RUHSAT, Mehmed Ruhsat Efendi

(d. ?/? - ö. 1140/1727-28)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl ismi Mehmed olup, Mehmed Ruhsat Efendi diye anılmaktadır. Erzurum’da doğdu. Gençliğinde iyi bir medrese eğitimi alarak ilim ve irfan yönünden kendini donattı ve bu yaşlarda Erzurum’da şöhrete kavuştu. İstanbul’a gelerek burada Divan-ı Hümâyün kâtibi oldu (İnce 2005: 345). Zamanla devlet dairesinde üst makamlara da gelerek hizmetini sürdürdü. Daha sonra Kahire’ye Divân Efendisi olarak tayin edildi (Çapan 2005: 262). 1140/1727-28 yılında ölen (Kurnaz vd. 2001: 220) Ruhsat’ın nerede öldüğüne dair bir bilgi bulunmamaktadır.

Tezkire yazarları Ruhsat’ın şairliğinden övgü ile bahsederler. Salim, Ruhsat’ı ‘şâir-i şirin-güftâr’ olarak tanımlarken onun, tenkidçi bir ruha sahip olduğunu özellikle vurgular. Sâlim, Ruhsat’ın gazel ve kasidelerin yanında özellikle tarih düşürmede üstün kabiliyetli biri olduğunu ifade eder (İnce 2005: 345). Ruhsat’ın Baltacı Mehmed Paşa’nın Rusları bozguna uğrattığı Prut savaşına düştüğü; “Beşâretle edip hâtif dedi Ruhsat bu tarîhi/Mehemmed şer’-i pâk-i Ahmed ile bozdu küffârı (1123)” ile Vezir-i Azam Yusuf Paşa’nın Aksaray’a yaptırdığı çeşme için “Ruhsatâ Ya’kûb-ı dil bu nev’a tarîh eyledi/ Çâh-ı eltâfından icrâ etdi Yûsuf zemzem (1124)” söylediği tarihler dikkat çekmektedir (İnce 2005: 346; Çapan 2005: 263).
 

Kaynakça

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şuarâ Salim Efendi. Ankara: AKM Yay. 345-46.
Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safayi Efendi, Tezkire-i Safayi (Nuhbetü’l-Âsâr min Fevâidi’l-Eş’âr). Ankara: AKM Yay. 263. 
Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.  220.
 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULKADİR ERKAL
Yayın Tarihi: 14.04.2014
Güncelleme Tarihi: 17.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Ne dâm etsek aceb kim bizden ol âhû emîn ola
Tüfek-endâz-ı kâm olmağa bir cây-ı kemîn ola

Gözümden merdüm-i dîdem gibi dûr olmasa hergîz
Bana nûr-ı basardan dahi ol meh-rû yakîn ola

Dil-i ârifde sahbâ-yı muhabbet olmasa ca’lî
Muhabbet câmının keyfiyyeti hâtır-nişîn ola

Gönül hirmengeh-i mahsul-i hüsn-i tâbdâdından
Ne var ey hâsıl-ı ‘ömr-i ‘azîzim dâne-çîn ola

Devâ-yı vasl-ı dildâra olur ol mertebe kâbil
Ne denlü Ruhsatâ derd-i dil-i ‘âşık metîn ola

(İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şuarâ Salim Efendi. Ankara: AKM Yay. 345-346.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SEFER, Sefer Baysald. 1936 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2KINALI, Memet Kınalıd. 1923 - ö. 26.03.2009Doğum YeriGörüntüle
3VÂFÎ, Osman Vâfî Efendid. 1834-35 - ö. 1890-91Doğum YeriGörüntüle
4SEFER, Sefer Baysald. 1936 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
5KINALI, Memet Kınalıd. 1923 - ö. 26.03.2009Ölüm YılıGörüntüle
6VÂFÎ, Osman Vâfî Efendid. 1834-35 - ö. 1890-91Ölüm YılıGörüntüle
7SEFER, Sefer Baysald. 1936 - ö. ?MeslekGörüntüle
8KINALI, Memet Kınalıd. 1923 - ö. 26.03.2009MeslekGörüntüle
9VÂFÎ, Osman Vâfî Efendid. 1834-35 - ö. 1890-91MeslekGörüntüle
10SEFER, Sefer Baysald. 1936 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11KINALI, Memet Kınalıd. 1923 - ö. 26.03.2009Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12VÂFÎ, Osman Vâfî Efendid. 1834-35 - ö. 1890-91Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13SEFER, Sefer Baysald. 1936 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14KINALI, Memet Kınalıd. 1923 - ö. 26.03.2009Madde AdıGörüntüle
15VÂFÎ, Osman Vâfî Efendid. 1834-35 - ö. 1890-91Madde AdıGörüntüle