Madde Detay

Şiirlerinde Noksanî mahlasını kullanan âşığın hayatı hakkında kaynaklarda ayrıntılı bir bilgi bulunmamaktadır. Abdullah Ercan 14. Yüzyıldan Günümüze Çorumlu Şairler adlı kitabında Noksanî’nin Çorum’un Ortaköy ilçesine bağlı Cevizli köyünden olduğunu, 19. yüzyılda yaşadığını ve okumuş yazmış bir âşık olduğunu ifade etmiştir (1998: 157; Yakar 2007: 73). Doğan Kaya’nın Şairnameler adlı eserinde de Noksanî mahlaslı iki âşığın adı geçmektedir. İlki, 18. yüzyılın sonlarında ve 19. yüzyılın başlarında yaşayan, Erzurum’da doğan ve asıl adı Mürşidi Sâdık Dede olan Noksanî’dir. İkincisi ise, asıl adı Ahmet olan ve Sivas’ın Kangal ilçesinde doğan Noksanî’dir. Kaya, Sivaslı olan Noksanî’nin şiirlerinde, Erzurumlu Noksanî ile karıştırılması endişesiyle sonradan Zâkiri mahlasını kullandığını belirtmiştir (1990: 37, 56-57). Bu eserde adı geçen Noksanî mahlaslı bu iki âşığın da 19. yüzyılda yaşayan ve Çorumlu olan Noksanî ile aynı kişi olmadığı anlaşılmaktadır.

Abdullah Ercan ayrıca Noksanî’nin deyişlerinin didaktik ögeler ağırlıklı olduğunu ve deyişlerinin toplanıp yayımlanmadığını dile getirmiştir. Yapıtında ise, Noksanî’nin örnek bir şiirine yer vermiştir (Ercan 1998: 157, 158).

Ercan, Abdullah (1998). 14. Yüzyıldan Günümüze Çorumlu Şairler. İstanbul: Çorum Eğitim ve Kültür Vakfı Yay.

Kaya, Doğan (1990). Şairnâmeler. Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü Araştırma Dairesi Yay.

Yakar, İsmail Serdar (2007). Çorum İli Âşıklık Geleneği Ve Âşık Rıfat Kurtoğlu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 

İlahi

Nefse uyup gönül yolundan çıkma

Yolların bağlanır şaşarsın bir gün

Hakkın yapısıdır hiç gönül yakma

Sen de o acıyı yaşarsın bir gün

 

Arılara bakıp ibret alsana

Her çiçeğin hamın hasın bilsene

İkilikten geçip biri bulsana

Ters izde gezersen şaşarsın bir gün

 

Can gözün görmezse edersin inat

Sûret-i güzeli seversin gayet

Nefse kul olana yoktur hidayet

İmandan gümana düşersin bir gün

 

İman ile güman bir kapta durmaz

Nefse uyan münkir dîdârı görmez

İlrâr ile iman kandedir sormaz

Dar kabda kaynama taşarsın bir gün

 

İrfanlıdan okur ilmim çok dersin

Tenhalarda inkâr edip yok dersin

Kız gelin aldatıp hem de

Hak dersin Nefsin ateşinde pişersin bir gün

 

Zâhirinde Ummanlarda yüzersin

Batının da türlü hile düzersin

Ebu Cehil gibi kuyu kazarsın

Kendi tuzağına düşersin bir gün

 

Balı zehir edip sonra içersin

Bâtılı görürsün Hak’tan kaçarsın

Dilber görsen pervaz edip uçarsın

Çok yükseğe çıkma düşersin bir gün

 

“El harisi kelmahrum” buyurdu Ahmet

Nefsine hakim ol dilersen sıhhat

Noksanî mürşide kıl candan hürmet

Korktuğun bellerden aşarsın bir gün

Ercan, Abdullah (1998). 14. Yüzyıldan Günümüze Çorumlu Şairler. İstanbul: Çorum Eğitim ve Kültür Vakfı Yay. 157, 158.