SAFÎ

(d. ?/? - ö. 890/1485/86)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / Başlangıç-15. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Bursalıdır. Sehî Bey’in bildirdiğine göre üstat bir nakkaş olan Safî padişahın da takdirini kazanmış iyi bir şairdi. Sık sık II. Murâd’ın sohbetlerinde bulunmasını kıskanan bazı şairlerin “yazdıkları şeyler küfürdür” isnadıyla hapse atılmış, devrin kazaskeri Molla Veliyyüddîn adına bir kaside yazıp gönderince hapisten kurtulmuştur. Ancak zindan hayatının ağır gelmesi sonucu, 890/1485-86’da hapisten çıktıktan birkaç gün sonra ölmüştür. Mezarı Edirne’dir. Latîfî “ayyâş u kallâş” dediği Safî’nin şiirlerini yalın ve renksiz bulurken Sehî, hem kaside, hem gazellerinin güzel ve Dîvân’ının halk arasında meşhur olduğunu ifade etmektedir. Nazire mecmualarında görülebileceği gibi şairin çok sayıda zemin şiirine devrinin ve 16. yüzyılın en büyük şairleri onlarca nazire söylemişlerdir. Başta Ahmed Paşa olmak üzere, Zâtî, Hayâlî, Mesîhî, Hayretî, Muhibbî, Âhî, Lâmi’î, Harîmî, Şem’î gibi büyük şairlerin şiirlerine nazire söylemeleri, onun hem kendi döneminde hem de sonraki asırda tanındığını ve beğenildiğini ortaya koymaktadır. 15. ve 16. yüzyıllarda yazılan bütün nazire mecmualarında şiirlerinin bulunması, devrinin meşhur bir şairi olduğu hususunda Sehî’nin görüşündeki isabeti teyit edici mahiyettedir. Safî’nin, Ömer b. Mezîd’in Mecmû’atü’n-Nezâ’ir’inde 7, Eğridirli Hacı Kemâl’in Câmi’u’n-Nezâ’ir’inde 21, Edirneli Nazmî’nin Mecma’un-Nezâ’ir’inde 12 ve Pervâne Bey Mecmû’ası’nda 14 şiiri yer almaktadır.

Kaynakça

Canpolat, Mustafa (hzl.) (1982). Ömer b. Mezîd, Mecmû’atü’n-Nezâ’ir. Ankara: TDK Yay.

Eğridirli Hacı Kemâl. Câmi’u’n-Nezâ’ir. Bayezıd Kütüphanesi. No. 5782. vr. 23a, 35a, 37a…

İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı, Ankara: AKM Yay.

Köksal, M. Fatih (2007). “Safî”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 7. Ankara: AKM Yay. 424.

Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 20.07.2013].

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Latîfî (1314). Tezkire-i Latîfî. İstanbul.

Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi. Bağdat. No. 406. vr. 67b, 77a, 190a…

Sehî (1325). Tezkire-i Sehî. İstanbul.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1990). C. 7. “Safî”. İstanbul: Dergâh Yay. 414.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL
Yayın Tarihi: 19.09.2013
Güncelleme Tarihi: 06.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Şem’-i dil-sûzam revân oldı gözümden yaşlar

Ben ölürsem gam degül Hak sana virsün yaşlar

Kaşlarun yayın kurup kirpiklerün ki_okın ata

Cânı içün gönlümün derd ehli yasın başlar

Gamzenün okın görüp yolunda yüz döndürsevüz

Hîç emân virme ki senden tîg u bizden başlar

Tâkatüm yokdur rakîbün cevri yükin cekmege

Sensüz ey dil-ber nice bagruma basam başlar

Îsi-i Meryem gibi cân-bahş ola kamu sanem

Ger kalem zülfün ucından baglaya nakkâşlar

Gurresinden her mehün birdür hilâli gerçi kim

Gösterür bir ayda iki hilâl ol kaşlar

Gül yüzün evsâfın eylerken Safî sûsen dimiş

Âferîn anun şehenşâhına hem şâbâşlar

(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 20.07.2013]. 662.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1İZZET, Osmân İzzet, Bursalıd. 1811 - ö. 1864Doğum YeriGörüntüle
2SAFHÎ, Şeyh Mehmed Efendid. ? - ö. Kasım-Aralık 1733Doğum YeriGörüntüle
3Seyfettin Turhand. 15 Mayıs 1923 - ö. 16 Aralık 2002Doğum YeriGörüntüle
4İZZET, Osmân İzzet, Bursalıd. 1811 - ö. 1864Doğum YılıGörüntüle
5SAFHÎ, Şeyh Mehmed Efendid. ? - ö. Kasım-Aralık 1733Doğum YılıGörüntüle
6Seyfettin Turhand. 15 Mayıs 1923 - ö. 16 Aralık 2002Doğum YılıGörüntüle
7İZZET, Osmân İzzet, Bursalıd. 1811 - ö. 1864Ölüm YılıGörüntüle
8SAFHÎ, Şeyh Mehmed Efendid. ? - ö. Kasım-Aralık 1733Ölüm YılıGörüntüle
9Seyfettin Turhand. 15 Mayıs 1923 - ö. 16 Aralık 2002Ölüm YılıGörüntüle
10İZZET, Osmân İzzet, Bursalıd. 1811 - ö. 1864MeslekGörüntüle
11SAFHÎ, Şeyh Mehmed Efendid. ? - ö. Kasım-Aralık 1733MeslekGörüntüle
12Seyfettin Turhand. 15 Mayıs 1923 - ö. 16 Aralık 2002MeslekGörüntüle
13İZZET, Osmân İzzet, Bursalıd. 1811 - ö. 1864Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14SAFHÎ, Şeyh Mehmed Efendid. ? - ö. Kasım-Aralık 1733Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Seyfettin Turhand. 15 Mayıs 1923 - ö. 16 Aralık 2002Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16İZZET, Osmân İzzet, Bursalıd. 1811 - ö. 1864Madde AdıGörüntüle
17SAFHÎ, Şeyh Mehmed Efendid. ? - ö. Kasım-Aralık 1733Madde AdıGörüntüle
18Seyfettin Turhand. 15 Mayıs 1923 - ö. 16 Aralık 2002Madde AdıGörüntüle