KALENDER

(d. ?/1747 - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Çağatay)
ISBN: 978-9944-237-86-4

 

Kalender mahlasının kullanan şairin 1747  yılında Afganistan’ın Belh şehrine bağlı Kunduz köyünde doğduğu ve 19. yüzyılın başlarında öldüğü tahmin edilmektedir (Utuk vd. 2006: 18-19; Yüsüp 1995: 2). Ancak şair Hoten’de yaşadı ve şiirlerini burada kaleme aldı ve müderrislik görevinde bulundu. Ne zaman ve nerede öldüğü ise bilinmemektedir.

Arap ve Fars dilini çok iyi bilen şairin tek eseri Dîvân'ıdır. 1221/1806-07  yılında yazıldığı tahmin edilen eserin el yazması Uygur Otonom Bölgesi Müzesi’nde bulunmaktadır (Ömer 1998: 27; Yüsüp 1995: 1). Eserde, 185 gazel, 25 muhammes ve “Hoten-nâme” isimli bir kaside yer almaktadır. 1795-1796 yıllarında yazılan Hoten-nâme'de mensur kısımlar da vardır. Manzum kısım ise 153 beyitten oluşmaktadır. İki kısımdan oluşan eserin birinci bölümü, Hoten’in medhine ayrılmıştır. İkinci kısımda ise Hoten halkının özellikleri anlatılmıştır (Utuk vd. 2006: 21-23).

Kaynakça

Osman, Ğayretcan, O. İsmail, T. Savut (hzl.) (2005). Uyğurlarnin Kedimki Edebiyati 2. Ürümçi: Şincañ Maarip Neşriyatı. 

Ömer, Şeripidin (1998). XIX. Esirdiki Uyğur Edebiyatı Tarihi 1. Ürümçi: Şincan Üniversitesi Neşriyatı.

Utuk, İmincan Ehmidi, M. Mirziehmet, H. Abdusalam, Ş. Elahun, M. Muhemmet (2006). Uyğur Edebiyatı Tarihi 3. Pekin: Milletler Neşriyatı. 

Yüsüp, İsrapil (hzl.) (1995). Divan-ı Kalender. Ürümçi: Şincañ Halk Neşriyatı.

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. ADEM ÖGER
Yayın Tarihi: 05.12.2014
Güncelleme Tarihi: 12.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Hoten-nâme

İşit erzimni sen ey merd-i âkil

Sözümni añla obdan bolma ğâfil

Men erdim şehrim içre hurrem u şâd

Ğem u mihnetdin irdi köñlüm azâd

İşim erdi hemîşe eyş u işret

Cehânda bilmes irdim bâr mu mihnet

Yarânlar birle dâim dershânlik

Kişige kilmas irdim hiç yamânlik

Bar irdi meşrebimde nâz u ni’met

Musâhiblar bari ehl-i muhebbet

Kitâb u neğme vü satar ü kalun

Hesed helki bolur irdi ciger-hûn

Hudâniñ bergenige kilmadim şükr

Yiyişim boldi ğerur teğmân birle sukr

Kişi köprak aytsa şükri rehmân

Tapar hem devlet ü ni’met ferâvân

Kişi ger dimese şükr ey berâder

Kiter kolidaki devlet ser-â-ser

Be-nâgâh olturup irdim bi-hesret

Ki tüşti başime sevdâ-yi ğurbet

(Yüsüp, İsrapil (hzl.) (1995). Divan-ı Kalender. Ürümçi: Şincañ Halk Neşriyatı. 281).

Gazel

Ey perizâde zemânim cân bilen kul men saña

Gülşen-i hüsniñdeki bir deste sünbül men saña

Ey gül ü gülzâr-ı cennet dilber-i sâhib-cemâl

Gül yüziñniñ otida bir heste bülbül men saña

Bardurur hüsniñ seniñ Bilkıs u Yusufdin füzûn

Mey içer bolsañ nigârâ sâğer-i mey men saña

Yastanip men işikiñni cân u dil birla müdâm

Saklasañ kul men sana ger herç kil pul men saña

Kil Kalenderğe nigârâ lütfidin bir iltifât

Müddeti bolupdurur ey dil-rebâ kul men saña

(Yüsüp, İsrapil (hzl.) (1995). Divan-ı Kalender. Ürümçi: Şincañ Halk Neşriyatı. 9).


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ESER (MUHİB), Belhî Abdullâh (Mustafa) Efendid. ? - ö. 1722/23Doğum YeriGörüntüle
2ATAYÎ, Şeyh-zâde Atayîd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3MEVLÂNÂ MECNÛNÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4CİVANd. 1747 - ö. 1815Doğum YılıGörüntüle
5LEBÎB, Abdullah Paşa-zâde Sâdık Efendid. 1747-48 - ö. 1812-13Doğum YılıGörüntüle
6EDÎB, Seyyid Mehmed Edib Efendid. 1747-48 - ö. 1801-02Doğum YılıGörüntüle
7CİVANd. 1747 - ö. 1815Ölüm YılıGörüntüle
8LEBÎB, Abdullah Paşa-zâde Sâdık Efendid. 1747-48 - ö. 1812-13Ölüm YılıGörüntüle
9EDÎB, Seyyid Mehmed Edib Efendid. 1747-48 - ö. 1801-02Ölüm YılıGörüntüle
10CİVANd. 1747 - ö. 1815MeslekGörüntüle
11LEBÎB, Abdullah Paşa-zâde Sâdık Efendid. 1747-48 - ö. 1812-13MeslekGörüntüle
12EDÎB, Seyyid Mehmed Edib Efendid. 1747-48 - ö. 1801-02MeslekGörüntüle
13CİVANd. 1747 - ö. 1815Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14LEBÎB, Abdullah Paşa-zâde Sâdık Efendid. 1747-48 - ö. 1812-13Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15EDÎB, Seyyid Mehmed Edib Efendid. 1747-48 - ö. 1801-02Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16CİVANd. 1747 - ö. 1815Madde AdıGörüntüle
17LEBÎB, Abdullah Paşa-zâde Sâdık Efendid. 1747-48 - ö. 1812-13Madde AdıGörüntüle
18EDÎB, Seyyid Mehmed Edib Efendid. 1747-48 - ö. 1801-02Madde AdıGörüntüle