MEDHÎ, Nûh-zâde Seyyid Mustafa Çelebi

(d. ?/? - ö. 1091/1680)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İsmi Mustafa’dır. Aslen Bursalı olan şairin nisbesi Nûh-zâde Seyyid Mustafa Çelebi’dir. İyi bir eğitim alarak tahsilini tamamladıktan sonra Şeyhülislâm Ebû Sa‘îd Efendi’den mülâzım oldu. Önce düşük rütbedeki medreselerde görev yaptıktan sonra kırk akçe yevmiyeli medresenin birine müderris tayin edildi. Kendisine Çorlu kazası kadılığı vaat edildi, ancak bilinmeyen bir sebepten ötürü bu vaatten dönüldü. Bunun üzerine ümitsizliğe kapılan şair, ilmiye sınıfından ayrılarak meddâhlığa heves etti. Şairin ölüm tarihi hakkında kaynaklarda ihtilaf mevcuttur. Safâyî’ye göre 1090’da/1679-80, Şeyhî, Beliğ ve Mehmed Nâil Tuman’a göre 18 Recep 1091’de/14 Ağustos 1680 Bursa’da vefat etti. (Çapan 2005: 543; Özcan 1989: 694; Atlansoy 1998: 269; Kurnaz vd. 2001: 3925) Hz. Emir Buhârî kabri yakınlarına defnedildi. Seyyid Mustafa Çelebi, şiirlerinde mesleği olan meddâhlıktan mülhem Medhî mahlasını kullanmayı tercih etmiştir. Şairin edebî şahsiyeti ve eserleriyle alâkalı kaynaklarda bilgi bulunmamaktadır. Dîvânı olup olmadığı bilinmemektedir. Şehnâmehânlar arasında eşsiz bir yeri vardır. Marifet sahibi, iyi huylu bir şair olduğu kayıtlıdır. Kütüphane kayıtları ve kataloglarda yapılan taramalarda “Medhî” mahlaslı şairlere ait şiirler tespit edilmiştir. Ancak bu şiirlerin hangilerinin Medhî Seyyid Mustafa Çelebi’ye, hangilerinin diğer Medhî mahlaslı şairlere (Derviş Medhî, Medhî Derviş Hasan, Medhî Hacı Musa, Medhî İsa Çelebi, Medhî Mahmud, Medhî Mustafa) ait olduğunu belirleyebilmek güçtür.

Kaynakça

Abdulkadiroğlu, Abdülkerim (hzl), (1999). İsmail Beliğ, Nuhbetü’l-Âsâr Li-Zeyli Zübdetü’l-Eş‘âr. Ankara: AKM Yay. 380.

Akbayar, Nuri, (hzl.), (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmânî. C.3. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 936.

Atlansoy, Kadir, (1998) Bursa Şairleri. Bursa: Âsâ Kitabevi. 269-70.

Çapan, Pervin, (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi, Tezkire-i Safâyî. Ankara: AKM Yay. 543-44.

İpekten, Haluk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KB. Yay. 278.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay. 3925.

Özcan Abdülkadir (hzl.) (1989) Şeyhî Mehmed Efendi, Vekâyiü’l-Fuzalâ. C.I. İstanbul: Çağrı Yay. 694.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. RAMAZAN EKİNCİ
Yayın Tarihi: 16.02.2014
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Kimün aşkdan peri vardur o bîl-i bâlâda ahşamlar

Ne bâlâ arş-ı a‘lâ belki ev-ednâda ahşamlar

 

Sakın sen kûy-ı cânânı uzakdur sanma ey Mecnûn

Seher yola giren âşık gice Leylâ’da ahşamlar

 

Bu ten keştîsini sâhilde koma ko anı bahre

Anun kim bâdbân-ı aklı var deryâda ahşamlar

 

Sür esb-i himmetün çöller içinde kalma zîrâ kim

Tavâfa sa‘y idenler Ka‘be-i ulyâda ahşamlar

 

Gider her kim reh-i Ahmed’de bugün istikâmetle

İrer Mahmûd’a Medhî cennet-i a‘lâda ahşamlar

(Özcan, Abdülkadir (hzl) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi, Vekâyiü’l-Fuzalâ. C.1. İstanbul: Çağrı Yay. 694.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1MUSTAFÂ, Hâce-zâde/Hoca-zâde Muslihüddîn Mustafâ Efendi bin Hâce Yûsuf bin Sâlihd. 1434 - ö. 1488Doğum YeriGörüntüle
2İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendid. 1672-73 - ö. 1 Kasım 1740Doğum YeriGörüntüle
3Ezel Akayd. 20 Ocak 1961 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4MUSTAFÂ, Hâce-zâde/Hoca-zâde Muslihüddîn Mustafâ Efendi bin Hâce Yûsuf bin Sâlihd. 1434 - ö. 1488Doğum YılıGörüntüle
5İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendid. 1672-73 - ö. 1 Kasım 1740Doğum YılıGörüntüle
6Ezel Akayd. 20 Ocak 1961 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7MUSTAFÂ, Hâce-zâde/Hoca-zâde Muslihüddîn Mustafâ Efendi bin Hâce Yûsuf bin Sâlihd. 1434 - ö. 1488Ölüm YılıGörüntüle
8İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendid. 1672-73 - ö. 1 Kasım 1740Ölüm YılıGörüntüle
9Ezel Akayd. 20 Ocak 1961 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10MUSTAFÂ, Hâce-zâde/Hoca-zâde Muslihüddîn Mustafâ Efendi bin Hâce Yûsuf bin Sâlihd. 1434 - ö. 1488MeslekGörüntüle
11İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendid. 1672-73 - ö. 1 Kasım 1740MeslekGörüntüle
12Ezel Akayd. 20 Ocak 1961 - ö. ?MeslekGörüntüle
13MUSTAFÂ, Hâce-zâde/Hoca-zâde Muslihüddîn Mustafâ Efendi bin Hâce Yûsuf bin Sâlihd. 1434 - ö. 1488Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendid. 1672-73 - ö. 1 Kasım 1740Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Ezel Akayd. 20 Ocak 1961 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16MUSTAFÂ, Hâce-zâde/Hoca-zâde Muslihüddîn Mustafâ Efendi bin Hâce Yûsuf bin Sâlihd. 1434 - ö. 1488Madde AdıGörüntüle
17İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendid. 1672-73 - ö. 1 Kasım 1740Madde AdıGörüntüle
18Ezel Akayd. 20 Ocak 1961 - ö. ?Madde AdıGörüntüle