Mevlânâ İdris Zengin

(d. 15 Mart 1966 / ö. 7 Haziran 2022)
Şair, Yazar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1966 yılında Kahramanmaraş’ın Andırın ilçesinde doğdu. Liseyi Kahramanmaraş İmam Hatip Lisesinde tamamladıktan sonra 1989'da İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu. 1994’te İstanbul Büyükşehir Belediyesinde basın danışmanı olarak göreve başladı. İlk yazısı 1979 yılında Yeni Devir gazetesinde yayımlandı. İkindiyazıları, Diriliş, Dergâh, Albatros, Geniş Zamanlar ve Gerçek Hayat gibi dergi ve gazetelerde şiir, hikâye ve denemeler yayımladı. Daha çok çocuk edebiyatı alanında yazdığı eserleriyle tanınmıştır. Mavi Masallar (1989) ve Sufi ile Pufi (1990) öyküsü çizgi film olarak çekilmiş ve TRT’de yayımlanmıştır. Kuş Rengi Çocukluğum isimli şiir kitabı ile 1987’de Gökyüzü Yayınları Çocuk Edebiyatı Ödülü’nü, Korku Dükkânı ile 1998'de Türkiye Yazarlar Birliği Çocuk Edebiyatı Ödülü’nü aldı. 2008’de Prizden’de Türkçeye katkı yapanlar kategorisinde uluslararası ödül kazandı. 7 Haziran 2022'de tedavi gördüğü hastanede, Kahramanmaraş'ta vefat etti. Eyüp Sultan Camiinde ikindi namazını müteakip Mihrişah Valide Sultan Haziresi'ne defnedildi (https://www.haberturk.com/mevlana-idris-zengin-son-yolculuguna-ugurlandi-3464772).

Tuhaf Adamlar serisindeki 10 kitap, Almanya’da 9 dünya diline (Almanca, İngilizce, Fransızca, İtalyanca, Arapça, Rusça, İspanyolca, Farsça ve Lehçe) çevrilmiştir. Ayrıca “İyi Geceler Bayım” adlı şiir kitabı 2006 yılında Farsçaya çevrilerek İran’da, “Dondurmalı Matematik” isimli şiir kitabı ise Arapçaya çevrilerek çeşitli Arap ülkelerinde yayımlanmıştır (Emeksiz, 2008). Kahire, Berlin ve İstanbul’daki üniversitelerde hakkında bilimsel çalışmalar yapıldı. Hâlen İstanbul’da yaşayan yazar, çalışmalarına devam etmektedir.

Çeşitli gazete ve dergilerde şiir, deneme ve masallar yayımlayan yazar, çocuk edebiyatı alanında çeşitli ödüller kazanmıştır. Fantastik masallarında sıra dışı ve özgün bir anlatımı vardır. Eserlerinde çocuk dünyasındaki imge ve gerçeklikleri kullanır. Gerçek hayatın yansımalarını, çocuk gözüyle hüzün ve neşe içinde ele alır.  Yazar, “iyi ve kötü, güzel ve çirkin, değerli ve değersiz” kavramlarının merkezde olduğu bir dünyada çocuklardan bir şeyler öğrenmek ve onlara ulaşmak için yazdığını söyler (Emeksiz, 2014: 270). Naif bir üslupla yazdığı şiirlerinde ise özleyiş ve özlediklerine sesleniş vardır. Yaşadığımız dünyanın acılarını, mısralarında hüzün ve teslimiyetle anlatır. Diğer taraftan mizahsız hayatı çekilmez bulur. Hayatın içinden seçtiği kişileri, ironik ve mizahla karışık bir şekilde okuyucunun karşısına çıkarır. (Işık, 2017: 36).

Mevlâna İdris Zengin, eserlerinde sıra dışı karakterlere yer vermesini “Normal olacak kadar anormal değilim. Çocuklar için normali tekrarlamayı anlamsız buluyorum. Kaldı ki çocukları, büyüklerin dünyasına ait normallerden biri olarak hiç düşünmüyorum. Sıra dışı bir varlık olan çocuğa sıradan bir anlatı sunmak iyi bir şey değil. Dolayısıyla masallarımda da, çocuklar için yazdığım şiirlerimde de gerçeği, “normalin”, ezberin biraz dışında bir şey söylemek istiyorum. Verili dünyanın artık sıradanlaşan vandalizminin, diktasının, propagandasının, ideolojisinin, kurumsal faşizmasının, yoğun kapital dizgesinin, çok uluslu tüketim kuramlarının biraz dışında bir şey. İstiyorum ki söylemeye çalıştığım, yer yer mantık dışılıklardan da beslenerek anlatmak istediğim şeyle, biçimlenmemiş saf çocuk mantığı arasında mümkünse bir tetabukiyet oluşsun. Çok şey mi istiyorum? Hiç sanmam.” sözleriyle açıklar (Emeksiz, 2014: 271).  Mevlâna İdris, âdeta yaşadıklarını yazarken yazdıklarını da yaşar.  Yazar, bir bakıma “Çağımızın yaşayan vicdanı gibidir.” (Uludağ, 2012).

Kaynakça

Emeksiz, A. (2008). Modern Dünyada Mevlâna İdris’in Tuhaf Adamları. Türk XALQARI Edebiyyatı (II) Materialler (I. Kitap), 13(15), 16-22.

Emeksiz, A. (2014). Mevlâna İdris İle Çocuklar İçin Edebiyat Üzerine Söyleşi. Türk Dili Dergisi, 756(107), 267-274.

8 Haziran 2022, https://www.haberturk.com/mevlana-idris-zengin-son-yolculuguna-ugurlandi-3464772, 

Işık, M. (2017). Karakter Eğitimi Açısından Mevlâna İdris Zengin’in Hikâye ve Masallarında Eğitsel İletiler (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel Eğitim Ana Bilim Dalı, Rize.

Kılınç, B. S. (2014). Mevlâna İdris Zengin’in Hikâye ve Masallarında Eğitsel İletiler ve Bu iletilerin Çocuğa Görelik Bağlamında Türkçe Eğitimi Açısından İncelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.

Sarıyüce, Hasan L. (2012). Türk Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Ansiklopedisi. İstanbul: Nar Yayınları, s. 502-504.

Uludağ, F. (2012). Portreler: Gerçek Teneffüsçü Mevlâna İdris. https://www.xing.com/communities/posts/gercek-teneffuescue-Mevlânaidris-1005255340 (Erişim tarihi: 14.11.2020)

Yalçın, M. (2010). “Mevlâna İdris Zengin”, Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, Cilt II, s. 1159-1160, İstanbul: YKY Yayınları.

Yılmaz, O. (2014). “100 Temel Eser Listesi ve Bu Listenin Etkileri”. Türk Dili Çocuk ve İlk Gençlik Edebiyatı Özel Sayısı. s. 725-735.







Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. ALİYE USLU ÜSTTEN
Yayın Tarihi: 09.05.2018
Güncelleme Tarihi: 28.06.2022

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Kuş Renkli ÇocukluğumÇocuk Vakfı Yayınları / İstanbul1987Şiir
Uçan EşekÇocuk Vakfı Yayınları / İstanbul1991Masal
Sufi ile PufiÇocuk Vakfı Yayınları / İstanbul1992Hikâye
Çınçınlı Masal SokağıÇocuk Vakfı Yayınları / İstanbul1992Masal
Kirpiler Şapka GiymezÇocuk Vakfı Yayınları / İstanbul1992Masal
Dondurmalı MatematikYalnız Tilki Yayınları / İstanbul1992Şiir
Tehlikeli Bir KipatDenge Yayınları / İstanbul1997Masal
Hayâl DükkânıYalnız Tilki Yayınları / İstanbul1997Masal
İyi Geceler BayımA Sanat Yayınları / İstanbul1997Şiir
Vay Canına!Aç İç Oku Yayınları / İstanbul1997Deneme
Sinir DükkânıYalnız Tilki Yayınları / İstanbul1998Masal
Korku DükkânıYalnız Tilki Yayınları / İstanbul1998Masal
Ütüsüz AyakkabılarKırkambar Yayınları / İstanbul1999Masal
İyilik DükkânıYalnız Tilki Yayınları / İstanbul-Masal
Tuhaf Adamlar SerisiKipat Yayınları / İstanbul2004Masal
Acayip HayvanlarVakvak Yayınları / İstanbul2015Masal
Hayvanlar İş Başındaİstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları / İstanbul2015Masal
Behram Geri DönVakvak Yayınları / İstanbul2016Hikâye
Bir Çuval GözlükVakvak Yayınları / İstanbul2016Hikâye
Bulut ÇocukVakvak Yayınları / İstanbul2016Hikâye
Çocuk KırmızıVakvak Yayınları / İstanbul2016Hikâye
Dünyayı Kurtaran ÇocukVakvak Yayınları / İstanbul2016Hikâye
Halepli ZeynepVakvak Yayınları / İstanbul2016Hikâye
Havuç Havuç HavuçVakvak Yayınları / İstanbul2016Hikâye
Küçük SüpermenVakvak Yayınları / İstanbul2016Hikâye
Mavi ÇocukVakvak Yayınları / İstanbul2016Hikâye
Sarı Telefon Sokağında RüyaVakvak Yayınları / İstanbul2016Hikâye
Sessizlik TorbasıVakvak Yayınları / İstanbul2016Hikâye
TuzVakvak Yayınları / İstanbul2016Hikâye
Hz. Muhammed'in HayatıDiyanet İşleri Başkanlığı Yayınları / Ankara2017İnceleme
Küçükken Dinlemediğim MasallarUçan At Yayınları / İstanbul2018Masal
AnayasaBaşka Kafa Yayınları / İstanbul2019Deneme
Şizofreni RisalesiBaşka Kafa Yayınları / İstanbul2019Deneme
Ellerimizin Büyük BoşluğuKarma Kitaplar / İstanbul2019Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Mehmet Narlıd. 3 Mart 1963 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Ayşegül Taşkınd. 1981 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Tahsin Yüceld. 17 Şubat 1933 - ö. 22 Ocak 2016Doğum YeriGörüntüle
4CUNUN/CÜNUN, Ekber Bozorgamind. 1966 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Ahmet Sezgind. 15 Mart 1966 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6GÜRBÜZ VURALd. 02.12.1966 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Rasim Özdenörend. 20 Mayıs 1940 - ö. 23 Temmuz 2022Ölüm YılıGörüntüle
8Halit Kıvançd. 18 Şubat 1925 - ö. 25 Ekim 2022Ölüm YılıGörüntüle
9Semih Sergend. 11 Mayıs 1931 - ö. 6 Ağustos 2022Ölüm YılıGörüntüle
10Şöhret Doğruyol Sağbaşd. 1981 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Ömür Özçetind. 01 Mart 1976 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Emel İrtemd. 25 Temmuz 1969 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Mehmet Atilla Maraşd. 1 Temmuz 1949 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Mehmet Doğan Ayhand. 1940 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Burhan Oğuzd. 1 Mart 1919 - ö. 17 Şubat 2008Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16MEVLANA EFSERÎd. ? - ö. 1568Madde AdıGörüntüle
17LÜTFÎ, Mevlânâ Lütfîd. 1366-67 - ö. 1462-63Madde AdıGörüntüle
18ÂSAFÎ, Mevlânâ Âsafîd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle