Madde Detay

Veli Bozkurt, 1898'te Sivas'ın Kangal ilçesi eski adı Mamaş olan Soğukpınar köyünde dünyaya gelmiştir. Revânî mahlasını kullanan âşığa babası kendi babasının adının vermiş, âşık yakın çevresinde Kurt Veli olarak tanınmıştır. Babası Alevi Dedesi Kurt Velizâde Ali Efendi Dede, annesi ise Medine Hanım'dır. Üç kız, üç erkek olmak üzere altı kardeştir. Tahsil görmemiş olmakla birlikte okuma yazmayı Arap ve Latin alfabesini öğrenmiştir. Kendisinden altı yaş büyük kardeşi Abdülvahap da kendisi gibi âşık olup Suzânî mahlasını kullanmaktadır. Kurt Veli, henüz yeni evlenmişken, 1915'te askere alınır. Sivas’ta gerekli eğitimi aldıktan sonra savaşmak üzere Doğu Cephesine gönderilmiştir (Kaya 2009: 477). Bu cephede üç yıl savaştıktan ve dönüş yolunda bir süre Azerbaycan’da kaldıktan sonra büyük güçlüklerle karşılaşmasına rağmen köyüne dönmeyi başarmıştır. Kurtuluş Savaşı dolayısıyla 1920’de ikinci kez askere alınan âşık, bu defa Fahrettin Altay komutasında çavuş olarak İzmir ve Afyon’da Yunanlılara karşı savaşmış ve bir tanesi istiklal madalyası olmak üzere üç madalya almıştır. Savaşın sonunda yüzbaşı rütbesiyle orduda kalması teklif edilse de reddederek köyüne dönmüştür. Revânî, 1925'de babasını kaybeder. Âşık, sonraki yıllarda ocaktan yetişmiş bir dede olarak köyünde kalmış, köye gelip giden âşıklar ve dedeler sayesinde kendini geliştirmiştir. Âşık, 1950’li yıllarda arkadaşı Âşık Yüzübenli ve bir başka köylüsüyle birlikte Kerbelâ’ya gitmiş ve 20 Ekim 1968’de vefat etmiştir.

Âşık Veli, şiire ve âşıklık geleneğine küçük yaşlardan itibaren ilgi duymaya başlamış bu yolda ilk eğitimini Suzânî ile birlikte Âşık Hasan’dan almış, saz ve keman çalmayı öğrenmiştir. Bağlama konusunda kendini geliştirmesinde Suzânî ve Âşık Süleyman’ın katkısı büyüktür. Ahmet Kutsi Tecer tarafından 1931'de Sivas’ta düzenlenen I. Halk Şairleri Bayramına Suzânî’nin ısrarı üzerine onunla birlikte dâhil olmuş ve Suzânî’nin önerisiyle etkinliğe kemanıyla iştirak etmiştir. “Muzaffer Beyle Ahmet Kutsi, Suzânî ile şenliğin düzeni üzerinde konuşmaya başladılar. Bağlamada Suzânî ile Âşık Süleyman çok iyi idi. Revânî de güzel çalıyordu. Ama Suzânî onun değişik bir çalgı çalmasını önerdi. Revânî aynı zamanda güzel keman çalardı. Keman çalsa nasıl olurdu. Keman getirildi, Revânî bir iki parça da kemanla çaldı. Evet, keman çalması daha uygundu” (Bozkurt 1999: 65).

Kurt Veli Dede, Kangal ve etrafındaki Alevi-Bektaşi köylerinin hemen hepsinde cem yönetmiş, âşıklık kabiliyeti yüksek bir şahıs olarak tanınmaktadır. Çeşitli meclislerde bir arada bulunduğu çalıp söylediği Âşık Murtaza, Yüzübenli, Kemterî ve Efgânî gibi isimler etkileşimde bulunduğu âşıklardır. Âşık Veli’nin şiir tekniği oldukça güçlüdür. Deyişlerinde yerel motiflerle birlikte; aşk, özlem, ayrılık gibi çeşitli temalara yer vermektedir. Ayrıca Tanrı ve Ehlibeyt sevgisi (Özmen 1998: 633) şiirlerinde işlediği diğer konulardır. Deyişleri yazıya geçirilmediği için kaybolmuş, sadece on üç tanesi Revânî’nin oğlu Prof. Dr. Fuat Bozkurt tarafından hazırlanan Ozanlar Ocağı isimli çalışmayla günümüze ulaşabilmiştir. Yumuşak mizaçlı bir insan olmasına rağmen yergi niteliği taşıyan demeler söylediği bilinmektedir.