İsmail Hakkı Paşa

(d. 1839-40 / ö. 18 Ocak 1913)
Asker, Yazar
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1255 (1839-1840) yılında İstanbul’da dünyaya gelen İsmail Hakkı Paşa, Kırım Muharebesi şehitlerinden Binbaşı Mehmet Efendi’nin oğludur. 1265 (1848-1849) yılında Maçka Mekteb-i İdadi-i Askerisi’ne girmiş, 1274 (1857-1858)’te Mekteb-i Harbiye’den piyade mülazım-ı sâniliği unvanıyla çıktı. Kısa zamanda yüzbaşı ve kolağası oldu. 1860 Karadağ Muharebesi'nde Yeniköy mevkiinde Karadağlıları taburuyla süngü hücumu yaparak püskürtmesi üzerine Serdâr-ı Ekrem Ömer Paşa tarafından sağ kolağalığına terfi ettirildi. Sultan Abdülazîz'in harp gören zabitlerden yaver istemesi üzerine Askerî Dâ'ire tarafından yaverliğe seçilerek sekiz yıl kadar kaymakam rütbesiyle bu görevde bulundu. 1868 senesinde Sultan Abdülazîz'in maiyetinde Avrupa'ya gitti. 1288 (1871-1872)’de Beşinci Ordu’nun Üçüncü Piyade Alayı’na miralay olmuş, Bu görevde iken mâbeynciliğe atandı, daha sonra iki yıl Şam ve Beyrut’ta kaldı. İstanbul’a döndüğünde Sofya demir yolları inşaatına memur olan İsmail Hakkı Paşa, sonra başmabeyinciliğe tayin olundu. Yine Sofya'ya, sonra Dördüncü Ordu Meclisi'ne, 1876'da Rus harbinde gönüllü olarak Livâ kumandanlığına tayin olundu. Büyük Yahniler Muharebesi'nde Kars'a yetişerek ordunun dönüş hattını kesen Ruslara hücum etti ve muhasarayı kaldırdı. Harpten sonra Erzincan'da, Antakya redif miralaylığında ve Adana Redif Livâlığında bulundu. 1879'da İstanbul'da Jandarma Dairesi Şube Müdürlüğüne, sonra ferik rütbesiyle daire başkanlığına tayin edildi. Muhakemat Dairesi üyeliği yaptı. Bu görevden emekli oldu. 18 Ocak 1913 tarihinde İstanbul’da vefat ederek Yenikapı Mevlevihanesi Kabristanı’na defnolundu (İnal 2000: 761-763; Yaz. Krl. 2004: 353).

Hakkı Paşa orta boylu, uzun kır sakallı, zarif, nevi şahsına münhasır bir zattı. İki oğlu vardır, bunlardan birisi 1912 yılında vefat eden şair Mehmed Celâl, diğeri de birinci ordu başkâtipliğinden emekli Hâlid Seyhan'dır.

Kaynaklarda “şair” olduğu ifade edilen İsmail Hakkı Paşa’nın şiirlerini ihtiva eden herhangi bir esere ulaşılamamıştır. Yazarın ulaşabildiğimiz, basılmış tek eseri Mebâdi-i Hikmet-i Edebiye’dir. Bu eserinin yanı sıra “Emsal-i Askeriye” isimli basılmamış bir eserinin de olduğu belirtilmiştir. Mebadi-i Hikmet-i Edebiye, hikmet ve ahlakın öneminden bahseden, mensur tarzda kaleme alınmış bir eserdir. Bunun yanı sıra İbnülemin Mahmut Kemal İnal, Son Asır Türk Şairleri isimli eserinde, yazarın bir gazeline ve kıtasına yer vermiştir (İnal 2000: 763).

Kaynakça

Gövsa, İbrahim Alaeddin (1945). Türk Meşhurları Ansiklopedisi. İstanbul.

Güldüoğlu, Emine (hzl.) (2008). Mehmed Zeki Pakalın-Sicill-i Osmânî Zeyli. Ankara: TTK Yay.

İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul: Dergah Yay.

İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (2000). Son Asır Türk Şairleri. Cilt II. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları

Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi (2004). "Hakkı Paşa". C. IV. Ankara: AKM Yay. 353.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. TANER TUNÇ - PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 13.11.2019
Güncelleme Tarihi: 06.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Mebâdi-i Hikmet-i EdebiyeCeride-i Askeriye Matbaası / İstanbul1299Deneme

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1MÜNÎFÎ, Mehmed Münîfî Efendid. ? - ö. 1667-68Doğum YeriGörüntüle
2Çiğdem Aldatmazd. 1982 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3AZMÎ, Pîr Mehmedd. ? - ö. 1582Doğum YeriGörüntüle
4MÜNÎFÎ, Mehmed Münîfî Efendid. ? - ö. 1667-68Doğum YılıGörüntüle
5Çiğdem Aldatmazd. 1982 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6AZMÎ, Pîr Mehmedd. ? - ö. 1582Doğum YılıGörüntüle
7MÜNÎFÎ, Mehmed Münîfî Efendid. ? - ö. 1667-68Ölüm YılıGörüntüle
8Çiğdem Aldatmazd. 1982 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9AZMÎ, Pîr Mehmedd. ? - ö. 1582Ölüm YılıGörüntüle
10MÜNÎFÎ, Mehmed Münîfî Efendid. ? - ö. 1667-68MeslekGörüntüle
11Çiğdem Aldatmazd. 1982 - ö. ?MeslekGörüntüle
12AZMÎ, Pîr Mehmedd. ? - ö. 1582MeslekGörüntüle
13MÜNÎFÎ, Mehmed Münîfî Efendid. ? - ö. 1667-68Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Çiğdem Aldatmazd. 1982 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15AZMÎ, Pîr Mehmedd. ? - ö. 1582Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16MÜNÎFÎ, Mehmed Münîfî Efendid. ? - ö. 1667-68Madde AdıGörüntüle
17Çiğdem Aldatmazd. 1982 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18AZMÎ, Pîr Mehmedd. ? - ö. 1582Madde AdıGörüntüle