KAHYAOĞLU, Ali Atar

(d. 1952 / ö. -)
öğretmen
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Ali Atar, 1952'de Sivas’ın Zara ilçesine bağlı Osmaniye köyünde dünyaya gelmiştir. Babasının köyde “kâhya” lakabıyla tanınması sebebiyle kendisine Kâhyaoğlu mahlasını seçer. Mehmet Ali ile Zöhre’nin evliliklerinden dünyaya gelen âşık, yedi çocuğun üçüncüsüdür. Babası çiftçilik yaparak geçimini sürdürdüğü için çocukluğu kendi ifadesiyle Zara’nın Yaksiyan Dağı eteğinde kurulu köyünde özellikle yaz aylarında çobanlık ve çiftçilik yaparak geçer. İlkokulu Osmaniye köyünde, ortaokulun birinci ve ikinci sınıflarını Zara’da okur ve daha sonra son sınıfı ise Dört Eylül Ortaokulu’nda bitirerek mezun olur. Sivas Lisesi’ni bitirdikten sonra 1976'da da Konya Selçuk Eğitim Enstitüsü’nden mezun olur. 1977'de eşi Sevinç Hanım ile evlenen Kâhyaoğlu’nun bu evlilikten iki kızı dünyaya gelir. Kâhyaoğlu öğretmenlik görevine Diyarbakır Dicle Öğretmen Okulu’nda başlar, daha sonra Ergani Lisesi’ne tayin olur, oradan da sırasıyla Sivas Durdulu Ortaokulu, Elazığ Karakoçan Yatılı Okulu, Y.İ.B.O. Sivas Yıldızeli Lisesi ve son olarak da Ceyhan Lisesi’nde görev yapar. Sivas Durdulu Ortaokulu’nda üç yıl müdür vekilliği, Elazığ Karakoçan Yatılı Okulu’nda iki yıl ve Y.İ.B.O. Sivas Yıldızeli Lisesi’nde iki yıl müdürlük yapar. Bir yıl da Ceyhan Halk Eğitim Merkezi’nde müdür yardımcılığı görevinde bulunur. Ali Atar, 2005'te emekli olur. Âşık Kerem, Karacaoğlan, Âşık Veysel gibi halk ozanlarının kitaplarını okuyarak büyüyen âşık, Ali Ekber Çiçek, Muzaffer Akgün, Nezahat Bayram, Yıldıray Çınar, Kemal Koldaş, Hacı Taştan, Muharrem Ertaş dinleyerek küçük yaşlardan beri şiir yazma heveslidir. Özellikle yüksekokul yıllarında Konya’da yapılan âşıklar bayramında ozanları dinleyip panel, konferanslara ve seminerlere katılır. İdarecilik görevini sürdürdüğü yıllarda “Âşıklar Şöleni” düzenleyen âşık, Abdulvahap Kocaman, Eyyübî Hacı Karakılçık, Osman Feymanî, ve Hazım Demirci, Eyyübî, Ayşe ve Muzaffer Çağlayan, Dertli Polat ve Dertli Kazım gibi üstatları tanır ve onların teşvikiyle şiir yazmaya hız verir. Daha sonra Kul Mustafa, Şıhlıoğlu ve Kara Mehmet’i tanıyan şair bu isimlerden de büyük ölçüde feyiz alır. Âşık’ın liseden arkadaşı olan Doğan Kaya âşığı halk şiirine yönlendirir (Kaya 2009: 390; Atar 2006: V-VIII; Alakuş 2019).

Kâhyaoğlu, âşık tarzı şiir yazan, tahsili olan ancak sazı ve irticali olmayan, sağlam bir şiir tekniğine sahip, düzgün Türkçesi ile estetik ölçülere uyarak ele aldığı konuları şiire yansıtan son derece başarılı bir halk şairidir (Kaya 2009: 390). Kâhyaoğlu’nun bir şiir kitabı ve bu eserinin haricinde güncel olarak yazdığı yetmiş şiiri ve seksen de dörtlükler hâlinde yazdığı muamması elektronik ortamda bulunur. Genellikle şiirlerinde 11'li hece ölçüsünü kullanır.

Kâhyaoğlu, âşık tarzı şiir geleneğinin vazgeçilmez kuralı olan tapşırmaya önem verir ve bütün şiirlerinin son bendinde “Kâhyaoğlu der ki” diyerek mahlasını anar. Kâhyaoğlu’nun elektronik ortamda paylaşır. Şiirleri incelendiğinde sade bir Türkçe kullanmasının yanı sıra yer yer mahallî hatta argo kelimeleri de şiirinde kullandığını görülür. Muhteva açısından bakıldığında ise bazı şiirlerinde lirik duygular ön plandayken bazı şiirlerinde de toplumsal eleştiri ön plandadır. “Karacaoğlan’a Şikâyet” şiirinde “Karacaoğlan sen dünyadan gideli/ Dilimiz bozuldu sözler değişti/ Ağır oldu üstat bize bedeli/ Pop müzik çıktı sazlar değişti” diyerek günümüzdeki sanat anlayışından ve şiirin devamında da günümüzün yaşantısından memnuniyetsizliğini ifade eder. Kâhyaoğlu şiirlerinin kâfiye kullanımında hafif bir ses benzerliğiyle yetinirken redif kullanımına önem verir. Sazı ve irticali olmamasına rağmen Kâhyaoğlu muamma çözme ve askı indirmede başarılıdır.

Kaynakça

Ali Atar, 1952 Sivas doğumlu, üniversite mezunu, matematik öğretmeni [Elif Alakuş tarafından 20 Şubat 2019 tarihinde yapılan görüşme].

Artun, Erman (2018). Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı Edebiyat Tarihi/ Metinler. Adana: Karahan Kitabevi.

Atar, Ali (2006). Âşık Kâhyaoğlu Hayatı ve Şiirleri. Ankara: Adımokan Matbaacılık.

Dizdaroğlu, Hikmet (1969). Halk Şiirinde Türler. Ankara: TDK Yay.

Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. Sivas: Önder Matbaacılık.

Köprülü, M. Fuad (2004). Saz Şairleri. Ankara: Akçağ Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. ELİF ALAKUŞ
Yayın Tarihi: 24.06.2019
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Âşık Kâhyaoğlu Hayatı ve Şiirleri.Adımokan Matbaacılık / Adana2006Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1TURAN, Turan Yılmazd. 1922 - ö. 31.05.1991Doğum YeriGörüntüle
2İBRAHİM DOĞANd. 1936 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3HULÛSÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Ferda İzbudak Akıncıd. 19 Eylül 1952 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5ZEYNEL, Zeynel Abidin Makasd. 1952 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6PİŞMANÎ/KUL MEHMET, Mehmet Emin Dingild. 02.03.1952 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Ali Nusretd. 23 Mart 1872 - ö. 13 Şubat 1913MeslekGörüntüle
8Ece Aykızd. 1959 - ö. ?MeslekGörüntüle
9Murat Çiftkayad. 1965 - ö. ?MeslekGörüntüle
10COŞKUNÎ, Ümit Karamand. 01.01.1955 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11KASIM KARŞId. 1959 - ö. 16.07.2004Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12OSMAN AKTAŞd. 1942 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13ASRÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14ÂBİDd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15FİRGANÎ, Sefer Taşkırand. 1942 - ö. 2008Madde AdıGörüntüle