Madde Detay

Asıl adı Nevruz Oylum olan âşık, şiirlerinde Nevruz Bacı mahlasını kullanır. 1932’de Zile’nin Karabalçık köyünde dünyaya gelmiştir. Nevruz Bacı, Âşık Derviş Musa’nın soyundan Âşık Mehmet Çavuş’un kızı ve Turhallı Âşık Semaî'nin de eşidir. Yıllarca eşiyle birlikte âşık toplantılarında geleneğe bağlı olarak çalıp söyleyen, ödüller alan Nevruz Bacı, 10 Ekim 1995’te eşi Âşık Kul Semaî ile geçirdiği bir trafik kazasında vefat etmiştir (Gedik 2010: 180).

Şiirlerinde Nevruz Bacı veya Nevruza mahlaslarını kullanan âşığın âşıklığa başlama olayı şu şekilde olmuştur: Semaî, 1963'ün bir kış günü, Tokat'ta düzenlenen âşıklar gecesine gitmek için evine sazını almaya gelir. Nevruz Bacı'nın sazı vermek istemeyip sazın bulunduğu odanın anahtarını gizlemesi üzerine sinirlenen Semaî, eşine vurup elindeki anahtarı alarak odayı açıp sazı alır. Giderken de "Kadın senin âşıklıktan haberin yok. Ben de sana âşıklığı sevdirmez, senin içine benim içimdeki gibi kor düşürmezsem o meydanlarda çalıp söylemem." diye intizarda bulunarak , "hoşça kal" demeden gider. Bu hâl Nevruz Bacı'nın, eşinin arkasından "Çoluk çocuğun rızkı peşine koşmayıp âşıklık diye kuru sevda peşine yeliyor." diye söylenmesine sebep olur. Söylene söylene çocuklarına sarılıp ağlayarak olduğu yerde uyuyakalır. Âşık Semaî, Tokat yolunda içten içe ağlayarak, âşıklık uğruna hayatında ilk kez eşini dövmenin burukluğunu yaşarken "Allah'ım ya benim canımı âşıklık uğruna bu yolda al ya da Nevruz'a âşıklık sevdası ver, sazıma, sözüme karışmasın" diye yürekten dua eder. Nevruz Bacı da bu sırada bir rüya görmektedir. Evlerinin önü tren yoludur. Nevruz'un rüyasında saz çalıp demeler söyleyişine komşular başına birikip "Tren gelir çiynenirsin, kalk evine git" ikazları üzerine komşularına; "O devletin treni, beni çiynemez, burda durur. O durur da, aşkın treni durmaz. Önemli olan aşkın trenidir." der. O sırada rüyasında hiç tanımadığı bir kişinin; "Sen eşinin âşıklığa girmesine razı olmuyorsun da niye kendin çalıyorsun?" sorusuna; "Eşim bana intizar etti. Onun için ben de sazımı alıp tren yoluna oturdum" diye cevap verir. Tam bu sırada tren yoluna küçük bir kız çocuğunun indiğini ve hızla trenin geldiğini görerek fırlayıp çocuğu raylardan çeker ve uyanıverir. Uyandığında kendini kan ter içinde bulur, ne saz vardır kucağında ne çocuk. Sadece kendi çocukları sarılıp uyumuşlardır annelerine. Şaşkınlıkla kalkıp, evde kocasının eski sazını arar. Kendisinde hiç hissetmediği duygular vardır, hafiflemiş gibidir. Sabırsızlıkla sabaha kadar Âşık Semaî'nin yolunu bekler. Kızgın gittiği için eşinin tavrından endişeli olan Semaî ancak eşinin sabahın erken vaktinde kendisini beklediğine, sanki hiç kırgınlık olmamış gibi karşılayışına şaşırır. Nevruz Bacı, "Konser başarılı oldu mu?" diye sorunca, Semaî kendisiyle eğlendiğini sanarak eşine şaka yollu takılır. Ciddileşen Nevruz Bacı, rüyasını anlatıp: "Nevruzuyam hayran oldum hâline/ Düşümde de saz verdiler elime/Saz ile oturdum tren önüne/Tren durur aşkın treni durmaz" biçiminde bir dörtlüğü mırıldanınca gerçeği anlayan Semaî, "Dualarım kabul olmuş, sen bade içmişsin." deyip istekli olan eşine belagat ve saz dersi verip kadın âşıklar kervanına güçlü bir âşık katar.

Alevi-Bektaşi kültürü ortamında yetiştiği için deyişleri, bu kültür ortamını yansıtan özellikler taşır. Doğaçlaması güçlü olan Nevruz Bacı’nın Âşık Semaî ile yaptığı bir atışması ustalığını sergileyen örneklerdendir (Yardımcı 2004: 260-261).