Madde Detay

10 Eylül 1966'da İran’ın Karadağ bölgesinin Git (Abbasi vd. göre Çendşerek) köyünde doğan Âşık Ayet Kamberî, ilkokul öğrencisi iken ailesinin önce Tebriz’e sonrasında da Eher’e göç etmesiyle eğitimine bu şehirlerde devam eder (Revan 2004: 126; www.gunaz.tv; Özdamar 2010-2016; Abbasi vd. 2013: 333).

Ailesinde âşıklık geleneğinin içinde birçok kişi bulunan Âşık Ayet Kamberî’nin kardeşi Âşık İsmail Kamberî ve akrabası Âşık Resul ile Azerbaycan’ın meşhur âşıklarından biri olan Âşık Hüseyin Cavan ile birlikte uzun yıllar programlara katılan Balabancı Bayram Ali Lütfî bunlardan bazılarıdır (Özdamar 2010-2016). Ailesinden birçok kişinin âşıklık sanatının içinde olmasını; “Babam da kardeşim de bu sanatın temsilcilerindendir. Kardeşim Âşık İsmail Kamberî’nin birçok şiiri, Tebriz âşıkları tarafından sevilerek söylenmektedir. Küçük yaştan itibaren âşıklık geleneğinin içinde olmam bana çok şey kazandırmıştır. Bu sayede halkımızın saz ile yaşayan sarsılmaz ruhunu öğrendim ve onunla nefes aldım.” (www.gunaz.tv) şekilde açıklayan Âşık Ayet Kamberî, küçük yaşlarda âşıklık eğitimi almaya başlayarak sekiz yıl boyunca Âşık Evez İbadpur, Âşık Cengiz Mehdipur ve Âşık Hüseyin Esedî’den saz eğitimi; kardeşi Âşık İsmail Kamberî’den âşık edebiyatı eğitimi aldıktan sonra âşıklığa başlar (Özdamar 2010-2016; Abbasi vd. 2013: 333).

Tebriz Gecil Kapısı’ndaki Elseven Âşıklar Kahvehanesi’nin kurucusu ve işleticisi olan Kamberî, ayrıca İran’daki “İrşad” uygulamasına temsilci seçilen âşıktır. İran’daki yazar ve şairler için oluşturulan “İrşad” uygulamasına üç dönem temsilci seçilen Âşık Ayet Kamberî, Tebriz âşıklarının sıkıntılarını ve isteklerini Tahran’a ya da hükûmete ileten kişidir. Tebriz’deki tüm âşıklar, sıkıntı ve isteklerini Âşık Ayet Kamberî’ye söylemekte, o da bunları Tahran’a giderek hükûmet temsilcilerine bildirmektedir (Özdamar 2010-2016). Âşık Ayet Kamberî, bunların dışında “Encümen-i İfageran-i Musiki-i Azerbaycan-i Şarkî” adındaki birliğin de encümenlerindendir. Bu birlikte İran’ın Azerbaycan eyaletlerinde temsil edilen her müzik dalından temsilciler vardır. Doğu Azerbaycan müziğinin devamı ve gelişimi için destek olabilecek bu birliğe de Tebriz âşıkları, Âşık Ayet Kamberî’yi seçmişlerdir (Özdamar 2010-2016).

Yaptığı temsilciliklerle âşıkların sıkıntıları ve âşıklık geleneğinin devamlılığı için çalıştığını belirten Âşık Ayet Kamberî, İran’ın birçok şehri başta olmak üzere Türkiye, Azerbaycan ve çeşitli Avrupa ülkelerinde programlara katılarak Tebriz âşıklık geleneğini temsil etmektedir (Özdamar 2010-2016).

Şiirlerinde “Ayet ve Kamberî” mahlaslarını kullanan Âşık Ayet Kamberî’nin doğduğu yer, günümüz İran Türklüğü açısından önemli hafıza mekânlarından biri olan “Babek Kalesi”nin eteğindeki bir köydür. Dolayısıyla da âşık, küçük yaşlarda Babek ve onun mücadelesinin hikâyeleri ile büyür ve bu durum da onun şiirlerine yansır (www.gunaz.tv). Tebriz’de bir direniş sembolü olarak görülen Babek törenlerine katılan Âşık Ayet Kamberî’nin ailesi, Türklüğüyle övünen bir ailedir ve Azerbaycan’ın Kuzey ve Güney olarak ikiye ayrılmasını kabul edemez (Özdamar 2012: 39-50). Bu bağlamda Bakü de Tebriz de Azerbaycan’ın birer parçasıdır. Bu düşüncesini; “Güney Azerbaycan ile Kuzey Azerbaycan arasında şive farkları olsa da dilimiz birdir, soyumuz, kökümüz birdir. Türkçe konuşanlar, nerede olurlarsa olsunlar Türk dilini korumuşlar, şimdi de korumaktadırlar. Türk dilinin destanî bir ruhu vardır. Türk destanları mukayese edildiğinde onlar arasındaki birçok benzerlik olduğu görülür. Bu benzerlik, insanın ruhunu okşar.” şeklinde açıklayan Âşık Ayet Kamberî, bu duygularla yarattığı birçok şiirinde kuzeyi ve güneyiyle Azerbaycan'ın ayrılmaz bir bütün olduğunu söyler (www.gunaz.tv; Özdamar 2010-2016). Âşık için kutlanacak bayram ise Bakü ile Tebriz’in ortak kutladığı bir nevruz günü olacaktır: “Her yan açıb gül çiçek/ Ellere verir bezek/ Hamı ürekden deyek/ El bayramız mubarek” (Özdamar 2014: 161).

Şiirlerindeki bu vatan duygusu, orada yaşayan insanlarla önem kazanır. Bu sebeple âşık, vatanı koruyan kadar o toprakları vatanlaştıran insanlara dua eder (Özdamar 2017: 169)

Günümüzde Tebriz’deki Elseven Âşıklar Kahvehanesi’nin işleticiliği dışında “İrşad” ve “Encümen-i İfageran-i Musiki-i Azerbaycan-i Şarki” temsilciliklerine devam eden ve “Ayetî Âşık” adlı âşık havasının yaratıcısı olan Âşık Ayet Kamberî, İran’ın birçok şehrindeki toy ve programlarda sanatını icra etmeye devam etmektedir (Özdamar 2014: 161; İmamverdiyev 2001: 128)