Madde Detay

Gündüz Sencer ile tiyatro oyuncusu ve yönetmeni Mahir Canova’nın ikinci çocuğu olarak Ankara’da doğdu. 1961'de ilkokula başladı. Canova’nın anne ve babası Civan Canova altı yaşındayken ayrıldı. Canova daha sonraki on sekiz yıl anneannesinin evinde kaldı. Babası Mahir Canova’nın Radyo Çocuk Saati’nin yönetmenliğini yaptığı sıralarda henüz ilkokula giden Civan Canova burada iki üç cümlelik roller ile sanat hayatına adımını attı. 1973 yılında Ankara TED Ankara Koleji’nden mezun olan Canova, aynı yıl Ankara Üniversitesi İktisadi Ticari İlimler Akademesi’ne kaydoldu ancak çok kısa bir süre sonra kaydını sildirdi ve Konservatuar’da okumak istediğine karar verdi. Aynı yaz Yılmaz Güney’in Arkadaş filminde yer aldı. 1974 Eylül’ünde Ankara Üniversitesi Konservatuar’ına girdi ve burada Bozkurt Kuruç, Can Gürzan, Cüneyt Gökçer, babası Mahir Canova, Muammer Çıpa, Özdemir Nutku, Semih Sergen, Sönmez Atasoy ve Yücel Erten gibi isimlerden dersler alarak 28 Haziran 1979’da Ankara Üniversitesi Devlet Konservatuar’ından mezun oldu. Aynı yıl İstanbul Devlet Tiyatrosu kadrosuna girdi. Bu yıl ilk defa profesyonel olarak Sofokles’in Antigone oyununun kadrosunda Haimon karakteriyle yer aldı. 1981 yılında Burdur’da kısa dönem askerlik yapmıştır. Haziran 1994’te ilk oyunu Kıyamet Suları’ndayı yazdı. Bu oyunuyla Canova, İsmet Küntay En İyi Yazar Ödülü’nü aldı. 1998'de sanatçı Açelya Akkoyun ile evlenmiş, 2004’te boşanmıştır. Civan Canova, günümüzde de Devlet Tiyatroları kadrosundadır, pek çok dizi ve filmde yer alan sanatçı aynı zamanda üretkenliğini de korumaktadır. Canova, 20 Ağustos 2022'de uzun zaman tedavi gördüğü akciğer kanserinden vefat etti. 22 Ağustos 2022'de Zincirlikuyu'da defnedildi. 

Canova'nın yazın dünyasındaki ilk adımı 1989 yılında gerçekleşti. Yazar, Kör Buluşma isimli bir film senaryosu yazdı ve bu senaryo Kültür Bakanlığının açtığı senaryo yazma yarışmasında ilk ona girdi. Daha sonra Civan Canova, 1994 Haziran’ında Kıyamet Suları ya da diğer adıyla Kıyamet Sularında Quintet oyununu yazdı. Eser, Teyze, Anne, Kadın, Adam, Baba, Kapıcı karakterlerinin etrafında döner. Kapıcı Satılmış Efendi dışında diğer karakterlerin isimleri verilmemiş, dünyadaki belirgin rolleri ile adlandırılmışlardır. Canova, oyun kişilerini saçlarından tırnaklarına, gülümseyişlerinden ses tonlarına kadar tanıdığını ve karakterlerin söyleyeceği sözleri günlerce düşünerek yazdığını söyler. Tobav Sanat dergisinin 1996 yılındaki Şubat – Mart sayısında oyunun ne ile ilgili olduğu sorusuna ‘’Hiç. Öylesine yazdım.’’ cevabını verse de oyunda işlenilmiş, üzerine oldukça düşünülmüş bir dil vardır. Oyun, Canova’ya İsmet Küntay ve Avni Dilligil ‘’en iyi yazar’’ ödülünü kazandırdı.

1996 yılında Kızılötesi Aydınlık adlı oyununu yazan Canova, bu oyunu bir gazetede gördüğü beraber ölen iki sevgili için yazdığını söyledi. Oyunda 12 Eylül döneminde yaşayan silik karakterdeki bir adamın korkudan ötürü iyice görünmez bir duruma gelmesini ve kendini eve kapatması, sonrasında ise Genç Adam’ın gelecekteki hali olan Yaşlı Adam ile aralarındaki hesaplaşma anlatılır. 1997’te Canova, Sokağa Çıkma Yasağı isimli oyununu yazdı. Canova bu eseriyle Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü’nü alır. Oyun, sokağa çıkma yasağının ilan edilmesiyle otelden dışarı çıkamayan birbirini daha önce hiç tanımayan, kişilerin adlarının bilinmediği yalnız oda numaralarıyla anıldığı ve otelin içinde de zamanla en az dışarısı kadar baskıcı bir düzenin oluşmasını anlatır. Canova, oyunu düş ile gerçek arasında olarak nitelendirir. Tezli bir oyundur. 1999’da Erkekler Tuvaleti isimli oyununu yazdı. Absürd bir komedi olan eserde, toplam on sekiz karakter yer alır. Bir kumarhanenin, bir parti merkezinin, bir hapishanenin, konforlu bir yolcu gemisinin ve bir havaalanının erkekler tuvaleti ve buradaki erkeklerin konuşmaları merkezinde erk ve cinsel erki sorgulayan Canova’nın bu oyunu içerdiği ince göndermeler ve bilmeceler ile katmanlı bir metin oluşturmaktadır. 2002 yılında Düğün Şarkısı adlı oyununu yazan Canova’nın bu oyunu tek kişiliktir. Eser, bir otel odasında Ophelia’nın Akhilleus’a olan aşkını ve düğününü sarhoşluğunun da verdiği bir açıklıkla anlatması ile başlar. Oyun, mutluluğu yakalamak ve yitirmek ile ilişkilidir. Canova, kadının sevdiği adama olan ilgisini ve bu ilgisini kutsallaştırmasının psikolojik boyutunu işler.

Üstat Harpagon’a Saygı ve Destek Gecesi Canova’nın 2004 yılında yazdığı bir oyundur. Oyundaki rol kişileri tiyatro oyuncularıdır. Yazarın, hayatının büyük bir bölümünü kapsayan tiyatroyu bildiği kodları kullanarak anlatan Canova, karşı konulmaz kutsal bir çabayı ve bu çabanın masalını anlatmayı amaçlamıştır. İnsanın varlığını sürdürme, sesini duyurma çabasını anlattığı oyunda kıskançlıklar, kavgalar, zaaflar gibi unsurların insanın aslında görmezden gelinme korkusundan geldiğini anlatılmaktadır. 2005 yılında Ful Yaprakları oyunu İstanbul Devlet Tiyatroları’nda oynanır ve oldukça beğenilir. Sesleri çıkmamasına rağmen hayata haykıranların oyunu olduğunu söyleyen Canova, oyunda yalnız bir adam ile doğuştan engelli bir kadının genel ağ ortamında birbirleri ile tanışıp, sanal dünyanın yalanları ile örtülü olarak yaşadıkları ilişki üzerinden teknolojinin insanlarda yarattığı değişimi psikolojik ve felsefi bir bakışla inceler. Oyun 2005 yılında oynandığında, Türkiye’de bir ilke imza atarak genel ağ üzerinden oynandığı zaman izlenilebilen ilk oyun olmuştur.

2006 yılında mitojik bir ada dayanan Niobe isimli oyunu yazdı. Neon isimli eserini ise 2007 yılında yazdı. Dokuzuncu senfoniyi dinleyerek yazdığını söylediği eserinde adı geçen müzik eserini de kullanılır. Eserin konusunu, bir tiyatro yazarının yarattığı karakter aracılığıyla kendisiyle, siyasi geçmişiyle, hayatına giren kadınlarla ve varoluşuyla tiyatro sahnesinde hesaplaşması oluşturur. Tuna’nın Korsanları yazarın 2008 yılında yazdığı bir çocuk oyunudur. Oyunda korsanlar kimseyi öldürmez ve iyiliklerde bulunurlar. Prömiyer ise yazarın 2008 yılında yazdığı, bir komedi oyunudur. Oyunda, Shakespeare karakterleri öne çıkar. Hamlet oyununun galasının yapılacağı gece Hamlet’in asker kaçağı olduğu ortaya çıkar, diğer karakterler onu saklamaya çalışır. Canova’nın Prömiyer oyunu, bir temsil öncesi yaşanan heyecanları ve aksaklıkları gösterir. Evaristo oyunu tek kişilik bir oyundur. Hüzün ve mizahın iç içe geçtiği oyun serbest çağrışımlarla ilerler.

Önemli olanın hissetmek olduğunu söyleyen Canova, şiir ve müziğin evrenin ahengini yansıttığını, evrenin şiirle anlamlandırıldığını, müzikle duyumsandığını söyler. Sanatçıya göre başımızı gökyüzüne kaldırınca şiiri görürüz Yazdığı eserlerde de evrensel dertleri işlemeyi amaçladığını söyleyen Canova, güç temasını hemen hemen her eserinde işlediğini, üslubunu ruhuna sinmiş olan ama genel geçer mesleki doğruları da unutmadan anlatmak yazarın prensibidir. Canova, bir ressam olarak resimlerinde bir mesajın değil yalnızca anların ve duyguların olduğunu, yorumların gözlemciye ait olduğunu söyler. Tasarlamadan hissetirebilmeyi amaçlar. Bir yazar olarak da sanatçının görevinin düşünmeyi sağlamak olduğu fikrindedir. . Yazarlığını ise dürüst olmakla koşullandırır. Kişisel sınırlarını zorlamak pahasına dürüst olması gerektiğini savunan Canova, açık bir anlatımı benimser. Aksi takdirde yazdıklarının onun deyişiyle kitabi, zorlama, didaktik olacağını ve ondan bir bir parça taşımayacağını söyler.