Madde Detay

Sabri Hacıkeleşoğlu, Trabzon’un Of ilçesine bağlı Uğurlu (Çufaruksa) kasabasında 15 Mayıs 1929 tarihinde doğmuştur (Yüksel 1993: 283; Duman 1995: 123, Çakır 2019). Sabri Hacıkeleşoğlu’nun babasının adı Süleyman, annesinin adı Fatma’dır. Yörede Hacıkeleşoğulları sülalesi olarak bilinmektedir (Çakır 2019). İlkokulu Uğurlu’da bitiren Hacıkeleşoğlu, Trabzon Ticaret Lisesinin orta kısmından ekonomik nedenlerden dolayı ayrılır. Uğurlu’da din âlimi Reis’ül kurra Mehmet Rüşdü Aşıkkutlu’dan 1949’da hafızlık eğitimi alıp bir yıl Taşköprü’ye bağlı Çördük köyünde din görevlisi olarak hizmet eder. 1951-1953 yıllarında Ankara ve Erzurum Muhabere Çavuşu olarak askerliğini yapar. Evli ve iki hanımından on bir çocuğu vardır (Yüksel 1993: 283; Duman 1995: 123). İlk eşi halasının kızı olup adı İlve Hanım’dır. Bu eşinden Güller, Gülsüme, Ayşenur, Fatma ve Sabahat adında beş kız çocuğu dünyaya gelir. İlk eşinden geçimsizlik nedeniyle ayrıldıktan sonra ikinci eşi Ayşe Hanım ile evlenir. Bu eşinden de Halit, Halil ve Ekrem Hayri adında üç oğlu, Remziye, Nazgül ve Zeynep adında üç kız çocuğu dünyaya gelir. Oğlu Halit, yörede tanınmış bir ressam olup kişisel sergileri mevcuttur (Çakır 2019). Askerlik görevini tamamladıktan sonra, İnebolu Evrenye, Sarıkamış Micingirt orman bölgelerinde Orman Muhafaza, daha sonra Gökçeada, Hopa, Rize ve İslahiye’de Gümrük Muhafaza memurluklarında bulunur. Daha sonra çeşitli görevlerde bulunan Hacıkeleşoğlu, 1972’de Kayseri Tekel Başmüdürlüğü muhasebe müdürlüğünden malulen emekli olur. Ayrıca Hacıkeleşoğlu, 1946 yılından beri şiir yazar (Yüksel 1993: 283; Duman 1995: 123). Hacıkeleşoğlu, TRT Trabzon Radyo’da programlara katılır. Herkesle bağ kurar, sosyal ilişkileri güçlüdür. 2. Dünya Savaşı'nda Hitler’in dünyaya kafa tutmasından esinlenir, onu örnek alır. Hitler’in savaşta kazandığı başarıyı örnek alarak Almanya’nın Sesi Radyosu'nda konuşmalarını dinler. Hiç Almanya’ya gitmeden Almanca öğrenir. Bu dili, Alman turistlerle iletişim kurabilecek hatta bir turistle 17 yıl mektuplaşacak kadar öğrenir. İyi derecede daktilo kullanır, eserlerini daktiloda yazar. 12 Haziran 1997 tarihinde Of’ta vefat eden Hacıkeleşoğlu’nun mezarı Uğurlu’da aile mezarlığındadır (Çakır 2019).

Şiirleri genellikle koşma ve destan türündedir. Konuları ise dinî hikâyeler ve öğütler, çeşitli oyunlar -ki bunları destanlar şeklinde yazmıştır-yöre tasvirleridir. Sekiz ve on bir heceli dörtlükleri daha çok kullanmıştır. Şiirlerinde anlatmak istediği düşünceyi ön plana alır, şekle ikinci planda yer verir (Duman 1995: 123).

Saza ilgi duyan âşık, şiirlerini sazla söyler. Hacıkeleşoğlu, ilham aldığı bir konu olduğu zaman evde köşesine çekilir, sessizce şiiri yazdıktan sonra gelip ailesine okur. Oğlu Halil Bey, babasının Mehmet Akif Ersoy, Necip Fazıl Kısakürek ve Âşık Veysel gibi şairlerin eserlerini okuduğunu, onların etkisinde kaldığını ifade eder. Yörenin halk şairlerinden Mustafa Bal ile Hacıkeleşoğlu atışmaları vardır (Çakır 2019).

Sabri Hacıkeleşoğlu şiirlerini Rize, Zümrüt, Trabzon, Karadeniz, Samsun 19 Mayıs, Erzurum Hürsöz, İstanbul Bugün ve Millî Gazete gibi gazetelerle, Hakses, Diyanet, Kıyı, Yunus ve Birlik gibi dergilerde yayımlanmıştır. Hacıkeleşoğlu destanlarından bazılarını tek yaprak olarak bastırır. Basılan destanları şunlardır: Kanlı Kavga, Kumar, Cihanda Türkler, Kıbrıs Türktür, Zafer Tablosu (Yüksel 1993: 283; Duman 1995: 123). Özellikle Kıbrıs çıkarması üzerine yazılan Zafer Tablosu adlı iki ayrı şiirden oluşan destan, 1974’te İstanbul’da altmış bin adet basılmış ve satılmıştır (Duman 1995: 124). Şiir başlıklarından bazıları şöyledir: Sevgidir, Maçka-Çatak Faciası Destanı, Tonbul Abdullah Çırak’ın Ölüm Destanı, Mesleğim, Kahraman Dumlupınar Denizaltısı ve Aziz Şehitlerimize Destan (Duman 1995: 124-133; Bal 2009: 489-490), Okumak, Trabzon’dan Göçmeyelim, Bir Şairin Feryadı, Trabzonspor, Gel (Yüksel 1993: 284-290). "Tonbul Abdullah Çırak’ın Ölüm Destanı" başlıklı destanı, Demokrat Parti ilçe başkanı Abdullah Çırak’ın 1950’de mağazasında bir kadın tarafından öldürülmesi üzerine yazmış ve Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın yardımıyla on bin adet basılmıştır (Duman 1995: 127). Özellikle bu şiir, âşık edebiyatı ve patronaj ilişkisi açısından halk bilimi açısından incelemeye değerdir. Ayrıca âşığın şiirleri dönemin sosyal ve siyasi hayatına dair ipuçları barındırması bakımından da sözlü tarih açısından önemlidir. Mahlas olarak şiirlerinde Hafız Sabri, Keleşoğlu, Hacıkeleş Sabri’yi kullanır fakat bazı şiirlerinde mahlas kullanmadığı da görülmektedir. Hem beyit hem dörtlük nazım birimini kullanan âşığın dili sade ve anlaşılırdır.

Sabri Hacıkeleşoğlu’nun ilk kitabı 1985 yılında yayımlanan Şiirler Deryası adlı kitaptır, Hacıkeleşoğlu’nun o tarihe kadar yazdığı şiirlerden seçmeler bu eserde yer almaktadır. Şiirlerle Fazilet Yolu adlı kitabı da yayına hazırdır (Duman 1995: 124).

Oğlu Halil Keleşoğlu, babasının ilkokuldayken Trabzon’un, Of’un kurtuluşu gibi olaylarla ilgili yazdığı şiirleri törenlerde okuduğunu ifade eder. Şiirlerinin yanı sıra denemeler, köşe yazıları fıkralar yazar. 1974’te Kıbrıs Savaşı’nda “Türkler Geliyor ve Niçin” adlı şiiri sözlü tarih açısından önemlidir. Çocuklarından Halil’in de şiir yazma yeteneği vardır. Eserini Kültür Bakanlığına gönderdiğini fakat kaybolduğunu hatta farklı dergilerde şiirlerinin Yıldız mahlasıyla yazılması üzerine şairin oğlu, babasının şikâyetçi olduğunu ifade eder. İkinci kitabı yaklaşık 1000 sayfadır. Bu kitaptaki şiirlerde gelin kaynana atışmaları meşhur olup bunlarda yöresel ağız özellikleri dikkat çekmektedir. Mustafa Aytaş ve Arif Sağ âşığın hocasıdır (Çakır 2019). Sabri Hacıkeleşoğlu hakkında akademik tez düzeyinde herhangi bir çalışma henüz mevcut değildir.