RIFKÎ, Mehmed Rıfkî Efendi

(d. ?/? - ö. 1111/1699-1700)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Mehmed olup, Kadri Efendi'nin kız kardeşinin oğludur. İstanbul'da doğdu. Babası Mustafa Efendi, aslen Tosya kasabasından olup İstanbul'a geldi. Öğrenimini tamamlayıp Azmîzâde'den mülâzım oldu. Kırkakça medreseden mazul olduktan sonra şimdi Bulgaristan sınırları içinde olan Razgrat  kasabasında kadılık yaptı. Razgrat'ta kadı iken vefat etti. Mehmed Rıfkî Efendi, babasının vefatından sonra İstanbul'a gelerek Kara Çelebizade Abdülaziz Efendi'den mülazım oldu. Muharrem 1067/Ekim-Kasım 1656'da hariç ile Damad Efendi Medresesi'ne, Şevval 1072/Mayıs-Haziran 1662'de Mimar Sinan Medresesi'ne ve 1073/1662-63'te ikinci defa Hüsrev Kethüda'ya, Cemaziyelahir 1076/Aralık-Ocak 1665-66'da Hafız Paşa Medresesi'ne erişti. Rebiülevvel 1079/Ağustos-Eylül 1668'de Siyavuş Paşa Sultan Medresesi'ne tekrar atandıktan sonra Rebiülahir 1080/Ekim-Kasım 1669'da Sahn-ı Seman'dan birine ve Zilhicce 1081/Nisan-Mayıs 1671'de Zal Paşa Medresesi'ne ve Recep 1084/Ekim-Kasım 1673'te Mahmut Paşa Medresesi'ne ve Şevval 1086/Aralık-Ocak 1675-76'da Galatasaray Medresesi'ne müderris oldu. Muharrem 1091/Şubat-Mart 1680'de Süleymaniye Medreseleri'nden birine ve Şevval 1092/Ekim-Kasım 1681'de Halep kadılığına atandı. Safer 1097/Aralık-Ocak 1685-86'da Bursa kadısı olup Safer 1098/Aralık-Ocak 1686-87'de bu görevden ayrıldı ve birkaç gün Boğazhisarı'nda görev yaptı. Daha sonra İstanbul'a gelip Pazarköyü, Bursa Yenişehri ve Atranus kazaları kendisine arpalık olarak verildi. Cemaziyelahir 1102/Mart 1691'de Muharremü'l-Haramı'nda Mekke kadılığını elde etti. Mekke kadısı iken azledildi. Anadolu kazaskerliği payesiyle İstanbul kadısı oldu. İstanbul kadılığı görevinden mazul oldu. 1111/1699-1700 yılında vefat etti.

Dîvânı vardır.

Kaynakça

Abdulkadiroğlu, Abdulkerim (hzl.)(1999). İsmâil Belîğ Nuhbetü'l-Âsâr li-Zeyli Zübdeti'l-Eş'âr. Ankara: AKM Yay.

Coşkun, Ali Osman (hzl.) (1985). Seyrekzâde Mehmet Âsım. Zeyl-i Zübdetül-Eş'âr. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay.

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu‘arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay.

Kurnaz, Cemal ve M. Tatçı (hzl.)(2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakâ’ik-i Nu’mâniyye ve Zeyilleri “Vakâyiü’l-Fuzalâ”. C. 3. İstanbul: Çağrı Yay. 166-167.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
Yayın Tarihi: 23.07.2014
Güncelleme Tarihi: 26.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Nühüfte 'aşkı mey-i tâbdân bilürüz

Eger bilinmese yâkûtı nârdan bilürüz

 

Tereşşuh eyledügin çeşm-i terde hûn-ı dili

Zücâc-ı dilden olan inkisârdan bilirüz

 

***

Hevâlar mutedil dil münbasıt fasl-ı bahâr olsa

Çemen dönse cinâne mutrib-i gülşen hezâr olsa

 

Ne bîm-i sahne olsa dilde ne endîşe-i ferdâ

Vera bîgâne olsa tevbeler bîgânekâr olsa

(İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu‘arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay. 362).

 

***

'İzârı üzre gönül hatt-ı müşg-fâm ister

Fezâ-yı Rum'da gûyâ hevâ-yı şâm ister

 

Zuhûr-ı hatt-ı 'izârın recâ ider gönlüm

O şeb-pere gibi kim nûrı kor zalâm ister

(Coşkun, Ali Osman (hzl.) (1985). Seyrekzâde Mehmet Âsım. Zeyl-i Zübdetül-Eş'âr. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 73)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Adnan Gizd. 1914 - ö. 13 Haziran 1989Doğum YeriGörüntüle
2ÂRİF, Ârif Mehmed Paşad. 1808 - ö. 1865Doğum YeriGörüntüle
3AHTERÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Adnan Gizd. 1914 - ö. 13 Haziran 1989Doğum YılıGörüntüle
5ÂRİF, Ârif Mehmed Paşad. 1808 - ö. 1865Doğum YılıGörüntüle
6AHTERÎd. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Adnan Gizd. 1914 - ö. 13 Haziran 1989Ölüm YılıGörüntüle
8ÂRİF, Ârif Mehmed Paşad. 1808 - ö. 1865Ölüm YılıGörüntüle
9AHTERÎd. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10Adnan Gizd. 1914 - ö. 13 Haziran 1989MeslekGörüntüle
11ÂRİF, Ârif Mehmed Paşad. 1808 - ö. 1865MeslekGörüntüle
12AHTERÎd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
13Adnan Gizd. 1914 - ö. 13 Haziran 1989Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ÂRİF, Ârif Mehmed Paşad. 1808 - ö. 1865Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15AHTERÎd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Adnan Gizd. 1914 - ö. 13 Haziran 1989Madde AdıGörüntüle
17ÂRİF, Ârif Mehmed Paşad. 1808 - ö. 1865Madde AdıGörüntüle
18AHTERÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle