Madde Detay
ÖKSÜZ OZAN, Ahmet Yıldırım
(d. 05.05.1964 / ö. -)
âşık, memur
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Ahmet Yıldırım olan âşık, 5 Mayıs 1964 tarihinde Ağrı ilinin Eleşkirt ilçesine bağlı Aydoğdu köyünde doğmuştur. Çiftçi bir ailede doğan âşığın babasının adı Hasan Yıldırım ve annesinin adı Rüveyda Yıldırım'dır. O, 13 kardeşin sekizincisi olarak dünyaya gelir. Kardeşlerinin adları Mustafa, Gülsefa, Mehmet Zeki, Gülinaz, Gülhanım (1957-1958), Gülhanım (1961-1962), Gülperi, Kenan, Ahmet, Sevgi (1967-1968), Adnan (1969-1990), Çiğdem ve Ayhan'dır. Ahmet Yıldırım, çeşitli sebeplerden dolayı çocuk yaşında memleketinden ayrılır; önce Karaman ilinin Ermenek ilçesine, bir süre sonra da Konya merkeze taşınır. 14 yaşına kadar çiftçilik yapan Yıldırım, 1978 yılında Konya Tarım Aletleri Sanayiinde sırasıyla; tornacı çırağı, tornacı kalfası, torna ustası olarak görev yapar. Bu arada İzmir-Gaziemir Şoför Eğitim Alayında başladığı, Manisa’da devam ettirdiği vatani görevini, İzmir-Menemen Piyade Alayı’nda tamamlayarak terhis olur. Askerlik dönüşü 1994-1995 yılları arasında Kuşadası Turban Marinada mevsimlik işçi, 1996-1997 yıllarında İstanbul Kilyos Turban’da servis elamanı, 1997 yılında Seydişehir Alüminyum Tesislerinde İşlem Operatörü olarak görev yapar. 2002 yılında Seydişehir Alüminyum Tesislerinin özelleşmesinden sonra kurum değiştirerek Konya Meram Tapu Müdürlüğü’ne memur olarak atanır. Yıldırım, hâlen aynı göreve devam etmektedir. İlkokula memleketinde başlayan Ahmet Yıldırım; ekonomik sıkıntılardan dolayı Karaman ilinin Ermenek ilçesinde sınıf öğretmeni olarak görev yapan ağabeyi Mustafa Yıldırım’ın yanına taşınarak eğitimini burada tamamlar. Ağabeyinin tayininin Konya’ya çıkmasından sonra, o da Konya’ya nakledilir ve ortaokulu burada bitirir. Bir taraftan çalışırken bir taraftan da açık lisede okumaya başlayan Yıldırım, hiç dönem kaybetmeden liseden mezun olur. Daha sonra üniversite giriş sınavında başarılı olarak Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi İlahiyat Ön Lisans Bölümü’ne kaydolur. Yıldırım, eğitimine devam etmektedir. Ahmet Yıldırım, 1990 yılında dayısının kızı Keziban Aksakal ile görücü usulü evlenir ve bu evlilikten beş çocuğu olur. Çocuklarının adları Arif İnan, Yavuz Ozan, İsmihan, Recep Turan ve Muhlis Afşin’dir. Ahmet Yıldırım Konya’da ikamet etmektedir (Alptekin 2003: 11-28).
Yıldırım’ın âşıklığa başlamasında doğduğu bölgenin etkisi büyüktür. O, daha çocuk yaşında iken dışarıdan Ağrı’ya gelen âşıkların çalıp söylemesini hayranlıkla izler, bir taraftan âşık deyişlerini türkü olarak söylerken diğer taraftan bağlama çalmayı öğrenir. Ailesinin ekonomik sıkıntılarının da onun saz çalıp şiir söylemesinde etkili olduğu muhakkaktır. Bir süre devam ettiği Ermenek ilçesinin Güneyyurt beldesindeki Kur'an kursu ise onun şiirlerinin içeriğini zenginleştirir.
Bade içmemiş olmasına karşılık rüyasında, Hazreti Peygamber’in bir grup âşığa hitaben, “Bu çocuk güzel şiir yazıyor, buna yardımcı olun.” demesi üzerine saza ve söze ilgisi daha da artar. İlk şiirlerinde Ahmet mahlasını kullanan Yıldırım, usta âşıkların kendisine sahip çıkmamaları üzerine sitemini ifade etmek düşüncesiyle Öksüz Ozan mahlasını kullanmaya başlar. Bir ustası olmamasına karşılık "Âşıkların babası" olarak bilinen Feyzi Halıcı’dan saz, söz ve edep öğrendiğini ifade eder.
Yüzlerce şiiri olan Öksüz Ozan’ın, eserlerinde gezip dolaştığı coğrafyayı dile getirdiği görülür. Gençlik döneminde aşk şiirlerine yönelen âşık, kardeşi Adnan Yıldırım’ın Cudi Dağı’nda teröristlerle girdiği çatışmada şehit olması üzerine millî konulara da yönelir. Şiirlerinde Mustafa Kemal Atatürk ve Kâzım Karabekir Paşa’nın dışında, Alparslan Türkeş, Feyzi Halıcı, Adnan Yıldırım gibi şahsiyetlerin; Ağrı, Erzurum ve Konya illeri ile bu illere bağlı ilçelerinin ayrı bir yeri vardır. 1999 Kocaeli ve Bolu depremleri onun destan tarzı şiirlerinin sayısının artmasına vesile olur. İlk şiirlerinde Ağrı, Hasankale ve Narman’ın güzelliklerini anlatırken gençlik yıllarında tabiat güzelliklerinin yerini sevda konulu şiirler alır. Eserlerinde; Ferhat ile Şirin, Kerem ile Aslı, Arzu ile Kamber ve Leyla ile Mecnun’dan telmih unsuru olarak da söz etmesine bakılırsa sevda konusunun derinliklerine ulaştığı sonucuna varılabilir. O, şiirlerinde içinde bulunduğu toplumun kültürel değerlerinden olan atasözü, deyim, dua, beddua, halk hikâyesi, masal fıkra, halk mutfağı ve geçiş dönemleri (doğum, evlenme, ölüm)’nin örneklerine de sıkça yer verir. Onun şiirlerinin her satırında Türk milletinin millî ve manevi değerlerini bulmak mümkündür. Öksüz Ozan’ın eserleri arasında, halk şiirinde görülen tür ve şekillerin hemen hepsinin örneğine rastlanır. O, heceli şekil ve türlerin dışında aruzlu türlerden; divan, selis, kalenderi, vezn-i aher ve satranç türünde de şiirler söyler. Âşığın, lebdeğmez türündeki başarılarına son yıllarda hazırladığı muamma ve lügazları da eklemekte yarar vardır. (Alptekin 2003: 11-28).
Öksüz Ozan, 1980 yılından bu yana yapılan Konya Âşıklar Bayramı’nın tamamına katılarak çeşitli dallarda birincilikler kazanır. Ayrıca Türkiye’nin çeşitli il ve ilçelerinde yapılan âşık toplantılarında özellikle atışma, leb değmez ve muamma dallarında başarılı olduğu görülür. 1991 yılından itibaren Konya ve Türkiye genelinde düzenlenen Âşıklar Bayramı’na katılır. ‘Leb-değmez’, ‘Atışma’, ‘Yılın Yedi Şiiri’, ‘Sözlü Güzelleme’, ‘Muamma’, ‘Cinaslı Şiir’ ve ‘Türkü’ dallarında birincilikleri bulunmaktadır (Alptekin 1993: 22-27). Öksüz Ozan’ın şiirleri hakkında (Türkmen 1996; Akbaşlı 2003; Kaplan 2018) lisans tezi hazırlanmıştır. Çalışmaların ilk ikisi aynı adla hazırlanmıştır. Şiirlerinin bilimsel açıdan değerlendirilmesi ise Ali Berat Alptekin tarafından hazırlanan Benden Toprak İstenir mi? (2003) adlı kitapta yapılır. Ayrıca Öksüz Ozan Köroğlu, Kerem ile Aslı ve annesinden dinlediği Komşu Kızı ile Afşın adlı halk hikâyelerini de anlatır (Akhan 2018: 111-120).
Kaynakça
Akbaşlı, Özlem (2003). Öksüz Ozan- Hayatı, Sanatı ve Şiirlerinden Örnekler. Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Akhan, Ebru Birkan (2018). “Komşu Kızı İle Afşın” Halk Hikâyesi”. Sobider 5 (23): 111-120.
Alptekin, Ali Berat (2003). Benden Toprak İstenir mi? Konya: Dizgi Matbaası.
Alptekin, Ali Berat, Saim Sakaoğlu (2008).Türk Saz Şiiri Antolojisi (14-21. Yüzyıllar). Ankara: Akçağ Yay.
Görgülü, Dilan (2014). Öksüz Ozan Hayatı-Şiirleri. Derleme Ödevi. Çorum: Hitit Üniversitesi
Kaplan, Zeynep (2018). Öksüz Ozan Hayatı-Şiirleri. Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Özsoy, Bekir Sami, Namık Aslan, Bayram Durbilmez (1992). Destanlarla Erzincan. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yay.
Özsoy, Bekir Sami, Mehmet Emin Yurttaş (1998). Gönül Diliyle Başbuğ. Ankara: Ülkü Ocakları Genel Merkezi Yay.
Sakaoğlu, Saim (2002). Konya Üzerine Şiirler. Konya: Konya Ticaret Odası Yay.
Türkmen, Kenan (1996). Öksüz Ozan- Hayatı, Sanatı ve Şiirlerinden Örnekler. Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. ALİ BERAT ALPTEKİNYayın Tarihi: 02.01.2019Güncelleme Tarihi: 09.12.2020
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 02.01.2019Güncelleme Tarihi: 09.12.2020
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | İMRAN HESENOV | d. 1928 - ö. 15.12.1999 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | ELİHAN KURBAN OĞLU ÖMEROV | d. 1909 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | BAHATTİN ÇAMURALİ | d. 1931 - ö. 27.04.1991 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | İMRAN HESENOV | d. 1928 - ö. 15.12.1999 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | ELİHAN KURBAN OĞLU ÖMEROV | d. 1909 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | BAHATTİN ÇAMURALİ | d. 1931 - ö. 27.04.1991 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | İMRAN HESENOV | d. 1928 - ö. 15.12.1999 | Meslek | Görüntüle |
8 | ELİHAN KURBAN OĞLU ÖMEROV | d. 1909 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
9 | BAHATTİN ÇAMURALİ | d. 1931 - ö. 27.04.1991 | Meslek | Görüntüle |
10 | İMRAN HESENOV | d. 1928 - ö. 15.12.1999 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | ELİHAN KURBAN OĞLU ÖMEROV | d. 1909 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | BAHATTİN ÇAMURALİ | d. 1931 - ö. 27.04.1991 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | İMRAN HESENOV | d. 1928 - ö. 15.12.1999 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | ELİHAN KURBAN OĞLU ÖMEROV | d. 1909 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | BAHATTİN ÇAMURALİ | d. 1931 - ö. 27.04.1991 | Madde Adı | Görüntüle |