Madde Detay
Bahaettin Karakoç
Baha Deliorman, Said Yaylalı, Ekinözülü Âşık Rahmani
(d. 5 Mart 1930 / ö. 17 Ekim 2018)
Şair, Sağlık Memuru
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Âlim ve şair bir babanın oğlu olarak Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesinin Ekinözü köyünde doğdu. Demiryollarında taşeronluk yaparak ailesinin geçimini sağlayan babası Ümmet Bey, muhtarlık yaptığı sırada büyük uğraşlar neticesinde köylerine ilkokul açtı. Cumhuriyet gazetesini, Halkevlerinin çıkardığı Ülkü dergisini takip eden Ümmet Bey, çocuklarını Battal Gazi, Hz. Ali kıssaları ile yetiştirdi. Şairin annesi Fatma Hanım ise okuryazar olmamasına rağmen irfan ve basiret sahibi bir kadındı (Narlı 1996: 30- 31). Âlim bir çevrede yetişen Karakoç’un kardeşleri Abdurrahim ve Ertuğrul Karakoç da aileden aldıkları edebî birikimin etkisiyle Türk edebiyatında isim yaptılar.
Karakoç, 1937'de başladığı ilköğrenimini doğduğu köyde tamamladı. 1942'de ortaöğrenimine Adana Düziçi Köy Enstitüsü'nde başladı, Millî Eğitim Bakanlığının açtığı bir sınavı kazanarak Ankara Hasanoğlan Köy Enstitüsü Sağlık Bölümü'ne devam etti ve 1949'da ortaöğrenimini burada tamamladı. 1955'te askere giden Karakoç, askerliğini Ankara Yedek Subay Okulu ve İstanbul 3. Bağımsız Korugan Taburu’nda teğmen olarak yaptı. 1957’de terhis oldu (Narlı 1996: 37- 39).
1949-1982 yılları arasında Kahramanmaraş’ta çeşitli sağlık kuruluşlarında sağlık memuru olarak çalıştı. Daha sonra emekliye ayrıldı. Karakoç’un ilk evliliğinden dokuz çocuğu oldu.
Bahaettin Karakoç’un babası Ümmet Bey’in oldukça zengin bir kitaplığının olmasının yanı sıra gazete ve dergileri takip etmesi, şairin edebiyat zevkinin oluşumunu etkiledi. İlk olarak Karacoğlan kitabını okuyan Karakoç, özellikle babasının ilk hediye ettiği kitap olan Muhammed Hanefi Cengi’nin tesirinde kaldı. Şair, çocukluğunda özellikle Kerem ile Aslı, Âşık Kerem ile Şahsenem, Battal Gazi, Köroğlu kitaplarını okudu. İlk şiirini henüz on iki yaşındayken 1942'de Behçet Kemal Çağlar’ın yönettiği Yurt dergisinde yayımladı. Bu şiir daha sonra Osman Attila’nın hazırladığı Memleket Şiirleri Antolojisi’nin içine alındı (Narlı 1996: 34).
Oldukça velut bir şair olan Bahaettin Karakoç, ilk şiir kitabını 1962'de Mevsimler ve Ötesi adıyla yayımladı. Bu kitabındaki şiirlerde, özellikle halk şiiri tarzını kullanan Karakoç, memleket, millet, vatan, sevgi ve tabiat temalarına ağırlık verdi (Narlı 1996: 41). Aynı zamanda hikâye de yazan, ancak hikâyelerini kitaplaştırmayan Karakoç, 1962’de Akşam gazetesi ve Türk Kadınlar Birliği tarafından ortaklaşa düzenlenen bir yarışmada “İsa ile İshak” adlı hikâyesi ile ikincilik ödülünü almaya hak kazandı (Narlı 1996: 62). 1973’te Seyran adlı kitabını çıkardı. Seyran’da yer alan şiirlerde, Anadolu’nun öz kimliğini, tabiatını ve insanlarını lirik ve ince bir duyarlıkla yansıttı. Anadolu duyarlığını, hasret temasıyla bütünleştiren Karakoç, Anadolu’yu dışardan bakan bir göz olarak değil içeriden bir ses olarak şiirlerine taşıdı (Çelik ty: 12- 14). 1975’te yayımlanan Sevgi Turnaları kitabında kimi zaman lirik bir duyuş tarzı, kimi zaman öfkeli bir sesle şiirinin yapısını kurdu, aliterasyonlara, asonanslara önem verdi. 1982’de diğer şiir kitaplarında olduğu gibi halk şiiri unsurlarına yer verdiği ve divan şiirini selamladığı Ay Şafağı Çok Çiçek’i yayımladı. 1983’te beşinci şiir kitabı Kar Sesi’ni çıkardı. Bu kitabında da poetik tavrını devam ettiren Karakoç, hasret, aşk, tabiat, gurbet temalarını işledi. 1984’te İlkyazda ve Zaman Bir Beyaz Türküdür adlarıyla iki kitap birden neşreden şair, Zaman Beyaz Bir Türküdür kitabında, farklı biçim özellikleri kullandı; düzyazıya yaklaşan tahkiyeli bir anlatımı şiiriyetle buluşturdu. 1986’da, 37 sayı yayın hayatında kalan Dolunay Sanat ve Edebiyat dergisini çıkarmaya başladı. Aynı yıl yayımladığı Bir Çift Beyaz Kartal kitabında, daha çok uzun dizeleri ve bent birimini tercih etti. Bu kitabı, kendisinin kurduğu Dolunay yayınlarının da ilk kitabıdır. Bu kitapla Karakoç, Türkiye Yazarlar Birliği tarafından yılın şairi seçildi (Narlı 1996: 55). 1990’da Menzil adlı şiir kitabını çıkardı. Âdeta tek ve bölümlere ayrılmış uzun bir şiirden oluşan kitaba, epigraf olarak bir hadis-i şerif ve bir ayet alan Karakoç, her şiirdeki dizenin sonunu da diğer şiirin başlığı olarak kullanarak farklı bir tarz denedi. 1991’de Uzaklara Türkü, 1993’te Güneşe Uçmak İstiyorum, 1995’te Beyaz Dilekçe ve Güneşten Öte adlı kitaplarını okurlarıyla buluşturdu. 1997’de neşrettiği Leyl ü Nehar Aşk kitabında, münacat, na’t türünde şiirlerine de yer veren Karakoç, bu kitabındaki şiirlerinde de aşk temasını hayatla birleştirerek işledi. 1999’da çıkan Aşk Mektupları’nda beşeri aşktan ilahi aşka ulaşan şair, vahiy, hadis, mitoloji ve halk kültürü unsurlarıyla kitabını kurguladı. 2001’de Ihlamurlar Çiçek Açtığı Zaman Ay Işığında Serenatlar, 2004’te Sürgün Vezirin Aşk Neşideleri kitapları ile karşımıza çıkan Karakoç, Sürgün Vezirin Aşk Neşideleri’nin ilk bölümünde Hz. Âdem’in yani insanın cennetten yeryüzüne indirilmesini dünya gurbeti bağlamında dile getirdi (Şimşek 2016: 1-10). Karakoç 2006’da Ben Senin Yusuf’un Olmuşum, 2008’de ise Gündemde Yine Aşk Var kitaplarını neşretti. Ayrıca şairin kitapları Nar Yayınları arasından toplu olarak basıldı.
Şiirlerinde geleneğin ve geçmişin izini imgelere yaslanan bir üslupla sürdüren, mistik bir duyuş tarzıyla şiirlerini kurgulayan Karakoç, poetik tavrını ele veren dizelerde “iyi şiir”, “saf şiir”, “beyaz şiir”, “has şiir”, ve “cins şiir”in derdinde olduğuna işaret etti. Şiirin bir yürek işi olduğuna dikkat çeken şair, sanatın asli kaygısının mutlak hakikat olması gerektiği düşüncesini savundu ve ilhamı, kendi şiirini belirleyen temel unsur olarak ayrıcalıklı kıldı. Karakoç, şiirlerini özellikle aşk teması etrafında yazdı. Bu aşk, kimi zaman Allah’a, kimi zaman bir kadına, kimi zaman Anadolu’ya/tabiata, kimi zaman memlekete yöneltilerek şiirlerinin de mayasını oluşturdu. Şiirlerinde modernizmi eleştiren, İslam medeniyetini de özellikle imgeler aracılığıyla kutsayan Karakoç; uygarlık, modernleşme, kentleşme adına yapılan kıyımların karşısında durdu (Kanter ty: 40- 42).
Karakoç, şiir dilini akıcı ve rahat bir üslupla kurduğu gibi ritmik bağlamlara, aliterasyonlara, asonanslara, yinelemelere ve zıtlıklara önemli ölçüde yer verdi. Anadolu’yu anlattığı şiirlerinde zaman zaman epik ve pastoral şiire yöneldi.
Kaynakça
Çelik, Yakup (t.y.). “Türk Şiirinde Farklı Bir Anadolu Sesi: Bahaettin Karakoç’un Şiiri”. Sabah Esintileri Bahaettin Karakoç. İstanbul: Ada Ofset.
Kanter, Beyhan (t.y). “Bahaettin Karakoç’un Şiir Estetiği”. Sabah Esintileri Bahaettin Karakoç. İstanbul: Ada Ofset.
Narlı, Mehmet (1996). 1950 Sonrası Türk Şiirinde Bahaettin Karakoç. Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş: Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Şimşek, Tacettin (2016). "'Sürgün Vezir'in Telmih Dünyası". Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. S. IX-II. s.1-10.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. BEYHAN KANTERYayın Tarihi: 20.02.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 20.02.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Mevsimler ve Ötesi | Gençlik Basımevi / Elbistan | 1962 | Şiir |
Seyran | Hareket Yayınları / İstanbul | 1973 | Şiir |
Sevgi Turnaları | Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları / İstanbul | 1975 | Şiir |
Ay Şafağı Çok Çiçek | Ocak Yayınları / Ankara | 1982 | Şiir |
Kar Sesi | Ocak Yayınevi / Ankara | 1983 | Şiir |
İlkyazda | Cönk Yayınları / İstanbul | 1984 | Şiir |
Zaman Bir Beyaz Türküdür | Orkun Yayınevi / İstanbul | 1984 | Şiir |
Bir Çift Beyaz Kartal | Dolunay yayınları / Kahramanmaraş | 1986 | Şiir |
Menzil | Dolunay Yayınları / Kahramanmaraş | 1990 | Şiir |
Uzaklara Türkü | Kültür Bakanlığı / İstanbul | 1991 | Şiir |
Güneşe Uçmak İstiyorum | Ecdad Yayınevi / Ankara | 1993 | Şiir |
Şiir Burcunda Çocuk | Milli Eğitim Bakanlığı / İstanbul | 1995 | Antoloji |
Beyaz Dilekçe | Ocak Yayınları / Ankara | 1995 | Şiir |
Güneşten Öte | Ocak Yayınları / Ankara | 1995 | Şiir |
Dolunay Şiir Güldestesi | Dolunay Yayınevi / Kahramanmaraş | 1996 | Antoloji |
Leyl ü Nehar Aşk | Türkiye Diyanet Vakfı / Kahramanmaraş | 1997 | Şiir |
Aşk Mektupları | Dolunay Yayınları / Kahramanmaraş | 1999 | Şiir |
Ihlamurlar Çiçek Açtığı Zaman Ay Işığında Serenatlar | Sıla Kitapları / İstanbul | 2001 | Şiir |
Sürgün Vezirin Aşk Neşideleri | Dolunay Yayınları / Kahramanmaraş | 2004 | Şiir |
Ben Senin Yusuf’un Olmuşum | Dolunay Yayınları / Kahramanmaraş | 2006 | Şiir |
Gündemde Yine Aşk Var | Nobel Kitabevi / Adana | 2008 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Mustafa Türk | d. 1954 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Sema Maraşlı | d. 19 Temmuz 1969 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Duran Boz | d. 1 Ocak 1958 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | EZELÎ, Hasan Yalınacaklı | d. 1930 - ö. 19.02.2011 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Neriman Kulaç | d. 1930 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ÖZGÜRÎ, Hasan Önal | d. 1930 - ö. 2011 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Tarık Sipahi | d. 25 Kasım 1946 - ö. 23 Ekim 2018 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Engin Geçtan | d. 12 Ocak 1932 - ö. 19 Şubat 2018 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | ZİYA, Ziya Hızıroğlu | d. 1936 - ö. 2018 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Fügen Ünal Şen | d. 1972 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Nazif F. Akıncı | d. 01 Ocak 1926 - ö. 09 Aralık 1979 | Meslek | Görüntüle |
12 | Mehmet Akif Tutumlu | d. 24 Mart 1963 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | A. Kadir Bilgin (Ali Yıldırım) | d. 02 Nisan 1955 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Yahya Kanbolat | d. 1926 - ö. 1 Ağustos 2000 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Tahir Musa Ceylan | d. 1956 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | HÜSEYN GÖYÇELİ | d. 1947 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | CEVAT, Otakçılarlı | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | NÖVRES İMAN, Növres İman Meşedi Salahoğlu | d. 1903 - ö. 1932? | Madde Adı | Görüntüle |