Bahaettin Karakoç

Baha Deliorman, Said Yaylalı, Ekinözülü Âşık Rahmani
(d. 5 Mart 1930 / ö. 17 Ekim 2018)
Şair, Sağlık Memuru
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Âlim ve şair bir babanın oğlu olarak Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesinin Ekinözü köyünde doğdu. Demiryollarında taşeronluk yaparak ailesinin geçimini sağlayan babası Ümmet Bey, muhtarlık yaptığı sırada büyük uğraşlar neticesinde köylerine ilkokul açtı. Cumhuriyet gazetesini, Halkevlerinin çıkardığı Ülkü dergisini takip eden Ümmet Bey, çocuklarını Battal Gazi, Hz. Ali kıssaları ile yetiştirdi. Şairin annesi Fatma Hanım ise okuryazar olmamasına rağmen irfan ve basiret sahibi bir kadındı (Narlı 1996: 30- 31). Âlim bir çevrede yetişen Karakoç’un kardeşleri Abdurrahim ve Ertuğrul Karakoç da aileden aldıkları edebî birikimin etkisiyle Türk edebiyatında isim yaptılar.

Karakoç, 1937'de başladığı ilköğrenimini doğduğu köyde tamamladı. 1942'de ortaöğrenimine Adana Düziçi Köy Enstitüsü'nde başladı, Millî Eğitim Bakanlığının açtığı bir sınavı kazanarak Ankara Hasanoğlan Köy Enstitüsü Sağlık Bölümü'ne devam etti ve 1949'da ortaöğrenimini burada tamamladı. 1955'te askere giden Karakoç, askerliğini Ankara Yedek Subay Okulu ve İstanbul 3. Bağımsız Korugan Taburu’nda teğmen olarak yaptı. 1957’de terhis oldu (Narlı 1996: 37- 39).

1949-1982 yılları arasında Kahramanmaraş’ta çeşitli sağlık kuruluşlarında sağlık memuru olarak çalıştı. Daha sonra emekliye ayrıldı. Karakoç’un ilk evliliğinden dokuz çocuğu oldu.

Bahaettin Karakoç’un babası Ümmet Bey’in oldukça zengin bir kitaplığının olmasının yanı sıra gazete ve dergileri takip etmesi, şairin edebiyat zevkinin oluşumunu etkiledi. İlk olarak Karacoğlan kitabını okuyan Karakoç, özellikle babasının ilk hediye ettiği kitap olan Muhammed Hanefi Cengi’nin tesirinde kaldı. Şair, çocukluğunda özellikle Kerem ile Aslı, Âşık Kerem ile Şahsenem, Battal Gazi, Köroğlu kitaplarını okudu. İlk şiirini henüz on iki yaşındayken 1942'de Behçet Kemal Çağlar’ın yönettiği Yurt dergisinde yayımladı. Bu şiir daha sonra Osman Attila’nın hazırladığı Memleket Şiirleri Antolojisi’nin içine alındı (Narlı 1996: 34).

