Madde Detay

Asıl adı İbrahim Karaçay olan âşık, 1 Mart 1963 tarihinde Erzincan'ın Tercan ilçesine bağlı Çarkışla köyünde doğmuştur. Babası Binali Bey, annesi Türkan Hanım'dır. İbrahim, Binali-Türkan çiftinin ilk çocuğudur. İbrahim'in üçü erkek (Kenan, İsmail ve Kemal), ikisi kız (Derya ve Leyla) olmak üzere 5 kardeşi vardır. İbrahim henüz 3 yaşındayken 1966 yılında Binali Bey, ailesini de yanına alır ve Ankara'ya taşınır. Aynı yıl babası askere gider ve 1967 yılının sonlarında askerden dönene kadar Türkan Hanım ve İbrahim için bilhassa ekonomik anlamda zorlu bir dönem yaşanır. Babası döndükten sonra Karaçay ailesi için hayat normale döner (Sarı 2010: 7-9).

İbrahim Karaçay'ın bütün öğrenim hayatı Ankara'da geçer. İlkokula 1969 yılında Ankara Mamak Sıdıka Hatun İlkokulunda başlar. Başarılı bir ilkokul dönemi geçirir. Özellikle Türkçe ve matematik derslerinde başarılı olur. 1974 yılında Ankara Kayaş Ortaokuluna kaydolur. İlkokulda başarılı olduğu matematik dersinden ortaokulda başarısız olur. Hatta sırf matematik dersi yüzünden okuluna üç yıl ara verir. 1979 yılında matematiği geçer ve ortaokuldan mezun olur. Lise öğrenimi için Ankara Mamak Lisesine kaydolur. Lisede gayet başarılı bir öğrenci olur. Fizik ve kimya derslerinde bazı sorunlar yaşasa da 1983 yılında liseden mezun olur. 1983 yılında üniversiteyi kazanamaz. 1984 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü'nü kazanır. 1989 yılında üniversiteden de başarı ile mezun olur. 1990 yılında Artvin Yetiştirme Yurdunda çalışmaya başlar. Dört buçuk yıl kadar burada çalıştıktan sonra 1994 yılında Arhavi Lisesine felsefe öğretmeni olarak atanır. Burada da üç yıl çalıştıktan sonra 1997 yılında Konya Seydişehir Enis Şanlıoğlu Lisesine tayin olur. Uzun yıllar da burada görev yapar (Sarı 2010: 9-13).

1991 yılında askere gider. Vatani görevine Ankara Etimesgut Zırhlı Birlikler Okulunda yedek subay olarak başlar ve burada dört ay geçirir. Daha sonra askerliğinin kalan kısmını asker öğretmen olarak Malatya Kulancak Lisesinde tamamlar. 30 Kasım 1992'de terhis olur. 1993 yılında Neşe Hanım ile evlenir. Bu evlilikten ikisi erkek (Fatih ve Oğuzhan) biri kız (Güzide Hilal) olmak üzere üç çocuğu dünyaya gelir (Sarı 2010: 11-12). Âşık, hâlen Konya'da ikamet etmektedir.

İbrahim Karaçay küçük yaşlardan itibaren halk edebiyatına ve özellikle halk şiirine ilgi duyar ancak şiir yazmayı pek düşünmez. Yalnızca ilkokula giderken "Kuşlar" başlıklı bir şiir denemesi olur. 1997 yılında Konya'nın Seydişehir ilçesinde görev yapmaya başlayana kadar da şiir yazma girişiminde bulunmaz. Seydişehir'de bir vesileyle Ahmet Yıldırım (Öksüz Ozan) ile tanışır. Öksüz Ozan, İbrahim Karaçay'daki yeteneğin farkına varır ve onu şiir yazması hususunda cesaretlendirir. Şiir tekniği konusunda bilgiler verir. Böylece İbrahim Karaçay halk şiirine adım atmış olur. Bu bakımdan Öksüz Ozan, İbrahim Karaçay'ın ilk ve en önemli ustasıdır. Öksüz Ozan'ın dışında İbrahim Karaçay'ın etkilendiği âşıklar arasında Âşık Veysel, Reyhani, Daimi, Davut Sulari, Âşık Mahzuni Şerif, Murat Çobanoğlu, Şeref Taşlıova ve Hüseyin Çırakman gibi isimler zikredilebilir. İbrahim Karaçay'a göre bütün âşıklar içinde Reyhani'nin özel bir yeri vardır. Bu isimlerin dışında İbrahim Karaçay'ı etkileyen bir diğer önemli isim Atatürk'tür. Ona göre Atatürk zamanının çok ötesinde bir insandır ve bir dehadır. Atatürk için "Atatürk'e Cevap" başlıklı bir şiiri de vardır. Karaçay, divan şairlerinden, Fuzuli, Baki ve Nedim’i de beğenerek okur. Karaçay’ın en çok etkilendiği şiir ise Ahmet Haşim’in “Merdiven” adlı şiiridir. (Sarı 2010: 14-16).

İlk şiirlerini mahlas kullanmadan kaleme alır. Daha sonra ustası Öksüz Ozan, mahlassız şiir yazmanın uygun olmayacağını söyler ve ona zaten soyadı olan Karaçay mahlasını verir. O da o günden itibaren yazdığı şiirlerde bu mahlası kullanır. Daha önce yazdığı şiirleri de Karaçay mahlasını ekleyerek düzenler. Geleneğin pek çok unsurunu haiz değildir. Sazı yoktur ancak yazarak atışma ve deyişme yapabilmektedir. Rüya görme, bade içme, lebdeğmez yapabilme, hikâye tasnif edebilme gibi yetenekleri yoktur (Sarı 2010: 17).

Karaçay'ın şiirlerinin konu kadrosu oldukça geniştir. Millî duygulardan yergi şiirlerine; aşk, sevgi, nasihat ve din gibi soyut konulardan toplumu doğrudan ilgilendiren konulara şiirlerinde tesadüf edilir. Güzelleme, taşlama, dertlenme ve öğütleme sıklıkla kullandığı nazım türleridir. Âşığın şiirlerine teknik açından bakıldığında şiirlerinin nazım biriminin dörtlük olduğu görülmektedir. 7, 8, 11 ve 14'lü hece ölçülerini tercih eden Karaçay, hem döner hem de tek ayaklı şiirler kaleme alır. Koşma, semai, divani, destan ve mani gibi pek çok nazım şekliyle yazdığı şiirleri mevcuttur. Şiirlerinde yöresel kelime ve kelime gruplarının yanı sıra pek çok özel ad ve edebî sanata da rastlanır.

İbrahim Karaçay ile ilgili bugüne kadar bir lisans, bir de yüksek lisans tezi hazırlanmıştır. Yasemin Uygun tarafından hazırlanan lisans tezi Âşık İbrahim Karaçay ve Şiirlerinden Örnekler (Uygun 2004) başlığını taşır. Tezde Karaçay'ın hayatı kısaca anlatılarak 79 şiirine yer verilir. Mehmet Sarı tarafından hazırlanan yüksek lisans tezi ise Âşık İbrahim Karaçay Hayatı, Sanatı ve Şiirlerinin İncelenmesi (Sarı 2010) başlığını taşır. Tezde Karaçay'ın hayatı detaylı bir şekilde anlatılarak 126 şiiri incelenir.