Madde Detay

İlgar Çiftçioğlu, 1 Ocak 1964 tarihinde Kars’ın Arpaçay ilçesinin Taşdere köyünde dünyaya gelmiştir. Babası Ferhat Çiftçioğlu, annesi ise Ebruz Hanımdır. İlgar Çiftçioğlu 6 oğlan, 3 kız kardeşe sahiptir. Kendisi kardeşlerinin en büyüğüdür. İlk ve Ortaöğrenimini köyünde okuyan âşık, vatani görevini Kıbrıs’ta tamamlar. Ailesi, Tebriz’den Tokat’a göç eder, daha sonra çeşitli sıkıntılar sebebiyle Kars’a yerleşir. Kars’ın yerlilerinden sayılmaktadırlar. Kendisi 1978'de köyünden ayrılarak Kars'a yerleşir. 2 evlilik yapan İlgar Çftçioğlu 2 oğlan, 2 kız olmak üzere 4 çocuk babasıdır. Şimdiye kadar âşıklık sanatının dışında başka bir işle meşgul olmamış, ailesinin geçimini sazıyla sağlamıştır (Aytekin 2011: 261). İlgar Çiftçioğlu, hâlen Kars'ta yaşamakta ve âşıklık sanatını icra etmeye devam etmektedir (Aytekin 2011: 261- 262).

İlgar Çiftçioğlu'nun âşıklığa ilgisi çok küçük yaşlarda ortaya çıkar. Saz çalmaya babasının köy odasına kurduğu tahta sekileri söküp kabloların içinden çıkardığı telleri bu ağaçlara bağlayarak yaptığı sazla başlar. Daha sonra İstanbul'dan kendisine bir saz alan Çiftçioğlu, kendi kendine saz çalmayı öğrenir. Bu konuda bir ustadan ders almamıştır. İlgar Çiftçioğlu'nun ustası, Murat Çobanoğlu'dur. Çiftçioğlu, ustasından aldığı eğitimden önceki şiirlerini, âşık edebiyatı ürünü olarak kabul etmez. Daha önceki şiirleri serbest vezinde, herhangi bir kurala uymayan eserlerdir. Ustasına bu şiirlerinden bir kaçını okuyan İlgar Çiftçioğlu umulmadık bir hareketle karşılaşarak ustasından tokat yer. Çiftçioğlu, bu tokattan sonra o güne kadar yazdığı tüm şiirleri yırtıp sobada yakar. Artık hece veznini ve pek çok makamı bilen bir âşık olmak için ustasının verdiği bilgileri esas alır (Aytekin 2011: 264).

Sazı kullanışındaki yetenek ve türkülerindeki duygulu söyleyişle halkın beğenisini kazanan İlgar Çiftçioğlu, Çobanoglu’nun dikkatini çekerek onun çırağı olmayı başarmıştır. Daha sonra dört yıl boyunca Çobanoğlu’nun yanında çıraklık yapmış ve yirmi beş yıl boyunca da okul olarak nitelenen Çobanoğlu'nun kahvehanesinde çalıp söyler. Ailesinden gelen hikâyecilik geleneği ve eşi Züleyha Hanımın ölümünden sonra duyduğu üzüntüyle bade içtiğini belirten İlgar Çiftçioğlu, ilhamın âşıklık için etkili olduğunu ve herkesin farklı derecelerde bu ilhama sahip olduğunu düşünmektedir (Aytekin 2011: 265).

İlgar Çiftçioğlu, yedi hikâye bilmektedir. Bunlar Peri Hatun, Alhan Hükümdarı, Kerem ile Aslı, Mansur Bey, Cihan Abdullah, Leyla ile Mecnun, Senem ile Süheyl’dir. Bu hikâyelerden en kısası iki gece boyunca devam eder. Bu hikâyeleri Sosgirtli Âşık Mehmet Hicrani, ustası Murat Çobanoğlu, İslam Erdener, Nüshet Kaçkacı’dan öğrenir. Öğrendiği hiçbir hikâyeyi yazıya geçirmemiştir (Aytekin 2011: 265).

İlgar Çiftçioğlu, yetişme döneminde çok sayıda türkü öğrenir. Bu repertuarı sayesinde deyişlerden türkülere kadar pek çok ürünü çalıp söyleyebilmektedir. TRT’nin repertuarına aldığı “Şehit Askerim” adlı bir türküsü vardır. Yine TRT Avaz’da her Cumartesi yayınlanan Âşıklar Meclisi adlı programda âşık havaları okumaktadır. Bu meclislerde pekçok hava seslendirmiştir. Bunlardan bazıları şunlardır: Zarıncı, hoş damak, yanık kerem, güzelleme, Merdanoğlu, Atüstü, Diligam, Kerem güzellemesi, Keçecioğlu, Hüseyini, Keşişoğlu, Bala Memmet, Çobankele, Mansırı, Sultanı, Gevheri, Kahramanı'dır. Aynı zamanda Mereke Divanisi, Osmanlı Divanisi, Çıldır Divanisi, Şah Hatayi Divanı,Yerli Divanı, Erzurum Divanı vb. pek çok divan türünü de bilmektedir. İlgar Çiftçioğlu, âşıklık geleneğinde önemli bir özellik olan irticalen şiir söyleme yeterliliğine de sahiptir (Aytekin 2011: 265).

İlgar Çiftçioğlu gelenek içerisinde iki çırak yetiştirmektedir. Bunlar Erol Ergül ve Nevruz Karabağ’dır. İlgar Çiftçioğlu, mahlas olarak adını kullanır. Kendisine ustası veya bir başkası tarafından mahlas olarak bir ad verilmemiştir (Aytekin 2011: 266).

Genellikle 8’li ve 11’li hece ile şiirler yazan İlgar Çiftçioğlu, duygu ve düşüncelerini şiirinde herhangi bir sanat kaygısı gütmeden içinden geldiği gibi işler. Dili sadedir, abartılı ifadelerden uzaktır. Şiirlerinde yöre ağzını kullanan Çiftçioğlu, başka bir dil bilmemektedir. Ancak Karapapak ve Azeri lehçelerini iyi derecede konuşabilmektedir (Aytekin 2011: 267- 268).