Madde Detay

Asıl adı Meherrem Mehemmedoğlu Hacıyev’dir. 22 Mart 1913 tarihinde Azerbaycan’ın Göyçe şehrinin Ağbulak köyünde doğdu. İlk öğrenimini 1926-1930 yılları arasında Ağbulak köyünde tamamladı. 1941’de katıldığı II. Dünya Savaşı’ndan 1945 yılında döndü. Savaşta gösterdiği kahramanlıklardan dolayı 3 Kızıl Yıldız Nişanı ve 20 madalya ile ödüllendirildi. 1948 yılında Hanlar (Göygöl) şehrine yerleşti (Kərimli 2002: 144-145; Nəbioğlu 2010: 67).

1921 yılında 8 yaşındayken tanıdığı Göyçeli şair Kara Kâzım, Meherrem Hacıyev’in ilk ustasıdır. Daha sonra onun tavsiyesiyle Âşık Allahyar, Âşık Ali (Babayev) ve Âşık Dünyamalı gibi ustalardan âşıklık dersleri alarak saz havalarını öğrenmiştir. Âşıklık sanatına olan merakını fark eden amcası, onu büyük Âşık Elesger’in oğlu Âşık Talib’in yanına çırak olarak vermiştir. Uzun bir olgunlaşma dönemi geçiren Âşık Meherrem Hacıyev, Ağkilse’de Âşık Talib’e 7 yıl çıraklık edip sanatın inceliklerini öğrenmiştir. Elesger Ocağı denen bu yerde Âşık Necef, Âşık Esed ve Âşık Mirze’den de istifade etmiştir. Eğitimini tamamlayıp köyüne döndükten bir süre sonra savaşa gitmiş, savaş sonrası âşıklığa devam etmiştir. 1950’li yıllar Âşık Meherrem’in en parlak ifacılık ve üstadlık dönemi olmuştur. Etrafına topladığı âşıklara Göyçe âşıklık geleneğini öğretmiş, yeni âşıkların yetişmesinde hizmetleri olmuştur. Bu yıllarda Âşık İmran Hasanov ve Âşık Mahmud Memmedov’u yanına alıp çırağı olarak yetiştirmiştir. Sonraki yıllarda ise Emirvarlı Âşık Elekber, Âşık Adalet Nesibov, Âşık Hüseyin Meherrov ve Namaz Esedov gibi tanınmış âşıklara üstadlık etmiştir (Kerimli 2002: 145; Namazov 2004: 274; Ələsgər 2018: 259).

1938 yılında İrevan’da düzenlenen âşıklar yarışmasında ödül almıştır. Bir müddet Azerbaycan Devlet Filarmonisi’nde (1952’de) faaliyet göstermiş, 1961’de Azerbaycan III. Âşıklar Kurultayı’na katılmıştır. Doğumunun 80. yılı olan 1993’te Göygöl şehrinde adına bir tören düzenlenmiştir. 2002 yılında Göygöl'de vefat etmiş ve Göygöl şehir mezarlığına defnedilmiştir (Kerimli 2002: 145; Ələsgər 2018: 259).

Meherrem Hacıyev usta malı eserlerin icrası yanında şiir de yazan bir âşıktır. Az sayıda şiirleri İslam Elesger (2004) tarafından yayımlanmıştır. Azad Ozan Kerimli (2002) “Göyçə Aşıq Məktəbi” başlıklı dört serilik makalesinin son bölümünde ölümünden önce âşıkla yaptığı görüşmeye dayanarak bilgi vermektedir. Kerimli’ye göre Meherrem keskin hafızalı bir âşıktır ve âşık şiirinin bütün şekillerinde şiirler yazmıştır. Özellikle ciğalı koşma ve ciğalı tecnis, koşakafiye, dudakdeğmez ve dildönmez gibi zor şekillerdeki şiirleri yüksek sanat örnekleridir. Bundan dolayı âşık sanatının son büyük temsilcilerinden sayılmalıdır (Kərimli 2002: 144-145).

Az sayıdaki şiirlerinde adını Meherrem yahut Meherrem Hacıyev şeklinde mahlas olarak kullanmıştır. Dili oldukça sadedir. Ocağından feyz aldığı Elesger’e (Kimi) ve çırağı İmran’a (Olsun) yazılmış şiirleri vardır. Dönemin âşıklarından Salahlı Paşa ile bir deyişmesi günümüze ulaşmıştır. Gedeydim, Ağlamaz mı, Var, gibi şiirlerinde gurbet elde çektiği memleket hasretini dile getirmiştir. Savaş sırasında yazmış olduğunu düşündüğümüz bu şiirlerinde “Sağalaydı bu gönlümün yarası/ Tapılaydı dertlerimin çarası/ Uzak oldu menle Vatan arası/ O yerleri görüp, sonra öleydim” dörtlüğünde olduğu gibi son bir defa vatanını, doğup büyüdüğü yerleri görmeyi arzular (Ələsgər 2018: 260-266).

Âşık Meherrem Hacıyev’in destancılık yönünün de olduğu ifade edilmiştir. Kurbani hikâyesi başta olmak üzere ilk ustası Kara Kazım’dan çok sayıda destanı yazarak öğrendiğini söylemiştir. Ayrıca âşığın başından geçen pek çok olay, “rivayet-destan” şeklinde sözlü gelenekte anlatılmaktadır (Namazov 2004: 274). Âşık Meherremle Kumaş Hanımın Bakı Seferi, İmamzade’nin Ziyareti ve savaş yıllarında yaşadığı bir olaya bağlı olarak anlattığı Âşık Meherrem ve Cepheci Kız Mariya bunlardan birkaçıdır (Kərimli 2002: 144-145).