KURTOĞLU, Rifat Kurtoğlu

(d. 01.01.1960 / ö. -)
âşık, inşaat işçisi, nakliyeci
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Rifat Kurtoğlu, 1 Ocak 1960'ta Çorum merkez ilçeye bağlı Eskiekin köyünde doğmuştur. Kurtoğlu'nun doğum tarihiyle ilgili yazılı kaynaklarda 26 Ağustos 1962 (Taşlıova 2008: 363) ve 25 Ağustos 1962 (Yakar 2007: 88) olmak üzere iki farklı tarih yer alır. Ancak resmî kayıtlarda doğum tarihi 1 Ocak 1960 olarak geçer. Kurtoğlu'nun adı dedesi Rıfat Çavuş'tan gelmektedir. Babası Cemal Usta lakaplı Cemal Kurtoğlu, annesi ise Sevim Kurtoğlu'dur. Baba tarafı Elvan Çelebi'den gelmekte, anne tarafı ise Ahıska muhaciridir. Kurtoğlu, Sevim ve Cemal Kurtoğlu'nun ikinci çocuğu olarak dünyaya gelir. Altı kardeşi vardır. İlk öğrenimini köyünde yani Eskiekin İlkokulunda, orta öğretimini Çorum Eti Ortaokulunda tamamlar. Lise hayatında birden fazla okul değiştirir ve eğitimini yarıda bırakır. 1980 yılında Isparta 40. Er Eğitim Alayı’nda askerlik görevini yapar. Askerde orduevi ve askeri gazinolarda müzikle uğraşır. Rıfat Kurtoğlu 1982 yılında Dudu (Ülkü) hanımla hayatını birleştirir. Ferhat, Sevim Gamze ve Hicran Gözde adında üç çocuğu vardır. İnşaat işçiliği, nakliyecilik, çaycılık gibi farklı meslek dallarında çalışır.

Rıfat Kurtoğlu, şiir yazmaya ilkokulda, saz çalmaya ise lise yıllarında başlar. Âşıklık geleneğine başlamasında beşeri aşk önemlidir çünkü küçük yaşlarda platonik bir aşka kapılır. Kurtoğlu'nun yetiştiği ortam ise onu âşıklığa hazırlar. Köy odalarında sohbetlere gider, orada okunan Âşık Kerem kitaplarını dinler ve fasıllara katılır. Bütün bunların yanında elektronik kültür ortamı da onun sanatçı kişiliğini etkiler. Örneğin radyodan dinlediği müzikleri ezberler, not alır ve icra eder. 1976 yılında TRT'nin “Amatör Mahalli Sanatçılar Sınavı”nı kazanarak mahalli sanatçı olur. Pek çok radyo ve televizyon programına katılır. Gönül Dili, Deyzeoğlu ve Seninle Güzel adlı üç şiir kitabı yayımlar.

Eserlerinde sade ve anlaşılır bir dil kullanır; 8 ve 11’li hece ölçüsüyle yazar. Genellikle koşma nazım şeklini tercih eder. Şiirlerinde atasözleri, deyimler ve betimlemelerden faydalanır. Eserlerinde en çok sevgi ve aşk konusunu işler. Âşık edebiyatının aşk, ayrılık, gurbet, sıla üzerine kurulmuş olması onu da doğrudan etkiler. Eserlerinde sevgiliyi hem soyut hem de somut yönleriyle benzetmelerden de faydalanarak anlatır. Sevgilinin özlemini, hasretini çeker ve ona kavuşmayı arzular. "Güzellik ögelerini bazen kaş-göz, bel, yüz; bazen de cilve, naz, melûl bir bakış, iyi huy" (Yakar 2007: 108) oluşturur. Şiirlerindeki aşk bir arayışın sembolü olarak yer alır. Sevgi ve sevgili, soyutluğu, uzaklığı ve ulaşılmazlığıyla, mistik bir renge bürünüp gizemli bir boyut kazanır. Âşık, aşkın vermiş olduğu acılarla iç içedir ve onu sürekli yüreğinde hisseder. Güzele duyulan tutku ve ulaşılamazlığın vermiş olduğu dert ve acıları çoğu zaman dile getirir. Kurtoğlu’nun aşk anlayışı klasik şairlerin aşk anlayışını da ulaşılmazlık ve imkânsızlık yönünden kısmen andırır (Yakar 2007: 108). Şiirlerindeki bir başka konu ise özlemdir. Özlem, bazen sevgiliye bazen de sılaya hissedilen bir duygu olarak şiirlerinde yer alır.

Âşık tarzı şiir geleneğinde çokça görülen zamandan şikayet etme, Kurtoğlu’nun şiirlerinde görülür. Dünya düzenin bozulması, ahlaksızlık, sözünde durmama gibi konularda sitem eder. Bununla birlikte toplumsal konularda insanlığa mesajlar verir. Vefa, cömertlik, yiğitlik açısından yararlı pek çok öğüt verir. Doğa, onun şiirlerinde canlılığıyla yer bulur. Deprem ve sel gibi doğal felaketleri de şiirinde işler. Âşık, şiirlerinde bu konuların dışında Allah sevgisi, kul hakkı ve şükür içerikli şiirler yazmayı da tercih eder. İlk kitabı Gönül Dilim'de yer alan İsterim adlı şiiri de Allah’a yakarış konulu bir şiirdir (Yakar 2007: 113). Âşık, "Türk milletinin üstün cesaretini, doğuştan asker olduğunu, şehitliğin en üst mertebe olduğunu anlatan “Gideriz” adlı şiirini (Yakar 2007: 114) yazar ve vatan kavramını anne, kardeş, namusla eş değer görüp açıklar.

Kaynakça

Taşlıova, M. Mete (2008). Sözlü ve Yazılı Kaynaklarla Çorum Halk Şiiri Antolojisi Âşıklar, Ozanlar, Şairler. Çorum: Çorum İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.

Yakar, İsmail Serdar (2007). Çorum İli Âşıklar Geleneği ve Âşık Rıfat Kurtoğlu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM GÜMÜŞ
Yayın Tarihi: 11.04.2019
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Gönül DiliÇorum Belediyesi, Eğitim Kültür ve Sosyal İlişkiler Müdürlüğü Yayınları / Çorum1994Şiir
Deyzeoğlu- / Çorum1998Şiir
Seninle GüzelLider Matbaacılık / Çorum2006Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HÜSEYNİ/MAHSUN HÜSEYİN, Hasan Hüseyin Orhand. 1900 - ö. 17.11.1945Doğum YeriGörüntüle
2TURAN GÜLd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3MEHMED, Seyyid Mehmedd. 1840 - ö. 1925Doğum YeriGörüntüle
4HÜSEYNİ/MAHSUN HÜSEYİN, Hasan Hüseyin Orhand. 1900 - ö. 17.11.1945Doğum YılıGörüntüle
5TURAN GÜLd. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6MEHMED, Seyyid Mehmedd. 1840 - ö. 1925Doğum YılıGörüntüle
7HÜSEYNİ/MAHSUN HÜSEYİN, Hasan Hüseyin Orhand. 1900 - ö. 17.11.1945MeslekGörüntüle
8TURAN GÜLd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
9MEHMED, Seyyid Mehmedd. 1840 - ö. 1925MeslekGörüntüle
10HÜSEYNİ/MAHSUN HÜSEYİN, Hasan Hüseyin Orhand. 1900 - ö. 17.11.1945Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11TURAN GÜLd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12MEHMED, Seyyid Mehmedd. 1840 - ö. 1925Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13HÜSEYNİ/MAHSUN HÜSEYİN, Hasan Hüseyin Orhand. 1900 - ö. 17.11.1945Madde AdıGörüntüle
14TURAN GÜLd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15MEHMED, Seyyid Mehmedd. 1840 - ö. 1925Madde AdıGörüntüle