Madde Detay
KALENDER
(d. ?/1747 - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Çağatay)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Kalender mahlasının kullanan şairin 1747 yılında Afganistan’ın Belh şehrine bağlı Kunduz köyünde doğduğu ve 19. yüzyılın başlarında öldüğü tahmin edilmektedir (Utuk vd. 2006: 18-19; Yüsüp 1995: 2). Ancak şair Hoten’de yaşadı ve şiirlerini burada kaleme aldı ve müderrislik görevinde bulundu. Ne zaman ve nerede öldüğü ise bilinmemektedir.
Arap ve Fars dilini çok iyi bilen şairin tek eseri Dîvân'ıdır. 1221/1806-07 yılında yazıldığı tahmin edilen eserin el yazması Uygur Otonom Bölgesi Müzesi’nde bulunmaktadır (Ömer 1998: 27; Yüsüp 1995: 1). Eserde, 185 gazel, 25 muhammes ve “Hoten-nâme” isimli bir kaside yer almaktadır. 1795-1796 yıllarında yazılan Hoten-nâme'de mensur kısımlar da vardır. Manzum kısım ise 153 beyitten oluşmaktadır. İki kısımdan oluşan eserin birinci bölümü, Hoten’in medhine ayrılmıştır. İkinci kısımda ise Hoten halkının özellikleri anlatılmıştır (Utuk vd. 2006: 21-23).
Kaynakça
Osman, Ğayretcan, O. İsmail, T. Savut (hzl.) (2005). Uyğurlarnin Kedimki Edebiyati 2. Ürümçi: Şincañ Maarip Neşriyatı.
Ömer, Şeripidin (1998). XIX. Esirdiki Uyğur Edebiyatı Tarihi 1. Ürümçi: Şincan Üniversitesi Neşriyatı.
Utuk, İmincan Ehmidi, M. Mirziehmet, H. Abdusalam, Ş. Elahun, M. Muhemmet (2006). Uyğur Edebiyatı Tarihi 3. Pekin: Milletler Neşriyatı.
Yüsüp, İsrapil (hzl.) (1995). Divan-ı Kalender. Ürümçi: Şincañ Halk Neşriyatı.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. ADEM ÖGERYayın Tarihi: 05.12.2014Güncelleme Tarihi: 12.11.2020Eserlerinden Örnekler
Hoten-nâme
İşit erzimni sen ey merd-i âkil
Sözümni añla obdan bolma ğâfil
Men erdim şehrim içre hurrem u şâd
Ğem u mihnetdin irdi köñlüm azâd
İşim erdi hemîşe eyş u işret
Cehânda bilmes irdim bâr mu mihnet
Yarânlar birle dâim dershânlik
Kişige kilmas irdim hiç yamânlik
Bar irdi meşrebimde nâz u ni’met
Musâhiblar bari ehl-i muhebbet
Kitâb u neğme vü satar ü kalun
Hesed helki bolur irdi ciger-hûn
Hudâniñ bergenige kilmadim şükr
Yiyişim boldi ğerur teğmân birle sukr
Kişi köprak aytsa şükri rehmân
Tapar hem devlet ü ni’met ferâvân
Kişi ger dimese şükr ey berâder
Kiter kolidaki devlet ser-â-ser
Be-nâgâh olturup irdim bi-hesret
Ki tüşti başime sevdâ-yi ğurbet
(Yüsüp, İsrapil (hzl.) (1995). Divan-ı Kalender. Ürümçi: Şincañ Halk Neşriyatı. 281).
Gazel
Ey perizâde zemânim cân bilen kul men saña
Gülşen-i hüsniñdeki bir deste sünbül men saña
Ey gül ü gülzâr-ı cennet dilber-i sâhib-cemâl
Gül yüziñniñ otida bir heste bülbül men saña
Bardurur hüsniñ seniñ Bilkıs u Yusufdin füzûn
Mey içer bolsañ nigârâ sâğer-i mey men saña
Yastanip men işikiñni cân u dil birla müdâm
Saklasañ kul men sana ger herç kil pul men saña
Kil Kalenderğe nigârâ lütfidin bir iltifât
Müddeti bolupdurur ey dil-rebâ kul men saña
(Yüsüp, İsrapil (hzl.) (1995). Divan-ı Kalender. Ürümçi: Şincañ Halk Neşriyatı. 9).