Oldukça velut bir şair olan Bahaettin Karakoç, ilk şiir kitabını 1962'de Mevsimler ve Ötesi adıyla yayımladı. Bu kitabındaki şiirlerde, özellikle halk şiiri tarzını kullanan Karakoç, memleket, millet, vatan, sevgi ve tabiat temalarına ağırlık verdi (Narlı 1996: 41). Aynı zamanda hikâye de yazan, ancak hikâyelerini kitaplaştırmayan Karakoç, 1962’de Akşam gazetesi ve Türk Kadınlar Birliği tarafından ortaklaşa düzenlenen bir yarışmada “İsa ile İshak” adlı hikâyesi ile ikincilik ödülünü almaya hak kazandı (Narlı 1996: 62). 1973’te Seyran adlı kitabını çıkardı. Seyran’da yer alan şiirlerde, Anadolu’nun öz kimliğini, tabiatını ve insanlarını lirik ve ince bir duyarlıkla yansıttı. Anadolu duyarlığını, hasret temasıyla bütünleştiren Karakoç, Anadolu’yu dışardan bakan bir göz olarak değil içeriden bir ses olarak şiirlerine taşıdı (Çelik ty: 12- 14). 1975’te yayımlanan Sevgi Turnaları kitabında kimi zaman lirik bir duyuş tarzı, kimi zaman öfkeli bir sesle şiirinin yapısını kurdu, aliterasyonlara, asonanslara önem verdi. 1982’de diğer şiir kitaplarında olduğu gibi halk şiiri unsurlarına yer verdiği ve divan şiirini selamladığı Ay Şafağı Çok Çiçek’i yayımladı. 1983’te beşinci şiir kitabı Kar Sesi’ni çıkardı. Bu kitabında da poetik tavrını devam ettiren Karakoç, hasret, aşk, tabiat, gurbet temalarını işledi. 1984’te İlkyazda ve Zaman Bir Beyaz Türküdür adlarıyla iki kitap birden neşreden şair, Zaman Beyaz Bir Türküdür kitabında, farklı biçim özellikleri kullandı; düzyazıya yaklaşan tahkiyeli bir anlatımı şiiriyetle buluşturdu. 1986’da, 37 sayı yayın hayatında kalan Dolunay Sanat ve Edebiyat dergisini çıkarmaya başladı. Aynı yıl yayımladığı Bir Çift Beyaz Kartal kitabında, daha çok uzun dizeleri ve bent birimini tercih etti. Bu kitabı, kendisinin kurduğu Dolunay yayınlarının da ilk kitabıdır. Bu kitapla Karakoç, Türkiye Yazarlar Birliği tarafından yılın şairi seçildi (Narlı 1996: 55). 1990’da Menzil adlı şiir kitabını çıkardı. Âdeta tek ve bölümlere ayrılmış uzun bir şiirden oluşan kitaba, epigraf olarak bir hadis-i şerif ve bir ayet alan Karakoç, her şiirdeki dizenin sonunu da diğer şiirin başlığı olarak kullanarak farklı bir tarz denedi. 1991’de Uzaklara Türkü, 1993’te Güneşe Uçmak İstiyorum, 1995’te Beyaz Dilekçe ve Güneşten Öte adlı kitaplarını okurlarıyla buluşturdu. 1997’de neşrettiği Leyl ü Nehar Aşk kitabında, münacat, na’t türünde şiirlerine de yer veren Karakoç, bu kitabındaki şiirlerinde de aşk temasını hayatla birleştirerek işledi. 1999’da çıkan Aşk Mektupları’nda beşeri aşktan ilahi aşka ulaşan şair, vahiy, hadis, mitoloji ve halk kültürü unsurlarıyla kitabını kurguladı. 2001’de Ihlamurlar Çiçek Açtığı Zaman Ay Işığında Serenatlar, 2004’te Sürgün Vezirin Aşk Neşideleri kitapları ile karşımıza çıkan Karakoç, Sürgün Vezirin Aşk Neşideleri’nin ilk bölümünde Hz. Âdem’in yani insanın cennetten yeryüzüne indirilmesini dünya gurbeti bağlamında dile getirdi (Şimşek 2016: 1-10). Karakoç 2006’da Ben Senin Yusuf’un Olmuşum, 2008’de ise Gündemde Yine Aşk Var kitaplarını neşretti. Ayrıca şairin kitapları Nar Yayınları arasından toplu olarak basıldı.

Şiirlerinde geleneğin ve geçmişin izini imgelere yaslanan bir üslupla sürdüren, mistik bir duyuş tarzıyla şiirlerini kurgulayan Karakoç, poetik tavrını ele veren dizelerde “iyi şiir”, “saf şiir”, “beyaz şiir”, “has şiir”, ve “cins şiir”in derdinde olduğuna işaret etti. Şiirin bir yürek işi olduğuna dikkat çeken şair, sanatın asli kaygısının mutlak hakikat olması gerektiği düşüncesini savundu ve ilhamı, kendi şiirini belirleyen temel unsur olarak ayrıcalıklı kıldı. Karakoç, şiirlerini özellikle aşk teması etrafında yazdı. Bu aşk, kimi zaman Allah’a, kimi zaman bir kadına, kimi zaman Anadolu’ya/tabiata, kimi zaman memlekete yöneltilerek şiirlerinin de mayasını oluşturdu. Şiirlerinde modernizmi eleştiren, İslam medeniyetini de özellikle imgeler aracılığıyla kutsayan Karakoç; uygarlık, modernleşme, kentleşme adına yapılan kıyımların karşısında durdu (Kanter ty: 40- 42).

Karakoç, şiir dilini akıcı ve rahat bir üslupla kurduğu gibi ritmik bağlamlara, aliterasyonlara, asonanslara, yinelemelere ve zıtlıklara önemli ölçüde yer verdi. Anadolu’yu anlattığı şiirlerinde zaman zaman epik ve pastoral şiire yöneldi.

Kaynakça

Çelik, Yakup (t.y.). “Türk Şiirinde Farklı Bir Anadolu Sesi: Bahaettin Karakoç’un Şiiri”. Sabah Esintileri Bahaettin Karakoç. İstanbul: Ada Ofset.

Kanter, Beyhan (t.y). “Bahaettin Karakoç’un Şiir Estetiği”. Sabah Esintileri Bahaettin Karakoç. İstanbul: Ada Ofset.

Narlı, Mehmet (1996). 1950 Sonrası Türk Şiirinde Bahaettin Karakoç. Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş: Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Şimşek, Tacettin (2016). "'Sürgün Vezir'in Telmih Dünyası". Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. S. IX-II. s.1-10.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. BEYHAN KANTER
Yayın Tarihi: 20.02.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Mevsimler ve ÖtesiGençlik Basımevi / Elbistan1962Şiir
SeyranHareket Yayınları / İstanbul1973Şiir
Sevgi TurnalarıTürk Edebiyatı Vakfı Yayınları / İstanbul1975Şiir
Ay Şafağı Çok ÇiçekOcak Yayınları / Ankara1982Şiir
Kar SesiOcak Yayınevi / Ankara1983Şiir
İlkyazdaCönk Yayınları / İstanbul1984Şiir
Zaman Bir Beyaz TürküdürOrkun Yayınevi / İstanbul1984Şiir
Bir Çift Beyaz KartalDolunay yayınları / Kahramanmaraş1986Şiir
MenzilDolunay Yayınları / Kahramanmaraş1990Şiir
Uzaklara TürküKültür Bakanlığı / İstanbul1991Şiir
Güneşe Uçmak İstiyorumEcdad Yayınevi / Ankara1993Şiir
Şiir Burcunda ÇocukMilli Eğitim Bakanlığı / İstanbul1995Antoloji
Beyaz DilekçeOcak Yayınları / Ankara1995Şiir
Güneşten ÖteOcak Yayınları / Ankara1995Şiir
Dolunay Şiir GüldestesiDolunay Yayınevi / Kahramanmaraş1996Antoloji
Leyl ü Nehar AşkTürkiye Diyanet Vakfı / Kahramanmaraş1997Şiir
Aşk MektuplarıDolunay Yayınları / Kahramanmaraş1999Şiir
Ihlamurlar Çiçek Açtığı Zaman Ay Işığında SerenatlarSıla Kitapları / İstanbul2001Şiir
Sürgün Vezirin Aşk NeşideleriDolunay Yayınları / Kahramanmaraş2004Şiir
Ben Senin Yusuf’un OlmuşumDolunay Yayınları / Kahramanmaraş2006Şiir
Gündemde Yine Aşk VarNobel Kitabevi / Adana2008Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Nuhan Nebi Çamd. 05 Haziran 1974 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2PERİŞAN (PERİŞAN ALİ), Ali İspird. 1944 - ö. 11.02.2013Doğum YeriGörüntüle
3Remzi Çayırd. 01 Ocak 1959 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4DERTLİ HÜSEYİN, Hüseyin Erasland. 10.05.1930 - ö. 09.06.2017Doğum YılıGörüntüle
5ŞAHBAZOĞLU, İhsan Şahbazoğlud. 01.02.1930 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6SEYYAHİ/ÂŞIK ÇELEBİd. 1930? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Ahmet Bahçevand. 1946 - ö. 24 Nisan 2018Ölüm YılıGörüntüle
8Oktay Vereld. 1927 - ö. 29 Mart 2018Ölüm YılıGörüntüle
9M. Turan Tekdoğand. 15 Mart 1931 - ö. 22 Mayıs 2018Ölüm YılıGörüntüle
10Cahit Külebid. 10 Ocak 1917 - ö. 20 Haziran 1997MeslekGörüntüle
11Rıdvan Canımd. 27 Eylül 1955 - ö. ?MeslekGörüntüle
12HEMDEMÎ, Solak-zâde Mehmed Çelebid. ? - ö. 1657MeslekGörüntüle
13Fazlı Ertekind. 1911 - ö. 17 Şubat 1977Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Hasan Rasim Usd. 1903 - ö. 6 Temmuz 1967Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Erdoğan Alkand. 10 Haziran 1935 - ö. 20 Haziran 2014Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16FEVZİYE BACId. 1953 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17SEFEROĞLU, Mustafad. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18FIRAT, Derviş Ustad. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle