Madde Detay

Asıl adı Mehmet Bakındı olan âşık, 24 Şubat 1964 tarihinde Şanlıurfa’nın Kısas köyünde (bugün merkez Haliliye ilçesine bağlı mahalle) dünyaya gelmiştir. Hüseyin ile Zeliha’nın evliliklerinden dünyaya gelen âşık, beşi erkek üçü kız olmak üzere sekiz kardeştir. 1971 yılında Kısas’ta ilkokula başlar. Ardından Kısas Ortaokulu’nda eğitimine devam eder. 1981 yılında Şanlıurfa Lisesinin Fen şubesinden mezun olur. 1984 yılında Kütahya Hava Er Eğitim Tugayı acemi birliğinde zorunlu askerlik görevine başlar. Ustalığını Kayseri 12. Hava Ulaştırma Ana Üssü Levazım Hazırlık Komutanlığı’nda yapar ve 1985 yılının Mayıs ayında onbaşı olarak terhis olur. İşçi olana kadar köy işleri ve çiftçilikle hemhal olmaya devam eder. 1997’de Kısas Belediyesine işçi olarak girer. 2011 yılında Şanlıurfa Haliliye Emirler Abdülkadir Demirkol İlkokuluna kadrolu işçi statüsünde girer. 2016 yılında da hâlen devam ettiği Şanlıurfa Eyyübiye Keserdede İlkokulu’na atanır. Ailesi Namlılar olarak bilinir Urfa ağzında bu Namanlar olarak zikredilir (Atılgan 1992: 139-140; İlhan 2018).

Âşık Meftûni küçük yaşlardan itibaren Cemlere katılmaya başlar. Âşıklığa olan meylini Cemevi’ne gide gele kazanır. On yaşından itibaren saz çalmaya ve deyiş söylemeye başlar. Saz çalmayı kendi çabalarının yanında Âşık Büryâni’den (Hamdullah Aykut) öğrenir (İlhan 2018).

Âşık Meftûni, birçok Cem ve âşıklık icra ortamında bulunmuştur. Kendi zamanında yaşamış neredeyse tüm Kısaslı âşıklarla bir arada çalıp söylemiştir. Bunun yanında Âşık Mahzuni Şerif (Şerif Cırık) ve Arif Sağ ile birlikte de icralarda bulunmuştur. Özellikle muhabbet ortamlarında ve Cemlerde beraber saz çalıp söz söylemişlerdir (İlhan 2018).

1991 yılında Serap Hanım ile evlenen âşığın bu evliliğinden Gencay ve Görkem olmak üzere iki erkek çocuk dünyaya gelmiştir (İlhan 2018).

Âşık Meftûni öncül âşıklık geleneğindeki gibi bir usta âşığa çıraklık yaparak âşık olmamıştır. Ancak Cem ve meşk ortamından âşıklığa meyletmiştir. Badeli bir âşık değildir. Küçük yaşlardan itibaren gittiği Cemlerdeki usta âşıklardan etkilenip âşıklığa başlamıştır. Âşık Meftûni bütün şiirlerini hece ölçüsü ile yazmıştır. Yarım kafiyeye ağırlık vermiş olsa da tam ve zengin kafiye de kullanmıştır. Şiirlerini koşma nazım biçiminde oluşturmuştur. Şiirlerinde 7’li, 8’li ve 11’li hece ölçülerini yaygın bir biçimde kullanmıştır. Tapşırmalarda en sık kullandığı kalıp “Der Meftûni” ile “kendine telmih” kalıbıdır. “Der Meftûni cehdet yetiş menzile/ Gel Hakk’a hizmet et var gücün ile” (Kolektif 2007: 346), “Gel Meftûni tanı dostu, yâreni/ Süngülü, mızraklı yiğitler hani” bunlara örnektir.

Âşık Meftûni mahlasını Hacı Bektaş-ı Veli evlatlarından Ali Cevat Ulusoy tarafından almıştır. 1970’li yılların ortasında Ali Cevat Ulusoy’un Kısas’ı ziyareti sırasında daha yeni sazla tanışmış olan Mehmet Bakındı, kendinden geçer ve pir elinden, Ali Cevat Ulusoy’un elinden badesini ve mahlasını Meftûni olarak alır (İlhan 2018).

Hem usta malı hem de kendi şiirlerini okuyan Âşık Meftûni’nin kendi şiirleri içerik yönünden ele alındığında büyük ölçüde tasavvuf ve inanç temalarına ve güzellemelere ağırlık verdiği görülmektedir. “Var ise üç beş kuruşun/ Dost da akraba da çok çok/ Eğer dik ise yokuşun/ Peşinden gelenin yok yok” (Atılgan 1992:147) benzeri mısralarda taşlama gibi duran dizeleri de tasavvufi yoğunluktadır.

Hakkındaki bilgilere özellikle üç kitap ve bir yüksek lisans tezinde ulaşmak mümkündür (Atılgan 1992; Atılgan ve Acet 2001; Kolektif 2007; Sezgin 1998). 2004 yılında İsrail’de yayımlanan ancak deşifre edemediğimiz "Doğada"adlı bir dergide de hakkında bahsedilmektedir.