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 05.12.2014Güncelleme Tarihi: 12.11.2020Eserlerinden Örnekler
Hoten-nâme
İşit erzimni sen ey merd-i âkil
Sözümni añla obdan bolma ğâfil
Men erdim şehrim içre hurrem u şâd
Ğem u mihnetdin irdi köñlüm azâd
İşim erdi hemîşe eyş u işret
Cehânda bilmes irdim bâr mu mihnet
Yarânlar birle dâim dershânlik
Kişige kilmas irdim hiç yamânlik
Bar irdi meşrebimde nâz u ni’met
Musâhiblar bari ehl-i muhebbet
Kitâb u neğme vü satar ü kalun
Hesed helki bolur irdi ciger-hûn
Hudâniñ bergenige kilmadim şükr
Yiyişim boldi ğerur teğmân birle sukr
Kişi köprak aytsa şükri rehmân
Tapar hem devlet ü ni’met ferâvân
Kişi ger dimese şükr ey berâder
Kiter kolidaki devlet ser-â-ser
Be-nâgâh olturup irdim bi-hesret
Ki tüşti başime sevdâ-yi ğurbet
(Yüsüp, İsrapil (hzl.) (1995). Divan-ı Kalender. Ürümçi: Şincañ Halk Neşriyatı. 281).
Gazel
Ey perizâde zemânim cân bilen kul men saña
Gülşen-i hüsniñdeki bir deste sünbül men saña
Ey gül ü gülzâr-ı cennet dilber-i sâhib-cemâl
Gül yüziñniñ otida bir heste bülbül men saña
Bardurur hüsniñ seniñ Bilkıs u Yusufdin füzûn
Mey içer bolsañ nigârâ sâğer-i mey men saña
Yastanip men işikiñni cân u dil birla müdâm
Saklasañ kul men sana ger herç kil pul men saña
Kil Kalenderğe nigârâ lütfidin bir iltifât
Müddeti bolupdurur ey dil-rebâ kul men saña
(Yüsüp, İsrapil (hzl.) (1995). Divan-ı Kalender. Ürümçi: Şincañ Halk Neşriyatı. 9).
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 12.11.2020Eserlerinden Örnekler
Hoten-nâme
İşit erzimni sen ey merd-i âkil
Sözümni añla obdan bolma ğâfil
Men erdim şehrim içre hurrem u şâd
Ğem u mihnetdin irdi köñlüm azâd
İşim erdi hemîşe eyş u işret
Cehânda bilmes irdim bâr mu mihnet
Yarânlar birle dâim dershânlik
Kişige kilmas irdim hiç yamânlik
Bar irdi meşrebimde nâz u ni’met
Musâhiblar bari ehl-i muhebbet
Kitâb u neğme vü satar ü kalun
Hesed helki bolur irdi ciger-hûn
Hudâniñ bergenige kilmadim şükr
Yiyişim boldi ğerur teğmân birle sukr
Kişi köprak aytsa şükri rehmân
Tapar hem devlet ü ni’met ferâvân
Kişi ger dimese şükr ey berâder
Kiter kolidaki devlet ser-â-ser
Be-nâgâh olturup irdim bi-hesret
Ki tüşti başime sevdâ-yi ğurbet
(Yüsüp, İsrapil (hzl.) (1995). Divan-ı Kalender. Ürümçi: Şincañ Halk Neşriyatı. 281).
Gazel
Ey perizâde zemânim cân bilen kul men saña
Gülşen-i hüsniñdeki bir deste sünbül men saña
Ey gül ü gülzâr-ı cennet dilber-i sâhib-cemâl
Gül yüziñniñ otida bir heste bülbül men saña
Bardurur hüsniñ seniñ Bilkıs u Yusufdin füzûn
Mey içer bolsañ nigârâ sâğer-i mey men saña
Yastanip men işikiñni cân u dil birla müdâm
Saklasañ kul men sana ger herç kil pul men saña
Kil Kalenderğe nigârâ lütfidin bir iltifât
Müddeti bolupdurur ey dil-rebâ kul men saña
(Yüsüp, İsrapil (hzl.) (1995). Divan-ı Kalender. Ürümçi: Şincañ Halk Neşriyatı. 9).
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Hoten-nâme
İşit erzimni sen ey merd-i âkil
Sözümni añla obdan bolma ğâfil
Men erdim şehrim içre hurrem u şâd
Ğem u mihnetdin irdi köñlüm azâd
İşim erdi hemîşe eyş u işret
Cehânda bilmes irdim bâr mu mihnet
Yarânlar birle dâim dershânlik
Kişige kilmas irdim hiç yamânlik
Bar irdi meşrebimde nâz u ni’met
Musâhiblar bari ehl-i muhebbet
Kitâb u neğme vü satar ü kalun
Hesed helki bolur irdi ciger-hûn
Hudâniñ bergenige kilmadim şükr
Yiyişim boldi ğerur teğmân birle sukr
Kişi köprak aytsa şükri rehmân
Tapar hem devlet ü ni’met ferâvân
Kişi ger dimese şükr ey berâder
Kiter kolidaki devlet ser-â-ser
Be-nâgâh olturup irdim bi-hesret
Ki tüşti başime sevdâ-yi ğurbet
(Yüsüp, İsrapil (hzl.) (1995). Divan-ı Kalender. Ürümçi: Şincañ Halk Neşriyatı. 281).
Gazel
Ey perizâde zemânim cân bilen kul men saña
Gülşen-i hüsniñdeki bir deste sünbül men saña
Ey gül ü gülzâr-ı cennet dilber-i sâhib-cemâl
Gül yüziñniñ otida bir heste bülbül men saña
Bardurur hüsniñ seniñ Bilkıs u Yusufdin füzûn
Mey içer bolsañ nigârâ sâğer-i mey men saña
Yastanip men işikiñni cân u dil birla müdâm
Saklasañ kul men sana ger herç kil pul men saña
Kil Kalenderğe nigârâ lütfidin bir iltifât
Müddeti bolupdurur ey dil-rebâ kul men saña
(Yüsüp, İsrapil (hzl.) (1995). Divan-ı Kalender. Ürümçi: Şincañ Halk Neşriyatı. 9).
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | ESER (MUHİB), Belhî Abdullâh (Mustafa) Efendi | d. ? - ö. 1722/23 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | ATAYÎ, Şeyh-zâde Atayî | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | MEVLÂNÂ MECNÛNÎ | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | CİVAN | d. 1747 - ö. 1815 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | LEBÎB, Abdullah Paşa-zâde Sâdık Efendi | d. 1747-48 - ö. 1812-13 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | EDÎB, Seyyid Mehmed Edib Efendi | d. 1747-48 - ö. 1801-02 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | CİVAN | d. 1747 - ö. 1815 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | LEBÎB, Abdullah Paşa-zâde Sâdık Efendi | d. 1747-48 - ö. 1812-13 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | EDÎB, Seyyid Mehmed Edib Efendi | d. 1747-48 - ö. 1801-02 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | CİVAN | d. 1747 - ö. 1815 | Meslek | Görüntüle |
11 | LEBÎB, Abdullah Paşa-zâde Sâdık Efendi | d. 1747-48 - ö. 1812-13 | Meslek | Görüntüle |
12 | EDÎB, Seyyid Mehmed Edib Efendi | d. 1747-48 - ö. 1801-02 | Meslek | Görüntüle |
13 | CİVAN | d. 1747 - ö. 1815 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | LEBÎB, Abdullah Paşa-zâde Sâdık Efendi | d. 1747-48 - ö. 1812-13 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | EDÎB, Seyyid Mehmed Edib Efendi | d. 1747-48 - ö. 1801-02 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | CİVAN | d. 1747 - ö. 1815 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | LEBÎB, Abdullah Paşa-zâde Sâdık Efendi | d. 1747-48 - ö. 1812-13 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | EDÎB, Seyyid Mehmed Edib Efendi | d. 1747-48 - ö. 1801-02 | Madde Adı | Görüntüle |