SAFÎ

(d. ?/? - ö. 890/1485/86)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / Başlangıç-15. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Bursalıdır. Sehî Bey’in bildirdiğine göre üstat bir nakkaş olan Safî padişahın da takdirini kazanmış iyi bir şairdi. Sık sık II. Murâd’ın sohbetlerinde bulunmasını kıskanan bazı şairlerin “yazdıkları şeyler küfürdür” isnadıyla hapse atılmış, devrin kazaskeri Molla Veliyyüddîn adına bir kaside yazıp gönderince hapisten kurtulmuştur. Ancak zindan hayatının ağır gelmesi sonucu, 890/1485-86’da hapisten çıktıktan birkaç gün sonra ölmüştür. Mezarı Edirne’dir. Latîfî “ayyâş u kallâş” dediği Safî’nin şiirlerini yalın ve renksiz bulurken Sehî, hem kaside, hem gazellerinin güzel ve Dîvân’ının halk arasında meşhur olduğunu ifade etmektedir. Nazire mecmualarında görülebileceği gibi şairin çok sayıda zemin şiirine devrinin ve 16. yüzyılın en büyük şairleri onlarca nazire söylemişlerdir. Başta Ahmed Paşa olmak üzere, Zâtî, Hayâlî, Mesîhî, Hayretî, Muhibbî, Âhî, Lâmi’î, Harîmî, Şem’î gibi büyük şairlerin şiirlerine nazire söylemeleri, onun hem kendi döneminde hem de sonraki asırda tanındığını ve beğenildiğini ortaya koymaktadır. 15. ve 16. yüzyıllarda yazılan bütün nazire mecmualarında şiirlerinin bulunması, devrinin meşhur bir şairi olduğu hususunda Sehî’nin görüşündeki isabeti teyit edici mahiyettedir. Safî’nin, Ömer b. Mezîd’in Mecmû’atü’n-Nezâ’ir’inde 7, Eğridirli Hacı Kemâl’in Câmi’u’n-Nezâ’ir’inde 21, Edirneli Nazmî’nin Mecma’un-Nezâ’ir’inde 12 ve Pervâne Bey Mecmû’ası’nda 14 şiiri yer almaktadır.

Kaynakça

Canpolat, Mustafa (hzl.) (1982). Ömer b. Mezîd, Mecmû’atü’n-Nezâ’ir. Ankara: TDK Yay.

Eğridirli Hacı Kemâl. Câmi’u’n-Nezâ’ir. Bayezıd Kütüphanesi. No. 5782. vr. 23a, 35a, 37a…

İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı, Ankara: AKM Yay.

Köksal, M. Fatih (2007). “Safî”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 7. Ankara: AKM Yay. 424.

Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 20.07.2013].

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Latîfî (1314). Tezkire-i Latîfî. İstanbul.

Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi. Bağdat. No. 406. vr. 67b, 77a, 190a…

Sehî (1325). Tezkire-i Sehî. İstanbul.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1990). C. 7. “Safî”. İstanbul: Dergâh Yay. 414.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL
Yayın Tarihi: 19.09.2013
Güncelleme Tarihi: 06.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Şem’-i dil-sûzam revân oldı gözümden yaşlar

Ben ölürsem gam degül Hak sana virsün yaşlar

Kaşlarun yayın kurup kirpiklerün ki_okın ata

Cânı içün gönlümün derd ehli yasın başlar

Gamzenün okın görüp yolunda yüz döndürsevüz

Hîç emân virme ki senden tîg u bizden başlar

Tâkatüm yokdur rakîbün cevri yükin cekmege

Sensüz ey dil-ber nice bagruma basam başlar

Îsi-i Meryem gibi cân-bahş ola kamu sanem

Ger kalem zülfün ucından baglaya nakkâşlar

Gurresinden her mehün birdür hilâli gerçi kim

Gösterür bir ayda iki hilâl ol kaşlar

Gül yüzün evsâfın eylerken Safî sûsen dimiş

Âferîn anun şehenşâhına hem şâbâşlar

(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 20.07.2013]. 662.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HÂTİF, Eğerci-zâde/Semerci-zâde/Sarrâc-zâde Hasan Hâtif Efendid. 1666-67 - ö. 1744-45Doğum YeriGörüntüle
2Fırat Canerd. 08 Eylül 1976 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3ŞÂH ÇELEBİ, Fenâri-zâde Mehmedd. ? - ö. 1522Doğum YeriGörüntüle
4HÂTİF, Eğerci-zâde/Semerci-zâde/Sarrâc-zâde Hasan Hâtif Efendid. 1666-67 - ö. 1744-45Doğum YılıGörüntüle
5Fırat Canerd. 08 Eylül 1976 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6ŞÂH ÇELEBİ, Fenâri-zâde Mehmedd. ? - ö. 1522Doğum YılıGörüntüle
7HÂTİF, Eğerci-zâde/Semerci-zâde/Sarrâc-zâde Hasan Hâtif Efendid. 1666-67 - ö. 1744-45Ölüm YılıGörüntüle
8Fırat Canerd. 08 Eylül 1976 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9ŞÂH ÇELEBİ, Fenâri-zâde Mehmedd. ? - ö. 1522Ölüm YılıGörüntüle
10HÂTİF, Eğerci-zâde/Semerci-zâde/Sarrâc-zâde Hasan Hâtif Efendid. 1666-67 - ö. 1744-45MeslekGörüntüle
11Fırat Canerd. 08 Eylül 1976 - ö. ?MeslekGörüntüle
12ŞÂH ÇELEBİ, Fenâri-zâde Mehmedd. ? - ö. 1522MeslekGörüntüle
13HÂTİF, Eğerci-zâde/Semerci-zâde/Sarrâc-zâde Hasan Hâtif Efendid. 1666-67 - ö. 1744-45Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Fırat Canerd. 08 Eylül 1976 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ŞÂH ÇELEBİ, Fenâri-zâde Mehmedd. ? - ö. 1522Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HÂTİF, Eğerci-zâde/Semerci-zâde/Sarrâc-zâde Hasan Hâtif Efendid. 1666-67 - ö. 1744-45Madde AdıGörüntüle
17Fırat Canerd. 08 Eylül 1976 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18ŞÂH ÇELEBİ, Fenâri-zâde Mehmedd. ? - ö. 1522Madde AdıGörüntüle