KUL MURTAZA/KUL ŞİRİNİ, Murtaza Şirin

(d. 10.10.1943 / ö. -)
âşık, memur
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Murtaza Şirin olan âşık 10 Ekim 1943'te Malatya'nın Hekimhan ilçesine bağlı Hasan Çelebi Bucağı'nda doğmuştur. Âşık Ali'nin torunlarından olan âşığın annesinin adı Zehra, babasının adı ise İsmail'dir. Kendisi ilkokulu Hasan Çelebi'de bitirdikten sonra çalışmak için Adana Ceyhan'a gider ve burada on yıl yaşar. Askerliğini tamamladıktan sonra 1966 yılında Ankara'ya yerleşen âşık, ortaokul eğitimini de burada tamamlar. 1968'de belediyeye tahsil memuru olarak girer ve 1981 yılına kadar bu göreve devam eder. Evli ve dört çocuk babasıdır. Şu an serbest çalışan Murtaza Şirin, âşıklık faaliyetlerine de devam etmektedir (Dikeroğlu 2005: 523).

18 yaşında şiir yazmaya başlayan âşık, Hızır tarafından kendisine Kurbanî mahlasının verildiğini söyler. Ancak aynı mahlasa sahip Kars yöresinde bir başka âşık olmasından ötürü bu mahlası kullanmaz. Eserlerinde genellikle Kul Şirini, Kul Murtaza gibi mahlasları kullanmayı tercih eder. Âşıklık geleneğine girerken rüya görmediğini ve bade içmediğini ifade eden Kul Murtaza, bunları geleneğin olmazsa olmaz şartları olarak görmez. Küçük yaşta hemşehrisi Sadık Baba'dan etkilenir ve onun bilgileriyle yetişir. "Yedi ulu ozan"ı tanır ve diğer ozanların da nefeslerini derler. Bununla birlikte asıl adı Bayram Güler olan Hüseyin Noksani'yi üstad olarak kabul eder. Geleneği bağlama çalarak icra eden âşık, kaybolan 1000 şiirinin dışında 1000-1500 arası şiirinin olduğunu ifade eder (Dikeroğlu 2005: 524-525).

Alevi-Bektaşi geleneğinin önemli temsilcilerinden biri olan Kul Murtaza, eserlerinde ekseriyetle tasavvufi konular üzerinde durur. Allahu Teala'ya iman, Hz. Muhammed'e sevgi; yine Hz. Peygamber'in yakınlık duyduğu insanlara, Hz. Ali'ye, Hz. Hasan, Hz. Hüseyin ve On İki İmam'a duyduğu saf ve samimi muhabbet şiirlerinin başlıca konularındandır ."Evvel Allah ahir Allah/ her eşyada zuhur Allah/Tevrat, Zebur, İncil, Kur'an/ Dört kitapta Zahir Allah" mısralarında olduğu gibi dört ilahi kitabı birarada kullanan âşık, tevhit sınırının dört kitapta olduğunu vurgular. Hz. Muhammed'e sonsuz sevgi ve bağlılığını da şöyle dile getirir: "Muhammed’dir nebî velî baş tacı/ Muhammed’dir insi cine duacı/ Muhammed’dir dertli kulun ilacı/ Derdime dermanım emim Muhammed". Kerbela konusundaki acısını ise şiirlerinde derinden hissetmek mümkündür: "Kan ağlarım gece gündüz zar benim/ Kerbela'da şehit düşen pir benim/ Kul Şirin'i bitmez sevdam var benim/ Gerçek sevenlere pirdi Hüseyin". Ayrıca tüm İslam aleminin derinden yaşadığı bu acıyı ve buna sebep olanları, Hz. Muhammed'e şu sözlerle şikâyet eder: "Torunu Hasan'a zehir verdiler/ Hüseyin'i Kerbela'ya sürdüler/ İmamlar yoluna tuzak kurdular/ Çölleri suladı kanım Muhammed" (Turan 2005: 528-539). Bununla beraber, tarihî ve menkıbevi olaylar; tarihî, dinî ve menkıbevi şahsiyetlerin hayatlarına telmih; doğa sevgisi, güzellik, sevgili; sosyal ve siyasi hadiseler de âşığın eserlerinde işlediği diğer konulardandır (Kalenderoğlu 2005: 251-252).

Kaynakça

Dikeroğlu, Güzzade (2005). "Âşık Murtaza Şirin ile Söyleşi". Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. 33: 522-528.

Kalenderoğlu, Metin (2005). "Murtaza Şirin'in Şiirleri Üzerine Bir İnceleme Denemesi". Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. 35: 251-272.

Turan, Fatma Ahsen(2005). “Murtaza Şirin’in Sırların İçinden Gerçeğe Uzanan Dünyası”. Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. 33: 529-541.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. Z.GÖRKEM DURAN GÜLTEKİN
Yayın Tarihi: 27.12.2018
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Aşk DönünceTüm Halk Ozanları Topluluğu Yayınları / Ankara2005Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Sadık Özend. 1934 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Abdullah Cevdetd. 9 Eylül 1869 - ö. 29 Kasım 1932Doğum YeriGörüntüle
3Bedirhan Toprakd. 19 Temmuz 1958 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Sadık Özend. 1934 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Abdullah Cevdetd. 9 Eylül 1869 - ö. 29 Kasım 1932Doğum YılıGörüntüle
6Bedirhan Toprakd. 19 Temmuz 1958 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Sadık Özend. 1934 - ö. ?MeslekGörüntüle
8Abdullah Cevdetd. 9 Eylül 1869 - ö. 29 Kasım 1932MeslekGörüntüle
9Bedirhan Toprakd. 19 Temmuz 1958 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Sadık Özend. 1934 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Abdullah Cevdetd. 9 Eylül 1869 - ö. 29 Kasım 1932Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Bedirhan Toprakd. 19 Temmuz 1958 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Sadık Özend. 1934 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14Abdullah Cevdetd. 9 Eylül 1869 - ö. 29 Kasım 1932Madde AdıGörüntüle
15Bedirhan Toprakd. 19 Temmuz 1958 - ö. ?Madde AdıGörüntüle