RAHÎMÎ, Habeşî-zâde Abdurrahîm Rahîmî Bey

(d. ?/? - ö. 10 Rebiülahir 1140/25 Kasım 1727)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Abdurrahîm, mahlası Rahîmî’dir. Sâlim Tezkiresi’nde“Abdurrahmân Rahîmî” (İnce 2005: 338)Hâtimetü’l-Eş’âr’da “Abdurrahmân Rahmî” olarak yer almaktadır (Çifçi:167). İstanbul’da doğdu. Habeş Valisi Mustafa Paşa’nın oğludur. Bu nedenle “Habeşî-zâde” olarak bilinir. Tahsilini tamamladıktan sonra Dîvân-ı Hümâyûn'da çalıştı. Silahdar Alî Paşa’ya divan kâtibi oldu. Ardından tezkire-i sânî; 1127/1715’te tezkire-i evvel olup 1128/1715-16’da azledildi. 1131/1718-19’da maliye tezkirecisi, ardından süvari mukabelecisi ve cizye muhasebecisi oldu. 1135/1722-23’te tekrar tezkire-i evvel olarak tayin edildi (Mehmed Süreyyâ 1308-15: III/331). Bu görevdeyken 10 Rebiülahir 1140/25 Kasım 1727 veya 15 Rebiülahir 1140/30 Kasım 1727’de vefat etti. Koca Mustafa Paşa Camii haziresinde medfundur. Mezar taşında Vehbî Efendi’nin düşürdüğü şu tarih yazılıdır: “Habeşî-zâde Râhîmî Bige cennet ola câ -1140-” (Kurnaz vd. 2001: I/331; Erdem 1994: 123).

Şiir ve inşası güzel, sohbeti hoş, nazik, ince manaları anlayan (İnce 2005: 337), tasavvufî ıstılahlara vâkıf bir şairdir (Mehmed Süreyyâ 1308-15: II/331). Çağdaşı olan şair Nâbî ile karşılıklı latifeye dayalı mektuplar yazmışlardır (Erdem 1994: 123). Lugaz ve muamma çözmede de ustadır. Zamanındaki "Eyyüp" ismine yazılan bir muamma İstanbul'da şairler arasında elden ele dolaşmış, en sonunda Habeşîzâde bu muaamayı çözerek meşhur olmuştur. Tarih düşürmede de başarılıdır. Mevlevî şeyhi Enis Dede’nin "kat kat helâl olsun" matlalı şiirini tanzîr etmiştir. Bu şiirinde “kat kat helal olsun” sözü bir zamanlar şairler arasında itibar görmüş, herkes bu türde birbirine nazire söylemiştir (İnce 2005 : 338).

 

Kaynakça

Abdulkadiroğlu, Abdulkerim (hzl.)(1999). İsmail Belîğ Nuhbetü'l-Âsâr li-Zeyli Zübdeti'l-Eş'âr. Ankara: AKM Yay. 112-13.

Arslan, Mehmet (hzl.) (2010). Tayyarzade Atâ Osmanlı Saray Tarihi Ata Tarihi -Tarih-i Enderûn-. İstanbul: Kitapevi Yay. 

Bağdadlı İsmail Paşa (1945-1947). Keşfü'z-Zünûn Zeyli I-II. İstanbul: MEB Yay. 504

Ekinci, Ramazan (hzl.) (2013). Hâfız Hüseyin Ayvansarayî, Vefeyât-ı Ayvansarayî. İstanbul: Buhara Yay. 

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı. Ankara: AKM Yay. 123-24.

Çifçi, Ömer (hzl.) Fatîn Davud Hâtimetü’l-Eş'ârhttp://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10736,metinpdf.pdf 167. [Erişim tarihi: 10.02.2015]

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu'arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay.. 337-38.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.I. Ankara: Bizim Büro Yay.331.

Müstakimzade Süleyman Sadeddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Nisbi ve’l-Künâ ve’l-Elkâb(Tıpkı Basım). Ankara: KB. Kütüphaneler Genel Müdürlüğü. 180, 230.

Müstakîm-zâde Süleymân Sa'de'd-dîn (1928). Tuhfe-i Hattâtîn. İstanbul: İstanbul Devlet Matbaası. 257.

Mehmed Süreyyâ (1308-15/ 1890-97). Sicill-i Osmânî. İstanbul: Matbaa-i Âmire. 3/331.

Özcan, Abdülkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi, Vekâyiü’l-Fuzalâ. Şakâyık-ı Nu'mâniye ve Zeyilleri. 4 C. İstanbul: Çağrı Yay.

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
Yayın Tarihi: 19.02.2015
Güncelleme Tarihi: 14.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Nazm

Sarf-ı nakd itmekle nerm iden ol sîm-teni

Kîmyâ-gerlik ile müttehem olmaz da n’olur

 

Nakş-ı ârâyişe dil-beste olan sâdelerin

Harem-i hâtırı beytü’s-sanem olmaz da n’olur

 

**

Dil-i dânâda gam-ı zülf-i girih-gîr olmaz

Şîr-i kûh-sâr-ı fenâ beste-i zencîr olmaz

 

Hâbda kıldı cemâliyle şeref-yâb beni

Diyemem lezzet-i dîdârını ta’bîr olmaz

 

***

Bir âteş-pâredir çün tıfl-ı dil benden ırag olsun

Serây-ı şehriyâr-ı ışka virdüm bir çerâg olsun

(Abdulkadiroğlu, Abdulkerim (hzl.) (1999). İsmail Belîğ Nuhbetü'l-Âsâr li-Zeyli Zübdeti'l-Eş'âr. Ankara: AKM Yay. 113.) 

 

***

Kıt’a

Hemân ol mâha bir ruhsat-dih-i zevk-i visâl olsun

Bana ey şûh-ı zâlim itdigin kat kat helâl olsun

 

Bir ateş-pâredür çün tıfl-ı dil benden ırag olsun

Serây-ı pâdişâh-ı ışka virdüm bir çerâg olsun

(Çifçi, Ömer (hzl.) Fatîn Davud Hâtimetü’l-Eş'ârhttp://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10736,metinpdf.pdf. [Erişim tarihi: 10.02.2015]. 167).

 


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Sırma Köksald. 1964 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Eşref Bağrımd. 1954 - ö. 06 Nisan 2012Doğum YeriGörüntüle
3NASUHÎ, Mehmed Efendid. 1648-1650? - ö. 1717-1718?Doğum YeriGörüntüle
4Sırma Köksald. 1964 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Eşref Bağrımd. 1954 - ö. 06 Nisan 2012Doğum YılıGörüntüle
6NASUHÎ, Mehmed Efendid. 1648-1650? - ö. 1717-1718?Doğum YılıGörüntüle
7Sırma Köksald. 1964 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8Eşref Bağrımd. 1954 - ö. 06 Nisan 2012Ölüm YılıGörüntüle
9NASUHÎ, Mehmed Efendid. 1648-1650? - ö. 1717-1718?Ölüm YılıGörüntüle
10Sırma Köksald. 1964 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Eşref Bağrımd. 1954 - ö. 06 Nisan 2012MeslekGörüntüle
12NASUHÎ, Mehmed Efendid. 1648-1650? - ö. 1717-1718?MeslekGörüntüle
13Sırma Köksald. 1964 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Eşref Bağrımd. 1954 - ö. 06 Nisan 2012Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15NASUHÎ, Mehmed Efendid. 1648-1650? - ö. 1717-1718?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Sırma Köksald. 1964 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Eşref Bağrımd. 1954 - ö. 06 Nisan 2012Madde AdıGörüntüle
18NASUHÎ, Mehmed Efendid. 1648-1650? - ö. 1717-1718?Madde AdıGörüntüle