MEHMET İLBARS

(d. 1926 / ö. ?)
çiftçi, âşık, şoför
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Mehmet İlbars, 1926 yılında Adana'nın Kadirli ilçesinin Hardallık köyünde doğmuştur. Mehmet İlbars, üç kardeşin en küçüğüdür. Babası Hasan İlbars, Derviş Paşa isyanı sırasında Çukurova’ya gelerek, bu köye yerleşenlerdendir. Âşığın babası, Mehmet İlbars küçük yaşta iken vefat etmiştir. Âşık, babası öldükten sonra, ilkokul 3. sınıftan ayrılmak zorunda kalmış; ancak sonradan okuduğu kitaplarla kendisini yetiştirme imkanı bulmuştur (Şimşek 1990: 90).

Âşık Mehmet İlbars, geçimini çiftçilik ve şoförlük yaparak sağlamıştır. Âşığın üç defa evlendiği ve yaptığı bu evliliklerden on dört çocuk sahibi olduğu ifade edilmektedir (Arı 2009: 345). İlbars'ın ölüm tarihi ile ilgili elimizde herhangi bir bilgi yoktur.

Âşık, 13-14 yaşlarında iken bir kıza âşık olmuş ve bu aşk, onu şiir yazmaya/söylemeye yöneltmiştir. Âşık Mehmet İlbars'ın saz çalma yeteneği yoktur. Ancak sazlı-sözlü ortamlara çok girmiştir. Badeli bir âşık değildir. Usta-çırak ilişkisi içerisinde de yetişmemiştir (Şimşek 1990: 91).

Şiirlerinde mahlas olarak çoğu zaman kendi adını soyadını kullanmıştır. Ancak, âşığın kimi zaman da Dev Ozan, Büyük Ozan gibi mahlaslar kullandığı dikkati çekmektedir. Âşık Mehmet İlbars, şiirlerini genellikle 11’li hece ölçüsüyle, yarım kafiye kullanarak yazmış/söylemiş ve şiirlerinde koşma kafiye örgüsünü (xaxa bbba, abab cccb...) kullanmıştır: "Huri mi melek mi yoksa soyunuz/ Sallanır selvi olmuş boyunuz/ Acep nasıl ola sizin huyunuz/ Çok yavaş yürüyen hızınız vardır" (Arı 2009: 345).

Âşık Mehmet ilbars, yazdığı/söylediği şiirlerde daha çok doğrudan anlatım, nasihat ve hitap yoluyla anlatım ve hikâye etme tekniklerini kullanmıştır. Âşık, şiirlerinde anlatımı güçlendirmek ve etkili kılmak için tekrirlere (parça parça, çeşit çeşit, bozuk bozuk...), atasözlerine (Gelen elbet gidenleri aratır.), deyimlere (kan ağla-, göğüs ger-, yürek soğut-...), alkış-kargışlara (Kör olup da ocakları sönesi. İy’olsun dirlik...), halk söyleyişlerine (edek, açak, bizim el, şahan ...) sıklıkla yer vermiştir (Arı 2009: 346). Şiirleri, genellikle koşma tarzında nasihat, taşlama, ağıt ve güzellemelerden oluşmuştur. Âşık İlbars, şiirlerinde aşk, geçmişe özlem, vatandaşlık bilinci, Türklük şuuru, memleket sevgisi, sıla özlemi gibi temalara -diğer temalara göre- daha sık yer vermiştir: "Türkistan'da yaşayanlar Türk ise/ Neden ona hasret kaldı beyler ah..." (Arı 2009: 348).

Kaynakça

Arı, Bülent (2009). Adana'da Geçmişten Bugüne Âşıklık Geleneği (Karacaoğlan-1966). Adana: Altınkoza Yay.

Şimşek, Esma (1990). "Mehmet İLBARS". I. Mersin Milli Kültür Eğitim Sempozyumu Bildirileri. Mersin. 90-95.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. BÜLENT ARI
Yayın Tarihi: 02.01.2019
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1EBEDÎ, Şaban Şavind. 1965 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2DERTLİ POLAT, Mustafa Bolatd. 1962 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3İSMAİL HAKKI TANRIKULUd. 1952 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Şükrü Sarıd. 1926 - ö. 8 Mart 1995Doğum YılıGörüntüle
5Bekir Sıtkı Erdoğand. 8 Aralık 1926 - ö. 24 Ağustos 2014Doğum YılıGörüntüle
6Yahya Kanbolatd. 1926 - ö. 1 Ağustos 2000Doğum YılıGörüntüle
7Şükrü Sarıd. 1926 - ö. 8 Mart 1995Ölüm YılıGörüntüle
8Bekir Sıtkı Erdoğand. 8 Aralık 1926 - ö. 24 Ağustos 2014Ölüm YılıGörüntüle
9Yahya Kanbolatd. 1926 - ö. 1 Ağustos 2000Ölüm YılıGörüntüle
10Şükrü Sarıd. 1926 - ö. 8 Mart 1995MeslekGörüntüle
11Bekir Sıtkı Erdoğand. 8 Aralık 1926 - ö. 24 Ağustos 2014MeslekGörüntüle
12Yahya Kanbolatd. 1926 - ö. 1 Ağustos 2000MeslekGörüntüle
13Şükrü Sarıd. 1926 - ö. 8 Mart 1995Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Bekir Sıtkı Erdoğand. 8 Aralık 1926 - ö. 24 Ağustos 2014Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Yahya Kanbolatd. 1926 - ö. 1 Ağustos 2000Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Şükrü Sarıd. 1926 - ö. 8 Mart 1995Madde AdıGörüntüle
17Bekir Sıtkı Erdoğand. 8 Aralık 1926 - ö. 24 Ağustos 2014Madde AdıGörüntüle
18Yahya Kanbolatd. 1926 - ö. 1 Ağustos 2000Madde AdıGörüntüle