Madde Detay
İBRAM/İBRAHİM/GÜLPINAR, İbrahim Gülpınar
(d. 01.07.1971 / ö. 27.01.2016)
atma türkücü, kemençe sanatçısı
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
İbrahim Gülpınar, 1 Temmuz 1971 tarihinde Giresun'un Tirebolu ilçesine bağlı Aslancık köyü Çubukdağ Mahallesinde dünyaya gelmiştir. Sanatçının babasının adı da İbrahim'dir. İbrahim Gülpınar, iki evlilik yapmıştır. Giresun’un atma türkü ve kemençecilik alanında yetiştirdiği önemli sanatçılardan birisidir. Sanatçı icralarında takma ad olarak genellikle İbram, İbrahim veya Gülpınar'ı kullanmıştır. Gülpınar ailedeki tek kemençe sanatçısıdır; küçük yaşlardan itibaren kemençeye karşı hep ilgili olduğunu belirtir. Bunun sonucunda 13 yaşından itibaren kemençe çalmaya başlar. Gülpınar, kemençe çalmayı birçok meslekte olduğu gibi usta-çırak ilişkisi sonucunda öğrenir. Sanatçının ustası Giresun’un önemli sanatçılarından birisi olan Kâtip Şadi’dir. Gürpınar, hiç şüphesiz yetenekli bir kişiliğe sahip olsa da yetişmesinde büyük kemençe ustası Kâtip Şadi’nin önemli bir katkısı vardır (Özdemir 2015). Sanatçının icra performansları izlendiğinde gerek kemençe çalma tekniği, (yay atma/sürme) gerek atma türküleriyle ustasının izinden gittiği rahatlıkla görülebilir. Bu yönüyle Gülpınar, yaşamı boyunca ustası Kâtip Şadi’den öğrendiği kemençe geleneğini takip eden önemli sanatçılardan birisi olmuştur. Çocukluktan merak saldığı kemençe ile büyüyen İbrahim Gülpınar, geçimini de çok sevdiği kemençeden sağlar. Kemençeyi mizahla harmanlayarak başta Karadeniz halkı olmak üzere geniş bir kesimin beğenisini kazanır. Sanatçı 27 Ocak 2016 tarihinde geçirdiği kalp krizi nedeniyle genç yaşta vefat etmiştir. Sanatçının mezarı Tirebolu'nun Aslancık köyündedir.
İbrahim Gülpınar, Giresun'un gülen ve güldüren sanatçısıdır. O, kemençedeki tiz sesi fıkraya dönüştürmüştür. Onun başarısının temelinde başta Katip Şadi olmak üzere, yöredeki ünlü kemençecileri kendisine örnek almasından gelir. Gülpınar, geleneksel icra ortamlarında ve ikinci sözlü kültürde her zaman en çok dinlenen kemençecilerden birisi olmuştur. Bu bağlamda gerek geleneksel icra ortamlarında gerek kaydedilmiş performanslarda yörede atma türkü denilince akla gelen ilk isimlerden birisi de İbrahim Gülpınar'dır. Bugün özellikle yöresel ölçekte albüm çıkaran sanatçıların en önemli icra bağlamları canlı performansların sergilendiği kutlama günleri/yerleri ve internet ortamıdır. Söz, nişan, düğün, sünnet, asker uğurlama, yayla şenlikleri, yöresel festivaller (Mayıs Yedisi, Espiye Pide Festivali, Yağlıdere Kivi Festivali vb. gibi) ve diğer özel günler sanatçı ve izleyicinin buluşma noktalarıdır.
Gülpınar, geçmişte katıldığı yayla şenliklerinde, düğün ve asker eğlencelerinde, diğer şenlik ve kutlamalarda atma türkü icralarıyla en çok aranan isimlerden olmuştur. İbrahim Gülpınar, kendine özgü icra tekniklerinden dolayı (performans) 'kemençeyi konuşturan adam' lakabıyla bilinir. Özellikle kaydedilmiş performansların internet üzerinde yayılmasına bağlı olarak ünü Karadeniz sınırlarını aşmıştır. İnternette fenomen hâline gelen Gülpınar, özellikle Beyaz Show programı sayesinde Türkiye'nin önemli bir kesimi tarafından tanımıştır. Sanatçı atma türkülerinde yöresel imgeleri yaşatmıştır. Devrin teknolojik gelişmeleri de çoğu kez atma türkülerin konusunu teşkil etmiştir (www.dailymotion.com).
İbrahim Gülpınar, tarzı itibarıyla diğer kemençecilerden oldukça farklıdır. Söz konusu tarzıyla kemençe geleneğine yeni bir soluk getirdiği söylenebilir. Gülpınar’ın bu tarzı, pek çok kesim tarafından dikkat çekmiştir. Sanatçı, 2007'de “Arslancıklılar Gecesinde” her zamankinden farklı bir performans sergilemiştir. Gülpınar, bu performansıyla Türkiye’nin önemli komedi programlarından birini düzenleyen Beyazıt Öztürk tarafından Beyaz Show’a davet edilmiştir. Gülpınar, performans esnasında âdeta kemençeyle bütünleşmektedir. Beyazıt Öztürk, Gülpınar’ın performansını şu sözlerle dile getirir: “Hocam müthiş bir gösteri izledim sizden, çok acayip bir şey yapıyorsunuz. Kemençe virtüözünden daha da öte de bir şey sizin yaptığınız”. Söz konusu performans, davranışsal özelliklerden dolayı âdeta şaman ayinini hatırlatmaktadır. Bu performanslarda sanatçı çoğu kez kendinden geçmektedir. Gürpınar kendi tarzıyla ilgili, stilinin çok değişik olduğunu belirtir. Karadenizde yüzlerce kemençecinin olduğunu belirtir ve kendi stilinin farklı oluşunu kemençeli yılların getirdiği birikimle açıklar. Sanatçı bu performansın yirmi beş yılın emeği olduğunu dile getirir (www.dailymotion.com).
Sanatçının çok sayıda bestesi ve albümü olmakla birlikte yörede özellikle "Köroğlunun BMC'si" adlı hikâyeli (atma) türküyle adını duyurmuştur. Gülpınar yaptığı komik şarkılar ve atma türküleriyle yöre insanının ve Türkiye’nin yüzünü güldürmüştür. Sanatçının birçok bestesi "türkülü fıkra" tadındadır. Gülpınar, oluşturduğu tarz itibariyle sürekli kendisini ve şarkılarını takip eden bir dinleyici kitlesi oluşturmuştur. Bu kitle için önemli bir sanatçı olan Gülpınar, tarzı itibarıyla şarkılarında hem sosyal eleştiriye yer vermekte hem de mizahî bir dille dinleyicilerini eğlendirmektedir. Bu tarzından dolayı kendisi Karadeniz’in Kemal Sunal’ı olarak da nitelenmiştir. Sanatçının gençlik yıllarında çıkardığı albümlerden bu yana yapılan taramalarda söz konusu tarzında bir bütünlük bulunduğu görülmüştür. İbrahim Gülpınar çeşitli albümlerinde “Köroğun BMC’si, Adam Sevdalandı mı?, Serum Şişesi, Adamlık, Mevlüdün İneği, Yurt Çocuğu, Bizim Ömer (Almancı), Facebook, Trafik Polisi” gibi mizahî içerikli pek çok şarkısıyla kendi tarzını yaşatır. Sanatçı tarzı itibarıyla izleyiciye ayrı bir görsel şölen sunar. Elbette sanatçının bu performansı hitap ettiği çevrelerde beğenilmesini sağlamıştır. Onun amacı dinleyici ve izleyiciyi performansıyla mest etmektir. Bu yönüyle sanatçının Facebook albümü başlı başına entelektüel mizah içerir.
Kaynakça
Bekir Yılmaz, 38 yaşında, Giresun'un Espiye ilçesinde ikamet etmekte, ortaokul, esnaf. [Mehmet Özdemir tarafından 2015'te yapılan görüşme].
https://www.mynet.com/kemencesi-ile-fenomen-olan-ibrahim-gulpinar-kimdir-sorusuna-yanit-68671-mymagazin [Erişim Tarihi: 12.03.2019].
http://www.youtube.com/watch?v=bxO-cZNe2lg [Erişim Tarihi: 12.07.2018].
http://www.youtube.com/watch?v=5sO0gY1ZGg8 [Erişim Tarihi: 13.07.2018].
https://www.dailymotion.com/video/xg9r3a [Erişim Tarihi: 16.03.2018].
Özdemir, Mehmet, (2015). “Bir Kültürel Bellek Unsuru Olarak Şarkıya Dönüşen Fıkralar”. II. Uluslararası Genç Halkbilimciler Sempozyumu Bildirileri. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yay. 259-272.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ÖZDEMİRYayın Tarihi: 01.04.2019Güncelleme Tarihi: 08.12.2020
Yayın Tarihi: 01.04.2019Güncelleme Tarihi: 08.12.2020
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Bu Hoca Bizim Hoca (Çıram Nasıl Çırasın) | Karal Müzik Üretim / Giresun Görele | 1995 | Diğer |
Temel Dayı | Bonus Müzik Prodüksiyon / İstanbul | 1996 | Diğer |
Neremi & Sen Tombul Ben Tombul | Gonca Müzik / İstanbul | 1999 | Diğer |
Kalıbımı Basarım | Cinan Plak/Kaset / İstanbul | 2000 | Diğer |
Kafana Göre | Köprülü Film Müzik Şirketi / İstanbul | 2004 | Diğer |
Mösyö Kadir | Köprülü Film Müzik / İstanbul | 2007 | Diğer |
Adam Sevdalandı mı? | Evren Müzik / İstanbul | 2010 | Diğer |
Köprülü Film Müzik / İstanbul | 2014 | Diğer |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | SARI MEMEDOV | d. 1909 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | ŞAHAP/ŞAHABENDE/YASİN MAKSUDî/MAKSUDî/FANî, Şahap Karaman | d. 09.04.1959 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ARİFE DOĞAN | d. 1954 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | SARI MEMEDOV | d. 1909 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | ŞAHAP/ŞAHABENDE/YASİN MAKSUDî/MAKSUDî/FANî, Şahap Karaman | d. 09.04.1959 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ARİFE DOĞAN | d. 1954 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | SARI MEMEDOV | d. 1909 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | ŞAHAP/ŞAHABENDE/YASİN MAKSUDî/MAKSUDî/FANî, Şahap Karaman | d. 09.04.1959 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | ARİFE DOĞAN | d. 1954 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | SARI MEMEDOV | d. 1909 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | ŞAHAP/ŞAHABENDE/YASİN MAKSUDî/MAKSUDî/FANî, Şahap Karaman | d. 09.04.1959 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | ARİFE DOĞAN | d. 1954 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | SARI MEMEDOV | d. 1909 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | ŞAHAP/ŞAHABENDE/YASİN MAKSUDî/MAKSUDî/FANî, Şahap Karaman | d. 09.04.1959 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | ARİFE DOĞAN | d. 1954 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | SARI MEMEDOV | d. 1909 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | ŞAHAP/ŞAHABENDE/YASİN MAKSUDî/MAKSUDî/FANî, Şahap Karaman | d. 09.04.1959 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | ARİFE DOĞAN | d. 1954 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |