KADERÎ, Necati Güler

(d. 08.10.1943 / ö. 16.05.2004)
esnaf
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Necati Güler, 8 Ekim 1943 tarihinde Erzurum'da doğmuştur. Şiirlerinde Kaderî mahlasını kullanır. Baba adı Necip, anne adı Gülsüm'dür. Çocukluğunu Erzurum'da "Fırıncızadeler" olarak bilinen orta hâlli bir ailede geçirmiş olan Kaderî, Erzurum Sanat Enstitüsü'nden mezunu olur (Barış 1975: 2). Bir ara Almanya'da işçi olarak bulunan Kaderî'nin şiirde işlediği temalarda bu ayrılığın payı vardır. Evli ve beş çocuk babası olan Kaderî, uzun yıllar ata mesleği olan fırıncılıkla geçirir (Barış 1975: 2; Karadağ 1980: 74). Kaderî, tipik bir âşık portresi çizmemiş ve herhangi bir ustaya bağlanmamış, çırak da yetiştirmemiştir. Aynı şekilde âşık fasıllarına da iştirak edip, sanat icrasında bulunmamış olan Kaderî'nin âşıklığa ve âşık tarzı şiire ilgisi, işlettiği fırının halk şairlerince sık sık ziyaret edilmesi ve yaşadığı mahalledeki âşık kahvahanelerinden "Müştak'ın Kahvesi"nde dinlemeye gittiği Âşık Mevlüt İhsanî, Âşık Yaşar Reyhanî, Âşık Ummanî Can, Âşık Hüseyin Sümmanioğlu ve Âşık Nusret Torunî gibi geleneğin güçlü temsilcileriyle kurduğu irtibat etkili olmuştur. Âşıkların sazları eşliğinde okudukları şiirlerin kendisinde derin izler bırakması, çocukluğunda dinlediği masallar ve ilkokul yıllarında devrin âşıklarınca çokça aktarılan Âşık Sümmanî, Âşık Emrah ve Âşık Şenlik gibi gelenek temsilcisi üstatların eserleriyle âşık tarzı şiire ilgisi artmış ve bu tarzın içine girmiştir (Karadağ 1980: 75). 1990 yıllarında Kocaeli'ye göç etmiştir. Güler, 16 Mayıs 2004 tarihinde İzmit'te vefat etmiştir.

Kaderî, âşık tarzı şiirin hemen her tür ve biçiminde eser vermiştir. Ancak, şiirleri içinde koşmalar özel bir yer tutar. Şiirlerinde yoğunlukla aşk, tabiat, gurbet, ölüm gibi genel temaları işlemiştir. Bireysel konuların yanında toplumsal meselelere de kayıtsız kalmayan Kaderî, millî konuları, savaşın getirdiği olumsuzlukları da şiirlerinde işlemiştir. Yama [1965], Görüntüler [1973], Dur Da Bir Merhaba De [1976], Ne Tuhaf Şey [1979] adlarıyla yayımlanmış şiir kitapları (Karadağ 1980: 77) olduğu bilinmektedir. Ancak bu kitaplara ulaşılamamıştır. Hakkında yapılan tez çalışmasında Kaderî'nin heceli 76 ve serbest 12 olmak üzere toplam 86 şiire yer verilmiştir (Barış 1975: 14-102). Ancak Kaderî'nin şiirleri bu sayının üzerindedir.

İrtical gücü son derece yüksek olan Kaderî'nin söylediği şiirler yanında bulunanlarca yazıya geçirilmiştir. Kimi şiirleri, mahallî gazetelerde yayımlanmış olan Kaderî'nin şiiri ve sanatı hakkında bir lisans bitirme tezi (Barış 1974) yapılmıştır.

Kaynakça

Barış, Mustafa Kemal (1975). "Âşık Kaderi". Lisans Bitirme Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü.

Karadağ, Metin (1980). “Halk Edebiyatı Ummanından Bir Damla”. Köz. C. 1. Şubat. 3: 74-77.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. METİN ÖZARSLAN
Yayın Tarihi: 25.03.2019
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Yama-- / Erzurum1965Şiir
Görüntüler-- / Erzurum1973Şiir
Dur Da Bir Merhaba De-- / Erzurum1976Şiir
Ne Tuhaf Şey-- / Erzurum1979Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KISIKDERELİ AHMETd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2SAİT, Sait Gürd. 10.09.1964 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3BURHANÎ, Yıldırım Coşkund. 01.01.1960 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4KISIKDERELİ AHMETd. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5SAİT, Sait Gürd. 10.09.1964 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6BURHANÎ, Yıldırım Coşkund. 01.01.1960 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7KISIKDERELİ AHMETd. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8SAİT, Sait Gürd. 10.09.1964 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9BURHANÎ, Yıldırım Coşkund. 01.01.1960 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10KISIKDERELİ AHMETd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
11SAİT, Sait Gürd. 10.09.1964 - ö. ?MeslekGörüntüle
12BURHANÎ, Yıldırım Coşkund. 01.01.1960 - ö. ?MeslekGörüntüle
13KISIKDERELİ AHMETd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14SAİT, Sait Gürd. 10.09.1964 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15BURHANÎ, Yıldırım Coşkund. 01.01.1960 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16KISIKDERELİ AHMETd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17SAİT, Sait Gürd. 10.09.1964 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18BURHANÎ, Yıldırım Coşkund. 01.01.1960 - ö. ?Madde AdıGörüntüle