Madde Detay
İKBÂL/ŞEREF, Seyyid Mehmed Efendi
(d. ?/? - ö. 1149/1736-37)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
İstanbul'da doğdu. Asıl adı Mehmed olup, Mülteka'yı şerh eden İstanbul kadısı Mehmet Efendi'nin oğludur. Eğitimini tamamlayarak mülâzım, müderris ve kadı oldu. Kırkakçalı medreseden sonra hariç elli rütbesiyle görevine devam etti. Sultan II. Ahmed Han zamanında İstanbul kadısı oldu. Şeyhülislam Seyyid Feyzullah Efendi'ye şikâyet edildi. Daha sonra azledildi. Pederinin hatırına bazı kişilerin araya girmesiyle Rumeli'nde görev aldı. Mostar, İştip ve Usturumca kazalarında kadılık yaptı. Usturumca kadısı iken birçok gayrimenkul edindi. Ancak bir gün elinde avucunda ne varsa hepsini satışa çıkardı. Vefat edeceği tarih kendisine malum oldu. Dediği tarihte de İlbasan kadısı iken 1149/1736-37 senesinde vefat etti. Sur dışında Emir Buhari zaviyesi yakınında medfundur.
Tıp ilminde ve astronomide bilgisi vardı. Önceleri Şeref, sonraları İkbal mahlasını kullandı. Bu konuda Tezkire-i Safayî'de şöyle bir hikâye anlatılmaktadır (Çapan 2005: 87): Nâbî'nin "bozuntu" redifli gazeli çıktığında Şeref'in bozuntusu "Fereş" olur dedikleri için "İkbal" mahlasını kullanmaya başladı. Bu mahlasının değiştirilmeyeceği konusunda iddialı iken bir rivayete göre Nâbî, "Mümkin degül mi a bakkâl" diyerek "İkbal" i "a bakkâl" okuyunca oldukça bozulmuştur. Kaynaklarda Dîvânı olduğu söylenmekle birlikte nüshasına rastlanmamıştır.
Kaynakça
Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safayî Efendi Tezkire-i Safayî. Ankara. AKM Yay. 87.
Erdem, Sadık (hzl.) (1985). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı. Ankara. AKM Yay.13.
İnce, Adnan(hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şuara - Salim Efendi. Ankara: AKM Yay. 217-18
Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî - Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.I. Ankara: Bizim Büro Yay. 49.
Mehmed Süreyya (1308-15/ 1890-97). Sicill-i Osmânî. C.4. İstanbul: Matbaa-i Âmire. 4/230
Müstakimzade Süleyman Sadeddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Nisbi ve’l-Künâ ve’l-Elkâb. (Tıpkı Basım) Ankara: KB. Kütüphaneler Genel Müdürlüğü.119.
Oğraş Rıza (2001). Esad Mehmed Efendi ve Bağçe-i Safâ-Endûz’u: İnceleme-Tenkitli Metin-Dizin. Afyon: Emirdağ Ofset Tesisleri.66.
Oğuz, Fatma Sabiha Kutlar, Müjgân Çakır, Hanife Koncu (2012). Mehmet Tevfik Kâfile-i Şuarâ. İstanbul: Doğu Yaynınevi.87
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAKYayın Tarihi: 09.12.2014Güncelleme Tarihi: 11.11.2020Eserlerinden Örnekler
Recâ-yı mihr-i felek ayn-ı âftâbdan âb
Hemân eyleme der-cüst-cû serâbdan âb
Hevâ-yı aşkla ser germ dîde pür-nemdir
Cüdâ olur mı habâb âbdan habâbdan âb
Visâle teşne-lebim bûy-ı la'lin itmem ümîd
Der-i humârda hoşdur bana şarâbdan âb
Sirişk-i dîde-i püryânıma göner gerdûn
Hîç eksik olmaz ona çarh-ı âsyâbdan âb
(İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şuara - Salim Efendi. Ankara: AKM Yay.217.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 09.12.2014Güncelleme Tarihi: 11.11.2020Eserlerinden Örnekler
Recâ-yı mihr-i felek ayn-ı âftâbdan âb
Hemân eyleme der-cüst-cû serâbdan âb
Hevâ-yı aşkla ser germ dîde pür-nemdir
Cüdâ olur mı habâb âbdan habâbdan âb
Visâle teşne-lebim bûy-ı la'lin itmem ümîd
Der-i humârda hoşdur bana şarâbdan âb
Sirişk-i dîde-i püryânıma göner gerdûn
Hîç eksik olmaz ona çarh-ı âsyâbdan âb
(İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şuara - Salim Efendi. Ankara: AKM Yay.217.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 11.11.2020Eserlerinden Örnekler
Recâ-yı mihr-i felek ayn-ı âftâbdan âb
Hemân eyleme der-cüst-cû serâbdan âb
Hevâ-yı aşkla ser germ dîde pür-nemdir
Cüdâ olur mı habâb âbdan habâbdan âb
Visâle teşne-lebim bûy-ı la'lin itmem ümîd
Der-i humârda hoşdur bana şarâbdan âb
Sirişk-i dîde-i püryânıma göner gerdûn
Hîç eksik olmaz ona çarh-ı âsyâbdan âb
(İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şuara - Salim Efendi. Ankara: AKM Yay.217.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Recâ-yı mihr-i felek ayn-ı âftâbdan âb
Hemân eyleme der-cüst-cû serâbdan âb
Hevâ-yı aşkla ser germ dîde pür-nemdir
Cüdâ olur mı habâb âbdan habâbdan âb
Visâle teşne-lebim bûy-ı la'lin itmem ümîd
Der-i humârda hoşdur bana şarâbdan âb
Sirişk-i dîde-i püryânıma göner gerdûn
Hîç eksik olmaz ona çarh-ı âsyâbdan âb
(İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şuara - Salim Efendi. Ankara: AKM Yay.217.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | HÜDÂYÎ-İ KADÎM, Mustafa | d. d. ? - ö. 1584 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Nurullah Ataç | d. 9 Ağustos 1898 - ö. 17 Mayıs 1957 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | RÂZÎ, Yazıcı Abdullah Efendi-zâde Abdüllatif Râzî Efendi | d. ? - ö. 1733-34 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | HÜDÂYÎ-İ KADÎM, Mustafa | d. d. ? - ö. 1584 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
5 | Nurullah Ataç | d. 9 Ağustos 1898 - ö. 17 Mayıs 1957 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
6 | RÂZÎ, Yazıcı Abdullah Efendi-zâde Abdüllatif Râzî Efendi | d. ? - ö. 1733-34 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
7 | HÜDÂYÎ-İ KADÎM, Mustafa | d. d. ? - ö. 1584 | Meslek | Görüntüle |
8 | Nurullah Ataç | d. 9 Ağustos 1898 - ö. 17 Mayıs 1957 | Meslek | Görüntüle |
9 | RÂZÎ, Yazıcı Abdullah Efendi-zâde Abdüllatif Râzî Efendi | d. ? - ö. 1733-34 | Meslek | Görüntüle |
10 | HÜDÂYÎ-İ KADÎM, Mustafa | d. d. ? - ö. 1584 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | Nurullah Ataç | d. 9 Ağustos 1898 - ö. 17 Mayıs 1957 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | RÂZÎ, Yazıcı Abdullah Efendi-zâde Abdüllatif Râzî Efendi | d. ? - ö. 1733-34 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | HÜDÂYÎ-İ KADÎM, Mustafa | d. d. ? - ö. 1584 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | Nurullah Ataç | d. 9 Ağustos 1898 - ö. 17 Mayıs 1957 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | RÂZÎ, Yazıcı Abdullah Efendi-zâde Abdüllatif Râzî Efendi | d. ? - ö. 1733-34 | Madde Adı | Görüntüle |