Madde Detay
Mevlânâ İdris Zengin
(d. 15 Mart 1966 / ö. 7 Haziran 2022)
Şair, Yazar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
1966 yılında Kahramanmaraş’ın Andırın ilçesinde doğdu. Liseyi Kahramanmaraş İmam Hatip Lisesinde tamamladıktan sonra 1989'da İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu. 1994’te İstanbul Büyükşehir Belediyesinde basın danışmanı olarak göreve başladı. İlk yazısı 1979 yılında Yeni Devir gazetesinde yayımlandı. İkindiyazıları, Diriliş, Dergâh, Albatros, Geniş Zamanlar ve Gerçek Hayat gibi dergi ve gazetelerde şiir, hikâye ve denemeler yayımladı. Daha çok çocuk edebiyatı alanında yazdığı eserleriyle tanınmıştır. Mavi Masallar (1989) ve Sufi ile Pufi (1990) öyküsü çizgi film olarak çekilmiş ve TRT’de yayımlanmıştır. Kuş Rengi Çocukluğum isimli şiir kitabı ile 1987’de Gökyüzü Yayınları Çocuk Edebiyatı Ödülü’nü, Korku Dükkânı ile 1998'de Türkiye Yazarlar Birliği Çocuk Edebiyatı Ödülü’nü aldı. 2008’de Prizden’de Türkçeye katkı yapanlar kategorisinde uluslararası ödül kazandı. 7 Haziran 2022'de tedavi gördüğü hastanede, Kahramanmaraş'ta vefat etti. Eyüp Sultan Camiinde ikindi namazını müteakip Mihrişah Valide Sultan Haziresi'ne defnedildi (https://www.haberturk.com/mevlana-idris-zengin-son-yolculuguna-ugurlandi-3464772).
Tuhaf Adamlar serisindeki 10 kitap, Almanya’da 9 dünya diline (Almanca, İngilizce, Fransızca, İtalyanca, Arapça, Rusça, İspanyolca, Farsça ve Lehçe) çevrilmiştir. Ayrıca “İyi Geceler Bayım” adlı şiir kitabı 2006 yılında Farsçaya çevrilerek İran’da, “Dondurmalı Matematik” isimli şiir kitabı ise Arapçaya çevrilerek çeşitli Arap ülkelerinde yayımlanmıştır (Emeksiz, 2008). Kahire, Berlin ve İstanbul’daki üniversitelerde hakkında bilimsel çalışmalar yapıldı. Hâlen İstanbul’da yaşayan yazar, çalışmalarına devam etmektedir.
Çeşitli gazete ve dergilerde şiir, deneme ve masallar yayımlayan yazar, çocuk edebiyatı alanında çeşitli ödüller kazanmıştır. Fantastik masallarında sıra dışı ve özgün bir anlatımı vardır. Eserlerinde çocuk dünyasındaki imge ve gerçeklikleri kullanır. Gerçek hayatın yansımalarını, çocuk gözüyle hüzün ve neşe içinde ele alır. Yazar, “iyi ve kötü, güzel ve çirkin, değerli ve değersiz” kavramlarının merkezde olduğu bir dünyada çocuklardan bir şeyler öğrenmek ve onlara ulaşmak için yazdığını söyler (Emeksiz, 2014: 270). Naif bir üslupla yazdığı şiirlerinde ise özleyiş ve özlediklerine sesleniş vardır. Yaşadığımız dünyanın acılarını, mısralarında hüzün ve teslimiyetle anlatır. Diğer taraftan mizahsız hayatı çekilmez bulur. Hayatın içinden seçtiği kişileri, ironik ve mizahla karışık bir şekilde okuyucunun karşısına çıkarır. (Işık, 2017: 36).
Mevlâna İdris Zengin, eserlerinde sıra dışı karakterlere yer vermesini “Normal olacak kadar anormal değilim. Çocuklar için normali tekrarlamayı anlamsız buluyorum. Kaldı ki çocukları, büyüklerin dünyasına ait normallerden biri olarak hiç düşünmüyorum. Sıra dışı bir varlık olan çocuğa sıradan bir anlatı sunmak iyi bir şey değil. Dolayısıyla masallarımda da, çocuklar için yazdığım şiirlerimde de gerçeği, “normalin”, ezberin biraz dışında bir şey söylemek istiyorum. Verili dünyanın artık sıradanlaşan vandalizminin, diktasının, propagandasının, ideolojisinin, kurumsal faşizmasının, yoğun kapital dizgesinin, çok uluslu tüketim kuramlarının biraz dışında bir şey. İstiyorum ki söylemeye çalıştığım, yer yer mantık dışılıklardan da beslenerek anlatmak istediğim şeyle, biçimlenmemiş saf çocuk mantığı arasında mümkünse bir tetabukiyet oluşsun. Çok şey mi istiyorum? Hiç sanmam.” sözleriyle açıklar (Emeksiz, 2014: 271). Mevlâna İdris, âdeta yaşadıklarını yazarken yazdıklarını da yaşar. Yazar, bir bakıma “Çağımızın yaşayan vicdanı gibidir.” (Uludağ, 2012).
Kaynakça
Emeksiz, A. (2008). Modern Dünyada
Mevlâna İdris’in Tuhaf Adamları. Türk XALQARI Edebiyyatı (II) Materialler (I.
Kitap), 13(15), 16-22.
Emeksiz, A. (2014). Mevlâna İdris İle Çocuklar İçin Edebiyat Üzerine Söyleşi. Türk Dili Dergisi, 756(107), 267-274.
8 Haziran 2022, https://www.haberturk.com/mevlana-idris-zengin-son-yolculuguna-ugurlandi-3464772,
Işık, M. (2017). Karakter Eğitimi
Açısından Mevlâna İdris Zengin’in Hikâye ve Masallarında Eğitsel İletiler
(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Temel Eğitim Ana Bilim Dalı, Rize.
Kılınç, B. S. (2014). Mevlâna İdris
Zengin’in Hikâye ve Masallarında Eğitsel İletiler ve Bu iletilerin Çocuğa Görelik
Bağlamında Türkçe Eğitimi Açısından İncelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans
Tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
Sarıyüce, Hasan L. (2012). Türk Çocuk ve Gençlik Edebiyatı
Ansiklopedisi. İstanbul: Nar Yayınları, s. 502-504.
Uludağ, F. (2012). Portreler: Gerçek
Teneffüsçü Mevlâna İdris.
https://www.xing.com/communities/posts/gercek-teneffuescue-Mevlânaidris-1005255340
(Erişim tarihi: 14.11.2020)
Yalçın, M. (2010). “Mevlâna İdris
Zengin”, Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar
Ansiklopedisi, Cilt II, s. 1159-1160, İstanbul: YKY Yayınları.
Yılmaz, O. (2014). “100 Temel Eser Listesi ve Bu Listenin Etkileri”. Türk Dili Çocuk ve İlk Gençlik Edebiyatı Özel Sayısı. s. 725-735.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. ALİYE USLU ÜSTTENYayın Tarihi: 09.05.2018Güncelleme Tarihi: 28.06.2022
Yayın Tarihi: 09.05.2018Güncelleme Tarihi: 28.06.2022
Güncelleme Tarihi: 28.06.2022
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Kuş Renkli Çocukluğum | Çocuk Vakfı Yayınları / İstanbul | 1987 | Şiir |
Uçan Eşek | Çocuk Vakfı Yayınları / İstanbul | 1991 | Masal |
Sufi ile Pufi | Çocuk Vakfı Yayınları / İstanbul | 1992 | Hikâye |
Çınçınlı Masal Sokağı | Çocuk Vakfı Yayınları / İstanbul | 1992 | Masal |
Kirpiler Şapka Giymez | Çocuk Vakfı Yayınları / İstanbul | 1992 | Masal |
Dondurmalı Matematik | Yalnız Tilki Yayınları / İstanbul | 1992 | Şiir |
Tehlikeli Bir Kipat | Denge Yayınları / İstanbul | 1997 | Masal |
Hayâl Dükkânı | Yalnız Tilki Yayınları / İstanbul | 1997 | Masal |
İyi Geceler Bayım | A Sanat Yayınları / İstanbul | 1997 | Şiir |
Vay Canına! | Aç İç Oku Yayınları / İstanbul | 1997 | Deneme |
Sinir Dükkânı | Yalnız Tilki Yayınları / İstanbul | 1998 | Masal |
Korku Dükkânı | Yalnız Tilki Yayınları / İstanbul | 1998 | Masal |
Ütüsüz Ayakkabılar | Kırkambar Yayınları / İstanbul | 1999 | Masal |
İyilik Dükkânı | Yalnız Tilki Yayınları / İstanbul | - | Masal |
Tuhaf Adamlar Serisi | Kipat Yayınları / İstanbul | 2004 | Masal |
Acayip Hayvanlar | Vakvak Yayınları / İstanbul | 2015 | Masal |
Hayvanlar İş Başında | İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları / İstanbul | 2015 | Masal |
Behram Geri Dön | Vakvak Yayınları / İstanbul | 2016 | Hikâye |
Bir Çuval Gözlük | Vakvak Yayınları / İstanbul | 2016 | Hikâye |
Bulut Çocuk | Vakvak Yayınları / İstanbul | 2016 | Hikâye |
Çocuk Kırmızı | Vakvak Yayınları / İstanbul | 2016 | Hikâye |
Dünyayı Kurtaran Çocuk | Vakvak Yayınları / İstanbul | 2016 | Hikâye |
Halepli Zeynep | Vakvak Yayınları / İstanbul | 2016 | Hikâye |
Havuç Havuç Havuç | Vakvak Yayınları / İstanbul | 2016 | Hikâye |
Küçük Süpermen | Vakvak Yayınları / İstanbul | 2016 | Hikâye |
Mavi Çocuk | Vakvak Yayınları / İstanbul | 2016 | Hikâye |
Sarı Telefon Sokağında Rüya | Vakvak Yayınları / İstanbul | 2016 | Hikâye |
Sessizlik Torbası | Vakvak Yayınları / İstanbul | 2016 | Hikâye |
Tuz | Vakvak Yayınları / İstanbul | 2016 | Hikâye |
Hz. Muhammed'in Hayatı | Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları / Ankara | 2017 | İnceleme |
Küçükken Dinlemediğim Masallar | Uçan At Yayınları / İstanbul | 2018 | Masal |
Anayasa | Başka Kafa Yayınları / İstanbul | 2019 | Deneme |
Şizofreni Risalesi | Başka Kafa Yayınları / İstanbul | 2019 | Deneme |
Ellerimizin Büyük Boşluğu | Karma Kitaplar / İstanbul | 2019 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Mehmet Narlı | d. 3 Mart 1963 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Ayşegül Taşkın | d. 1981 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Tahsin Yücel | d. 17 Şubat 1933 - ö. 22 Ocak 2016 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | CUNUN/CÜNUN, Ekber Bozorgamin | d. 1966 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Ahmet Sezgin | d. 15 Mart 1966 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | GÜRBÜZ VURAL | d. 02.12.1966 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Rasim Özdenören | d. 20 Mayıs 1940 - ö. 23 Temmuz 2022 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Halit Kıvanç | d. 18 Şubat 1925 - ö. 25 Ekim 2022 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Semih Sergen | d. 11 Mayıs 1931 - ö. 6 Ağustos 2022 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Şöhret Doğruyol Sağbaş | d. 1981 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Ömür Özçetin | d. 01 Mart 1976 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Emel İrtem | d. 25 Temmuz 1969 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Mehmet Atilla Maraş | d. 1 Temmuz 1949 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Mehmet Doğan Ayhan | d. 1940 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Burhan Oğuz | d. 1 Mart 1919 - ö. 17 Şubat 2008 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | MEVLANA EFSERÎ | d. ? - ö. 1568 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | LÜTFÎ, Mevlânâ Lütfî | d. 1366-67 - ö. 1462-63 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | ÂSAFÎ, Mevlânâ Âsafî | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |