KIŞLAOĞLU/KARAKIŞLA/BORANOĞLU, Mehmet Dokucu

(d. 05.01.1951 / ö. -)
âşık, öğretmen
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Mehmet Dokucu, 5 Ocak 1951 tarihinde Niğde’nin Altunhisar ilçesinin Yeşilyurt kasabasının Kale mahallesinde doğmuştur. Kışlaların Kara Tahsin’in oğludur. Annesinin adı Akkadın'dır. 1963 yılında Yeşilyurt İlkokulundan, 1966’da Altunhisar Ortaokulundan mezun olmuştur. Kırşehir Öğretmen Okulunu 1969 yılında bitirmiş ve Zonguldak'ın Ulus ilçesi Kıyıklar köyüne öğretmen olarak tayin olmuştur (Özmen 2009: 1166; Bakırcı 2010: 24; Bakırcı 2017: 56). Okuldan mezun olduğu yıl Zarif Hanımla nişanlanmış ve aynı yıl evlenmiştir. Dokucu'nun bu evlilikten bir oğlu (Murat Uğur) ve üç kızı (Güler, Bahar, Nalan, Özlem) vardır. Bir süre Kıyıklar köyünde çalışan Mehmet Dokucu, 1971 yılında er öğretmen olarak askerliğini Kıyıklar köyü ile Güney köyünde tamamlamıştır. 1974 yılında Aksaray'ın Güzelyurt ilçesine tayin olmuştur. 1982 yılına kadar Güzelyurt'ta Lozan İlkokulunda çalışmıştır. 1982 yılında bir boykota katıldığı için Aksaray Ortaköy ilçesi Çiftevi köyüne sürülmüştür. 1984 yılında çocuğunun hastalığı sebebiyle Ankara merkez Hıdırlıktepe İlkokuluna tayin olmuştur. 1986 yılında doğduğu köye yakın Yakacık kasabasına tayin istemiş ve 1993 yılına kadar burada çalışmıştır. Çeşitli sebeplerden dolayı bir yıl Bolu'da çalışmak zorunda kalmış ve 1994 yılında emekli olmuştur. Hâlen Niğde’de ikamet etmektedir.

Kırşehir öğretmen okulunda çalışırken özellikle halk ozanları onu derinden etkilemiştir. Bu ozanlardan Âşık Veysel, Seyrenî ve Kazak Abdal onda derin izler bırakmıştır. Dokucu, bu ozanlar dışında Kırşehir ve çevresinin müzik açısından önemli bir yer olduğunu belirtilmiş ve pek çok mahallî sanatçıyla birlikte olma fırsatını yakaladığını ifade etmiştir. Âşık, Kırşehir'deki öğrenimi süresince Hacı Taşan, Ekrem Çelebi, Çekiç Ali, Neşet Ertaş gibi meşhur mahalli sanatçılarla tanışmış ve onlarla sohbetleri olmuştur. Şiirlerini okuduğu âşıklar ve Kırşehirli mahallî sanatçılar onun şiir yazmasına ve saz çalmasına büyük katkı sağlamışlardır.

Şiire öğrencilik yıllarında merak salan Dokucu, ilk tayin yeri olan Zonguldak'ın Ulus ilçesi Kıyıklar köyünde radyodan dinlediği Hasan Dağı adlı şiir üzerine "Ben de Hasan Dağı ile ilgili bir şiir yazacağım." diyerek "Hasan Dağı" adlı şirini yazmıştır. On dört kıtadan oluşan bu şiiri 11'li hece ölçüsüyle yazmış ve şiirde Hasan Dağı ve çevresinde yer alan yerleşim yerlerinin güzelliklerini dile getirmiştir. Şiirin ilk dörtlüğü şöyledir: "Hasan Dağı diye namın bilinir/ Hasretinden yanık bağrım delinir/ Vadem yeter bir gün adın silinir/ Bana da bir köşe ver Hasan Dağı" (Özmen 2009: 1170).

Mehmet Dokucu, bade içmemiş ancak halk şiiri geleneğine uyarak şiirlerinde çeşitli mahlasları kullanmıştır. İlk şiirlerinde Kışlaoğlu ve Karakışla mahlaslarını kullanmış, doğum günü olan 5 Ocak'ta kar, tipi, boran olmasına atfen 1972 yılından sonra Boranoğlu mahlasını kullanmaya başlamıştır.

Bugüne kadar 500'e yakın şiir kaleme almıştır. Şiirlerinin tamamını 8 ve 11'li hece ölçüsüyle yazmıştır. Boranoğlu, doğduğu ve büyüdüğü yerlerin tabiat güzelliklerini, millî konuları özellikle Atatürk ve Cumhuriyeti çeşitli yönleriyle şiirlerinde ele alıp işlemiştir. Bunların yanı sıra toplumun aksayan yönleri de şiirlerinde işlenen konular arasındadır. Toplumsal konulu şiirleri daha çok taşlama ağırlıklıdır.

Boranoğlu, şiirlerini kitap hâline getirmemiştir (Özmen 2009: 1166) ancak Aksaray'da Hasandağı ve Uluırmak gazetelerinde, Niğde'de Anadolu Haber Gazetesi'nde şiirlerini yayımlamıştır. Şiir söylemenin yanı sıra saz çalmayı da bilmektedir. Saz çalmayı yine ilk atama yeri olan Kıyıklar köyünde kendi kendine öğrenmiştir. Zamanla saz çalmayı geliştirmiş ve kendi ifadesine göre bugün saz çalıp irticalen şiir söyleyebilmektedir.

Şiir ve saz çalmanın dışında piyesler de yazmıştır. "Cabbar Ne diyor?" ve" Cabbarın Ölümü" adıyla iki piyes yazmıştır. Piyeslerin temsilinde kendisi de rol almıştır. Fıkra ve deyimler üzerine çeşitli derleme faaliyetleri yürütmüştür. Dokucu, bu faaliyetlerinin hâlâ devam ettiğini ifade etmiştir.

Kaynakça

Bakırcı, Nedim (2010). Niğde Âşıklık Geleneği ve Niğdeli Halk Şairi İbrahim Dabak. Niğde: Niğde Belediyesi Yay.

Bakırcı, Nedim (2017). 19. Yüzyıl Âşıklarından Niğdeli Âşık Tâhirî. Konya: Kömen Yay.

Özmen, İsmail (2009). Niğdeli Şair ve Yazarlar. Niğde: Niğde Valiliği Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. NEDİM BAKIRCI
Yayın Tarihi: 03.01.2019
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Ebubekir Hazım Tepeyrand. 1864 - ö. 5 Haziran 1947Doğum YeriGörüntüle
2DURANd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3FİRÂKÎ, Hüseyin Firâkî Efendi, Niğdelid. ? - ö. 1891Doğum YeriGörüntüle
4Ebubekir Hazım Tepeyrand. 1864 - ö. 5 Haziran 1947Doğum YılıGörüntüle
5DURANd. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6FİRÂKÎ, Hüseyin Firâkî Efendi, Niğdelid. ? - ö. 1891Doğum YılıGörüntüle
7Ebubekir Hazım Tepeyrand. 1864 - ö. 5 Haziran 1947MeslekGörüntüle
8DURANd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
9FİRÂKÎ, Hüseyin Firâkî Efendi, Niğdelid. ? - ö. 1891MeslekGörüntüle
10Ebubekir Hazım Tepeyrand. 1864 - ö. 5 Haziran 1947Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11DURANd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12FİRÂKÎ, Hüseyin Firâkî Efendi, Niğdelid. ? - ö. 1891Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Ebubekir Hazım Tepeyrand. 1864 - ö. 5 Haziran 1947Madde AdıGörüntüle
14DURANd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15FİRÂKÎ, Hüseyin Firâkî Efendi, Niğdelid. ? - ö. 1891Madde AdıGörüntüle