Madde Detay
MERDANOĞLU, İsmail
(d. ?/? - ö. ?/?)
âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Merdanoğlu, 19. asırda Kars’ın Arpaçay ilçesinin Buca köyünde doğmuştur. Ataları buraya Azerbaycan’dan gelmişlerdir. Asıl adı İsmail olmasına rağmen deyişlerini Merdanoğlu tapşırması ile söylemiştir. Türklerin atadan kalma geleneğinin devamı olarak bir göçebe, soylu bir aileye mensuptur. Yazın yaylağa kışın kışlağa göçerek hayvancılıkla geçim sağlayan zengin kimselerdir. Özel tezgâhlarda halıcılık, kilimcilik de ailesinin sanatıdır. Şöyle ki: piyasaya sürecek kadar değilse de kendi ev ihtiyaçlarını, döşemelerini bununla gidermekteydiler (Onk 1972: 6483; TDEA 1986: 268). Doğum tarihi gibi ölüm tarihi de kesin olarak tespit edilemeyen Merdanoğlu, 1990 yılı başlarında 65-70 yaşlarında vefat etmiştir.
Ozan kış günlerinin uzun süren gecelerinde sazını alır, çıkar evden, köy demez, kasaba demez geniş yörede halka sesini duyurur. Bazen haftalarca bazen aylarca dönmez evine. Hikâye anlatır, türkü söyler. Kendi adıyla yaktığı makamı (âşık havası), meclislerin çiçeğidir. Nerede, hangi dernekte bir âşık çalıp çağırırsa dinleyicilerden birisi: Âşık bir de Merdanoğlu söyler misin?”diye sipariş ister (Onk 1972: 6483). Hakkında en kapsamlı bilgiyi veren Nizamettin Onk, Türk Folklor Araştırmaları adlı dergide birkaç güzellemesi ve koşmasına yer verir.
Ozanın aşk şiirleri içlidir. Onda taze hayat, taze muhabbet görülür. Salına salına geçen güzelin yapısı yanında, giyinmesi de etkiler. İşte pınardan su alıp dönen güzelin testisinin altında entarisi de konu olmuştur (Onk 1972: 6484). Âşığın dili gayet sade, anlaşılır ve içtendir.
Kaynakça
Onk, Nizamettin (1972). “ Âşık Merdanoğlu”, Türk Folklor Araştırmaları. Kasım, no: 280. Yıl 24. C. 14. 6483-6484.
“Merdanoğlu” (1986). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 6. İstanbul: Dergâh Yay. 268.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ARAŞ. GÖR. EMİNE ÇAKIRYayın Tarihi: 08.01.2015Güncelleme Tarihi: 09.12.2020Eserlerinden Örnekler
Koşma
Babası beyzâde, kardeşi ağa
Köçümüz yüklendi, gider yaylağa
Hava bulutlandı gorhuram yağa
Islana üzünde tel Şehrebanı
Bir halı tohuyor ağlı, karalı
Dezgâh’da oturan dağlar maralı
Olmuyaydın bacım, seni men alım
Gorhuram gınaya el Şehrebanı
Senin adın her telefde ad oldu
Kime könül verdin, kim abad oldu?
Kovdun mukapından yohsa yad oldu?
Allahın yoluna gel Şehrebanı
Küheylan at kişner bulağ başında
Eybi yohdu kipriğinde, kaşında
Şaban ayı on dört ya on beşinde
Merdanoğlu sana kul Şehrebanı
Onk, Nizamettin (1972). “ Âşık Merdanoğlu”, Türk Folklor Araştırmaları. Kasım, no: 280. Yıl 24. C. 14. 6483-6484.
Koşma
Ne güzel yaranıp ka’lu belâdan
İrengin açıhdı, gülden, lala dan
Serraflar zer doğrar, zerrin tilâdan
Elinden geldikçe düz köyneğine
Taze Bayram oldu il tezelendi
Bağlar çiçeklendi gül tezelendi
Ağ keten köynekten ter süzelendi
Onun’çin mailem gız köyneğine
Sana gurban olam suların yolu
Geden de boş geder, gelen de dolu
Altından arkalığ, üstünden donu
Bir de Merdanoğlu yaz köyneğine
Onk, Nizamettin (1972). “ Âşık Merdanoğlu”, Türk Folklor Araştırmaları. Kasım, no: 280. Yıl 24. C.V14. 6484.
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 08.01.2015Güncelleme Tarihi: 09.12.2020Eserlerinden Örnekler
Koşma
Babası beyzâde, kardeşi ağa
Köçümüz yüklendi, gider yaylağa
Hava bulutlandı gorhuram yağa
Islana üzünde tel Şehrebanı
Bir halı tohuyor ağlı, karalı
Dezgâh’da oturan dağlar maralı
Olmuyaydın bacım, seni men alım
Gorhuram gınaya el Şehrebanı
Senin adın her telefde ad oldu
Kime könül verdin, kim abad oldu?
Kovdun mukapından yohsa yad oldu?
Allahın yoluna gel Şehrebanı
Küheylan at kişner bulağ başında
Eybi yohdu kipriğinde, kaşında
Şaban ayı on dört ya on beşinde
Merdanoğlu sana kul Şehrebanı
Onk, Nizamettin (1972). “ Âşık Merdanoğlu”, Türk Folklor Araştırmaları. Kasım, no: 280. Yıl 24. C. 14. 6483-6484.
Koşma
Ne güzel yaranıp ka’lu belâdan
İrengin açıhdı, gülden, lala dan
Serraflar zer doğrar, zerrin tilâdan
Elinden geldikçe düz köyneğine
Taze Bayram oldu il tezelendi
Bağlar çiçeklendi gül tezelendi
Ağ keten köynekten ter süzelendi
Onun’çin mailem gız köyneğine
Sana gurban olam suların yolu
Geden de boş geder, gelen de dolu
Altından arkalığ, üstünden donu
Bir de Merdanoğlu yaz köyneğine
Onk, Nizamettin (1972). “ Âşık Merdanoğlu”, Türk Folklor Araştırmaları. Kasım, no: 280. Yıl 24. C.V14. 6484.
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020Eserlerinden Örnekler
Koşma
Babası beyzâde, kardeşi ağa
Köçümüz yüklendi, gider yaylağa
Hava bulutlandı gorhuram yağa
Islana üzünde tel Şehrebanı
Bir halı tohuyor ağlı, karalı
Dezgâh’da oturan dağlar maralı
Olmuyaydın bacım, seni men alım
Gorhuram gınaya el Şehrebanı
Senin adın her telefde ad oldu
Kime könül verdin, kim abad oldu?
Kovdun mukapından yohsa yad oldu?
Allahın yoluna gel Şehrebanı
Küheylan at kişner bulağ başında
Eybi yohdu kipriğinde, kaşında
Şaban ayı on dört ya on beşinde
Merdanoğlu sana kul Şehrebanı
Onk, Nizamettin (1972). “ Âşık Merdanoğlu”, Türk Folklor Araştırmaları. Kasım, no: 280. Yıl 24. C. 14. 6483-6484.
Koşma
Ne güzel yaranıp ka’lu belâdan
İrengin açıhdı, gülden, lala dan
Serraflar zer doğrar, zerrin tilâdan
Elinden geldikçe düz köyneğine
Taze Bayram oldu il tezelendi
Bağlar çiçeklendi gül tezelendi
Ağ keten köynekten ter süzelendi
Onun’çin mailem gız köyneğine
Sana gurban olam suların yolu
Geden de boş geder, gelen de dolu
Altından arkalığ, üstünden donu
Bir de Merdanoğlu yaz köyneğine
Onk, Nizamettin (1972). “ Âşık Merdanoğlu”, Türk Folklor Araştırmaları. Kasım, no: 280. Yıl 24. C.V14. 6484.
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Koşma
Babası beyzâde, kardeşi ağa
Köçümüz yüklendi, gider yaylağa
Hava bulutlandı gorhuram yağa
Islana üzünde tel Şehrebanı
Bir halı tohuyor ağlı, karalı
Dezgâh’da oturan dağlar maralı
Olmuyaydın bacım, seni men alım
Gorhuram gınaya el Şehrebanı
Senin adın her telefde ad oldu
Kime könül verdin, kim abad oldu?
Kovdun mukapından yohsa yad oldu?
Allahın yoluna gel Şehrebanı
Küheylan at kişner bulağ başında
Eybi yohdu kipriğinde, kaşında
Şaban ayı on dört ya on beşinde
Merdanoğlu sana kul Şehrebanı
Onk, Nizamettin (1972). “ Âşık Merdanoğlu”, Türk Folklor Araştırmaları. Kasım, no: 280. Yıl 24. C. 14. 6483-6484.
Koşma
Ne güzel yaranıp ka’lu belâdan
İrengin açıhdı, gülden, lala dan
Serraflar zer doğrar, zerrin tilâdan
Elinden geldikçe düz köyneğine
Taze Bayram oldu il tezelendi
Bağlar çiçeklendi gül tezelendi
Ağ keten köynekten ter süzelendi
Onun’çin mailem gız köyneğine
Sana gurban olam suların yolu
Geden de boş geder, gelen de dolu
Altından arkalığ, üstünden donu
Bir de Merdanoğlu yaz köyneğine
Onk, Nizamettin (1972). “ Âşık Merdanoğlu”, Türk Folklor Araştırmaları. Kasım, no: 280. Yıl 24. C.V14. 6484.
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | COŞKUN, Coşkun Kırdudu | d. 1955 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Halide Yıldırım | d. 11 Eylül 1959 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Nuri Demirci | d. 17 Ağustos 1950 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | COŞKUN, Coşkun Kırdudu | d. 1955 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Halide Yıldırım | d. 11 Eylül 1959 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Nuri Demirci | d. 17 Ağustos 1950 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | COŞKUN, Coşkun Kırdudu | d. 1955 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Halide Yıldırım | d. 11 Eylül 1959 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Nuri Demirci | d. 17 Ağustos 1950 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | COŞKUN, Coşkun Kırdudu | d. 1955 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Halide Yıldırım | d. 11 Eylül 1959 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Nuri Demirci | d. 17 Ağustos 1950 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | COŞKUN, Coşkun Kırdudu | d. 1955 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Halide Yıldırım | d. 11 Eylül 1959 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Nuri Demirci | d. 17 Ağustos 1950 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | COŞKUN, Coşkun Kırdudu | d. 1955 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Halide Yıldırım | d. 11 Eylül 1959 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Nuri Demirci | d. 17 Ağustos 1950 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |