmek zorunda kalan Hüseyin Alizâde, 12 yaşında iken âşık olan halasının oğlu Âşık Esed’in sanatından etkilenerek âşıklığa meyleder (Azizî Haray 1997: 122; Revan 2004: 78; Özdamar 2010; Abbasî vd. 2013: 348). İlköğretimini tamamladıktan sonra bir süre çeşitli işlerde çalıştıktan sonra 20 yaşında âşıklık eğitimi almaya karar veren Âşık Hüseyin Alizâde, aynı zamanda kayınbabası da olan Âşık Eziz Esedî’nin yanında başladığı eğitimine Âşık Aziz Şehnazî ve Âşık Hüseyin Kirşanlı’nın yanında da devam eder ve 3 yıllık eğitimin sonunda âşıklığa başlar (Azizî Haray 1997: 122; Abbasî vd. 2013: 348).

Tebriz ve Tahran başta olmak üzere Karadağ’daki tüm şehir ve köylerdeki toy ve programlarda saz çalıp türkü söyleyen, destan anlatan ve sanatını icra eden Âşık Hüseyin Alizâde, günümüzde Tebriz’de yaşamaktadır. Tebriz Gecil Kapısı’ndaki Elseven Âşıklar Kahvesi’nin müdavimlerindendir (Azizî Haray 1997: 122; Özdamar 2010). Ustalarından “usta malı” destanlar da öğrenen Âşık Hüseyin Alizâde, günümüzde “Kerem ile Aslı”, “Garip ile Şahsenem”, “Abbas ve Gülgez”, “Mesum ile Dilefruz” destanları ile Köroğlu Destanı’nın bazı kollarını anlatabildiğini söyler ve bu destanlardaki şiirlere olan hayranlığı ile kendisi de şiir yazmaya başlar (Abbasî vd. 2013: 348).

Şiirlerinde “Hüseyin” mahlasını kullanan Âşık Hüseyin Alizâde, âşıklığa başladıktan sonra şiir yarattığını, bunların bir kısmını toylarda ve çeşitli programlarda icra ettiğini söylemektedir (Özdamar 2010). Çıraklığı döneminde de âşıklığa başladıktan sonra da Âşık Kamandar, Âşık Hüseyin Saraçlı, Âşık Hüseyin Cavan’ın şiirlerinden ve âşıklıklarından etkilenmiştir (Azizî Haray 1997: 123).

Tebriz âşık muhitinde âşıklar sanatlarını, toy ve programlarda balabancı ve kavalcı (tefçi) ile birlikte icra etmektedir. Ancak Âşık Hüseyin’e göre “Saz o kadar mükemmel bir alettir ki onu çalmasını bilenin yanında balabancıya ve kavalcıya ihtiyaç yoktur.” O sebeple de çıraklık döneminde saz çalmanın inceliklerini öğrenmek için aldığı eğitimle yetinmeyerek birçok ustanın yanında daha eğitim alır. Sazın âşıklık geleneği için önemli olması, onun âşıklık sanatında olduğu kadar bazı şiirleri için de iham kaynağı olmuştur (Azizî Haray 1997: 123). Tebrizli birçok âşıkta olduğu gibi Âşık Hüseyin Alizâde’nin şiirlerinde de genelde Azerbaycan özelde ise Karadağ kimliği sezilir (Özdamar 2010). Âşığa göre en çok bilinen şiirinde; “Talihimi yazan felek/ Yaz, evin âbâd olmasın” diyerek felekten şikâyet eder (Özdamar 2010; Özdamar 2014: 183).