NEYYİR, Şeyh Abdulhalim Neyyir Dede

(d. ?/? - ö. 1215/1800-01)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbul’da doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. Asıl adı Abdülhalim’dir. Şeyh Abdulhalim Neyyir Dede olarak tanındı. Henüz çok genç iken 1206/1791-92 yılında Şeyh Gâlib’in hizmetine girdi. Girdiği çileden 1210/1795-96 yılında çıkarak dede oldu. Yenişehir Mevlevihânesi şeyhi oldu. 1215/1800-01 yılında vefat etti. Mezarı Yenişehir’dedir. Esrar Dede (Genç 2000: 513)’ye göre bilgili ve hünerli bir derviştir. Ali Enver (Hafızoğlu 2010: 326)’e göre ise sözleri sağlam, şiirleri renklidir.

Bilinen tek eseri Dîvân’ıdır. Eserin bir nüshası Topkapı Sarayı Müzesi Türkçe Yazmaları H. 971’dedir (yazmalar.gov.tr). Bir diğer nüshası Süleymaniye Kütüphanesi Halet Efendi 785’te kayıtlıdır. Bu nüshada bir na‘t, bir terc-i bend, bir terkib-i bend, bir müseddes, dört tahmis ve muhammes, bir şarkı, bir lugaz ve 101 gazel yer almaktadır (İKTYDK 1968: 888). Dîvân üzerine bir yüksek lisans çalışması (Altunel 1995) yapıldı. Dîvân, Sadık Erdem (2002) tarafından yayımlandı.

 

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. 4. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 1253.

Altunel, Melek (1995). Neyyir Abdülhalim Dede-Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divanı’nın Tenkidtli Metni. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.

Çifçi, Ömer (hzl.) (yty). Fatîn Davud Hâtimetü’l- Eş‘âr (Fatîn Tezkiresi). http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10736,metinpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 02.06.2014]. 425.

Erdem, Sadık (2002). Neyyir ve Divanı. İnceleme-Tenkitli Metin-Sözlük. Isparta: Fakülte Kitabevi Yay.

Genç, İlhan (hzl.) (2000). Esrar Dede Tezkire-i Şu‘arâ-yı Mevleviyye (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay. 513-515.

Hafızoğlu, Tahir (hzl.) (2010). Ali Enver Bey Mevlevî Şâirler (Sema’hâne-i Edeb). İstanbul: İnsan Yayınları. 326-327.

İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu (1968). “Neyyir Dede”. C. III. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. 888.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Neyyîr Abdülhalim Dede. Divan. Topkapı Sarayı Müzesi Türkçe Yazmaları. H. 971.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1990). “Neyyir Abdülhalim Dede”. C. 7. İstanbul: Dergâh Yay. 53.

Türk Dünyası Ortak Edebiyatı, Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi (2006). “Neyyir”. C. 6. Ankara: AKM Yay. 610. 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİK
Yayın Tarihi: 04.06.2014
Güncelleme Tarihi: 14.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Nigâhı iltifât-ı âşinâ bilmezmiş ögretdüm

Eline tîg virdüm merhabâ bilmezmiş ögretdüm

Niyâz ile ulûm-ı nâzı kıldum gûyiyâ ta‘lîm

O âşûb-ı felek resm-i cefâ bilmezmiş ögretdüm

Olup dîvâne vü üftâde bir şûh-ı sitem-kâra

Ser-i şûrîdemüz seng-i belâ bilmezmiş ögretdüm

O rütbe lâgar-ı aşkam ki bir demde hayâl-âsâ

Delîl oldum reh-i yârı sabâ bilmezmiş ögretdüm

Yeniden dâglar ile eyledüm ser-tâ-kadem mecrûh

Dil-i sad-pâreye şimdi devâ bilmezmiş ögretdüm

Düşüp mestâne zülf-i müşk-bârın eylerem teşmîm

Dil-i ser-keşteye bûy-ı safâ bilmezmiş ögretdüm

Süvâr-ı hâme-i Şeb-dîz olupda Hüsrev-i tab‘um

Reh-i Şîrîn-i nazma püşt ü pâ bilmezmiş ögretdüm

Olup rû-mâl-ı iksîr-i gubâr-ı dergeh-i hünkâr

Hele bî-çâre Neyyir kîmyâ bilmezmiş ögretdüm

Varup deryûze-i ihsânun itsün mihr ü mâh-âsâ

Der-i devlet-me’âbun bu gedâ bilmezmiş ögretdüm

(Genç, İlhan (hzl.) (2000). Esrar Dede Tezkire-i Şu‘arâ-yı Mevleviyye (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay. 513-514).


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Avanzâde Mehmet Süleymand. 1871 - ö. 1922Doğum YeriGörüntüle
2Mukadder Gemicid. 18 Ekim 1974 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3ÜSKÜDÂRÎ, AHMEDd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Avanzâde Mehmet Süleymand. 1871 - ö. 1922Doğum YılıGörüntüle
5Mukadder Gemicid. 18 Ekim 1974 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6ÜSKÜDÂRÎ, AHMEDd. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Avanzâde Mehmet Süleymand. 1871 - ö. 1922Ölüm YılıGörüntüle
8Mukadder Gemicid. 18 Ekim 1974 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9ÜSKÜDÂRÎ, AHMEDd. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10Avanzâde Mehmet Süleymand. 1871 - ö. 1922MeslekGörüntüle
11Mukadder Gemicid. 18 Ekim 1974 - ö. ?MeslekGörüntüle
12ÜSKÜDÂRÎ, AHMEDd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
13Avanzâde Mehmet Süleymand. 1871 - ö. 1922Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Mukadder Gemicid. 18 Ekim 1974 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ÜSKÜDÂRÎ, AHMEDd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Avanzâde Mehmet Süleymand. 1871 - ö. 1922Madde AdıGörüntüle
17Mukadder Gemicid. 18 Ekim 1974 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18ÜSKÜDÂRÎ, AHMEDd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle