Madde Detay
KADERÎ, Necati Güler
(d. 08.10.1943 / ö. 16.05.2004)
esnaf
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Necati Güler, 8 Ekim 1943 tarihinde Erzurum'da doğmuştur. Şiirlerinde Kaderî mahlasını kullanır. Baba adı Necip, anne adı Gülsüm'dür. Çocukluğunu Erzurum'da "Fırıncızadeler" olarak bilinen orta hâlli bir ailede geçirmiş olan Kaderî, Erzurum Sanat Enstitüsü'nden mezunu olur (Barış 1975: 2). Bir ara Almanya'da işçi olarak bulunan Kaderî'nin şiirde işlediği temalarda bu ayrılığın payı vardır. Evli ve beş çocuk babası olan Kaderî, uzun yıllar ata mesleği olan fırıncılıkla geçirir (Barış 1975: 2; Karadağ 1980: 74). Kaderî, tipik bir âşık portresi çizmemiş ve herhangi bir ustaya bağlanmamış, çırak da yetiştirmemiştir. Aynı şekilde âşık fasıllarına da iştirak edip, sanat icrasında bulunmamış olan Kaderî'nin âşıklığa ve âşık tarzı şiire ilgisi, işlettiği fırının halk şairlerince sık sık ziyaret edilmesi ve yaşadığı mahalledeki âşık kahvahanelerinden "Müştak'ın Kahvesi"nde dinlemeye gittiği Âşık Mevlüt İhsanî, Âşık Yaşar Reyhanî, Âşık Ummanî Can, Âşık Hüseyin Sümmanioğlu ve Âşık Nusret Torunî gibi geleneğin güçlü temsilcileriyle kurduğu irtibat etkili olmuştur. Âşıkların sazları eşliğinde okudukları şiirlerin kendisinde derin izler bırakması, çocukluğunda dinlediği masallar ve ilkokul yıllarında devrin âşıklarınca çokça aktarılan Âşık Sümmanî, Âşık Emrah ve Âşık Şenlik gibi gelenek temsilcisi üstatların eserleriyle âşık tarzı şiire ilgisi artmış ve bu tarzın içine girmiştir (Karadağ 1980: 75). 1990 yıllarında Kocaeli'ye göç etmiştir. Güler, 16 Mayıs 2004 tarihinde İzmit'te vefat etmiştir.
Kaderî, âşık tarzı şiirin hemen her tür ve biçiminde eser vermiştir. Ancak, şiirleri içinde koşmalar özel bir yer tutar. Şiirlerinde yoğunlukla aşk, tabiat, gurbet, ölüm gibi genel temaları işlemiştir. Bireysel konuların yanında toplumsal meselelere de kayıtsız kalmayan Kaderî, millî konuları, savaşın getirdiği olumsuzlukları da şiirlerinde işlemiştir. Yama [1965], Görüntüler [1973], Dur Da Bir Merhaba De [1976], Ne Tuhaf Şey [1979] adlarıyla yayımlanmış şiir kitapları (Karadağ 1980: 77) olduğu bilinmektedir. Ancak bu kitaplara ulaşılamamıştır. Hakkında yapılan tez çalışmasında Kaderî'nin heceli 76 ve serbest 12 olmak üzere toplam 86 şiire yer verilmiştir (Barış 1975: 14-102). Ancak Kaderî'nin şiirleri bu sayının üzerindedir.
İrtical gücü son derece yüksek olan Kaderî'nin söylediği şiirler yanında bulunanlarca yazıya geçirilmiştir. Kimi şiirleri, mahallî gazetelerde yayımlanmış olan Kaderî'nin şiiri ve sanatı hakkında bir lisans bitirme tezi (Barış 1974) yapılmıştır.
Kaynakça
Barış, Mustafa Kemal (1975). "Âşık Kaderi". Lisans Bitirme Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü.
Karadağ, Metin (1980). “Halk Edebiyatı Ummanından Bir Damla”. Köz. C. 1. Şubat. 3: 74-77.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. METİN ÖZARSLANYayın Tarihi: 25.03.2019Güncelleme Tarihi: 08.12.2020
Yayın Tarihi: 25.03.2019Güncelleme Tarihi: 08.12.2020
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Yama | -- / Erzurum | 1965 | Şiir |
Görüntüler | -- / Erzurum | 1973 | Şiir |
Dur Da Bir Merhaba De | -- / Erzurum | 1976 | Şiir |
Ne Tuhaf Şey | -- / Erzurum | 1979 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | KISIKDERELİ AHMET | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | SAİT, Sait Gür | d. 10.09.1964 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | BURHANÎ, Yıldırım Coşkun | d. 01.01.1960 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | KISIKDERELİ AHMET | d. ? - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | SAİT, Sait Gür | d. 10.09.1964 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | BURHANÎ, Yıldırım Coşkun | d. 01.01.1960 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | KISIKDERELİ AHMET | d. ? - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | SAİT, Sait Gür | d. 10.09.1964 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | BURHANÎ, Yıldırım Coşkun | d. 01.01.1960 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | KISIKDERELİ AHMET | d. ? - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | SAİT, Sait Gür | d. 10.09.1964 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | BURHANÎ, Yıldırım Coşkun | d. 01.01.1960 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | KISIKDERELİ AHMET | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | SAİT, Sait Gür | d. 10.09.1964 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | BURHANÎ, Yıldırım Coşkun | d. 01.01.1960 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | KISIKDERELİ AHMET | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | SAİT, Sait Gür | d. 10.09.1964 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | BURHANÎ, Yıldırım Coşkun | d. 01.01.1960 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |