KÂŞİF, Üsküdarî Ali Kâşif Efendi

(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Ali olan şair, İstanbul’un Üsküdar ilçesinde doğdu. Doğum tarihi bilinmemekle birlikte 1730-1735 yılları civarında doğduğu tahmin edilmektedir (Erdoğan 2005: 38). Üsküdarlı Ömer Efendi’nin oğludur. Üsküdarî Ali Kâşif Efendi olarak tanındı. Medrese öğrenimi gördü. Üsküdarlı Kassam-zâde İsmail Efendi’nin hizmetinde bulunarak mülâzım oldu. Şeyhülislâm Mirza-zâde Seyyid Mehmed Sa'îd Efendi’nin kitapçılığını yaptı. Son zamanlarında kadı oldu. Bazı kaynaklarda (Akbayar 1996: 876; Mehmed Tâhir 2000: 392) Sultan III. Mustafa devrinde (1757-1774) vefat ettiği söylense de Dîvânçe’sindeki bir tarih manzumesinden 1206/1791-92 yılında hayatta olduğu anlaşılmaktadır (Erdoğan 2005: 39).

Eserleri şunlardır:

1. Dîvânçe: Bilinen tek nüshası Milli Kütüphane 06 Mil Yz A 3505’te kayıtlıdır. Müellif hattıyla kaleme alınmış olan nüshada bir terci-i bend, bir tahmis, beş kıta, iki nazm ve otuz iki gazel yer almaktadır (Erdoğan 2005: 41). Eser yayımlanmıştır (Erdoğan 2005).

2. Lehçetü’l-Lugat: Şeyhülislam Esad Efendi’nin sözlüğünün kısaltılarak kaleme alınmış şeklidir. Bursalı Mehmed Tâhir (2000: 392)’e göre eserin bir nüshası Mahmud Kemal İnal’ın şahsi kütüphanesindedir.

Kâşif, edebiyatımızda birinci sınıf, önde gelen bir şair olmamakla birlikte, yer yer başarılı rindâne ve âşıkâne söyleyişleri olan ve ihmal edilmemesi gereken bir şairdir (Erdoğan 2005: 51-52).

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. 3. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 876.

Bursalı Mehmed Tâhir (2000). Osmânlı Müellifleri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay. 392.

Cunbur, Müjgân (2004). “Kâşif”. Türk Dünyası Ortak Edebiyatı, Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 5. Ankara: AKM Yay. 396. 

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâsı (İnceleme-Tenkitli Metin-İndeks-Sözlük). Ankara: AKM Yay. 250.

Erdoğan, Mustafa (2005). “Üsküdarlı Kâşif Hayatı, Şiir Dünyası ve Dîvânçesi”. Üsküdar Sempozyumu II Bildiriler. C. II. (ed. Prof. Dr. Zekeriya Kurşun vd.). İstanbul: Üsküdar Belediye Yay. 37-73.

İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay. 245.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.838.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1982). “Kâşif Ali Efendi”. C. 5. İstanbul: Dergâh Yay. 217.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİK
Yayın Tarihi: 02.09.2014
Güncelleme Tarihi: 12.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Nâr-ı gamınla yandı dil ü cânımız meded

Çâk oldı hasretinle girîbânımız meded

Bülbül gibi cefâ vü sitemden usanmadık

Ey gül yanaklı gonca-i handânımız meded

Agyâr-ı hîlekâr ile yek-dil olup o meh

Zulm itdi bendesine Süleymân’ımız meded

Şimden gerü bu bezm-i safânın ne zevki var

Sunmaz piyâle sâki-i devrânımız meded

Deryâ-yı ma’siyetde fikende garîkdir

Afv it hatâ-yı Kâşif’i Sübhân’ımız meded

(Erdoğan, Mustafa (2005). “Üsküdarlı Kâşif Hayatı, Şiir Dünyası ve Dîvânçesi”. Üsküdar Sempozyumu II Bildiriler C. II. ed. Prof. Dr. Zekeriya Kurşun vd. İstanbul: Üsküdar Belediyesi Yay. 62). 


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Mucize Özünald. 1947 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2NÂMÎ, Mehmedd. ? - ö. 1604Doğum YeriGörüntüle
3Muallim Nacid. 1850 - ö. 13 Nisan 1893Doğum YeriGörüntüle
4Mucize Özünald. 1947 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5NÂMÎ, Mehmedd. ? - ö. 1604Doğum YılıGörüntüle
6Muallim Nacid. 1850 - ö. 13 Nisan 1893Doğum YılıGörüntüle
7Mucize Özünald. 1947 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8NÂMÎ, Mehmedd. ? - ö. 1604Ölüm YılıGörüntüle
9Muallim Nacid. 1850 - ö. 13 Nisan 1893Ölüm YılıGörüntüle
10Mucize Özünald. 1947 - ö. ?MeslekGörüntüle
11NÂMÎ, Mehmedd. ? - ö. 1604MeslekGörüntüle
12Muallim Nacid. 1850 - ö. 13 Nisan 1893MeslekGörüntüle
13Mucize Özünald. 1947 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14NÂMÎ, Mehmedd. ? - ö. 1604Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Muallim Nacid. 1850 - ö. 13 Nisan 1893Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Mucize Özünald. 1947 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17NÂMÎ, Mehmedd. ? - ö. 1604Madde AdıGörüntüle
18Muallim Nacid. 1850 - ö. 13 Nisan 1893Madde AdıGörüntüle