SAFÎ

(d. ?/? - ö. 890/1485/86)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / Başlangıç-15. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Bursalıdır. Sehî Bey’in bildirdiğine göre üstat bir nakkaş olan Safî padişahın da takdirini kazanmış iyi bir şairdi. Sık sık II. Murâd’ın sohbetlerinde bulunmasını kıskanan bazı şairlerin “yazdıkları şeyler küfürdür” isnadıyla hapse atılmış, devrin kazaskeri Molla Veliyyüddîn adına bir kaside yazıp gönderince hapisten kurtulmuştur. Ancak zindan hayatının ağır gelmesi sonucu, 890/1485-86’da hapisten çıktıktan birkaç gün sonra ölmüştür. Mezarı Edirne’dir. Latîfî “ayyâş u kallâş” dediği Safî’nin şiirlerini yalın ve renksiz bulurken Sehî, hem kaside, hem gazellerinin güzel ve Dîvân’ının halk arasında meşhur olduğunu ifade etmektedir. Nazire mecmualarında görülebileceği gibi şairin çok sayıda zemin şiirine devrinin ve 16. yüzyılın en büyük şairleri onlarca nazire söylemişlerdir. Başta Ahmed Paşa olmak üzere, Zâtî, Hayâlî, Mesîhî, Hayretî, Muhibbî, Âhî, Lâmi’î, Harîmî, Şem’î gibi büyük şairlerin şiirlerine nazire söylemeleri, onun hem kendi döneminde hem de sonraki asırda tanındığını ve beğenildiğini ortaya koymaktadır. 15. ve 16. yüzyıllarda yazılan bütün nazire mecmualarında şiirlerinin bulunması, devrinin meşhur bir şairi olduğu hususunda Sehî’nin görüşündeki isabeti teyit edici mahiyettedir. Safî’nin, Ömer b. Mezîd’in Mecmû’atü’n-Nezâ’ir’inde 7, Eğridirli Hacı Kemâl’in Câmi’u’n-Nezâ’ir’inde 21, Edirneli Nazmî’nin Mecma’un-Nezâ’ir’inde 12 ve Pervâne Bey Mecmû’ası’nda 14 şiiri yer almaktadır.

Kaynakça

Canpolat, Mustafa (hzl.) (1982). Ömer b. Mezîd, Mecmû’atü’n-Nezâ’ir. Ankara: TDK Yay.

Eğridirli Hacı Kemâl. Câmi’u’n-Nezâ’ir. Bayezıd Kütüphanesi. No. 5782. vr. 23a, 35a, 37a…

İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı, Ankara: AKM Yay.

Köksal, M. Fatih (2007). “Safî”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 7. Ankara: AKM Yay. 424.

Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 20.07.2013].

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Latîfî (1314). Tezkire-i Latîfî. İstanbul.

Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi. Bağdat. No. 406. vr. 67b, 77a, 190a…

Sehî (1325). Tezkire-i Sehî. İstanbul.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1990). C. 7. “Safî”. İstanbul: Dergâh Yay. 414.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL
Yayın Tarihi: 19.09.2013
Güncelleme Tarihi: 06.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Şem’-i dil-sûzam revân oldı gözümden yaşlar

Ben ölürsem gam degül Hak sana virsün yaşlar

Kaşlarun yayın kurup kirpiklerün ki_okın ata

Cânı içün gönlümün derd ehli yasın başlar

Gamzenün okın görüp yolunda yüz döndürsevüz

Hîç emân virme ki senden tîg u bizden başlar

Tâkatüm yokdur rakîbün cevri yükin cekmege

Sensüz ey dil-ber nice bagruma basam başlar

Îsi-i Meryem gibi cân-bahş ola kamu sanem

Ger kalem zülfün ucından baglaya nakkâşlar

Gurresinden her mehün birdür hilâli gerçi kim

Gösterür bir ayda iki hilâl ol kaşlar

Gül yüzün evsâfın eylerken Safî sûsen dimiş

Âferîn anun şehenşâhına hem şâbâşlar

(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 20.07.2013]. 662.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HİLMÎ, Bakkâl-zâde Bostan Hilmî Efendid. ? - ö. 1603Doğum YeriGörüntüle
2Azîzî, Karaçelebi-zâde Abdülaziz Efendid. 1592 - ö. 1658Doğum YeriGörüntüle
3Ayten Uğuralpd. 26 Şubat 1931 - ö. 25 Temmuz 2010Doğum YeriGörüntüle
4HİLMÎ, Bakkâl-zâde Bostan Hilmî Efendid. ? - ö. 1603Doğum YılıGörüntüle
5Azîzî, Karaçelebi-zâde Abdülaziz Efendid. 1592 - ö. 1658Doğum YılıGörüntüle
6Ayten Uğuralpd. 26 Şubat 1931 - ö. 25 Temmuz 2010Doğum YılıGörüntüle
7HİLMÎ, Bakkâl-zâde Bostan Hilmî Efendid. ? - ö. 1603Ölüm YılıGörüntüle
8Azîzî, Karaçelebi-zâde Abdülaziz Efendid. 1592 - ö. 1658Ölüm YılıGörüntüle
9Ayten Uğuralpd. 26 Şubat 1931 - ö. 25 Temmuz 2010Ölüm YılıGörüntüle
10HİLMÎ, Bakkâl-zâde Bostan Hilmî Efendid. ? - ö. 1603MeslekGörüntüle
11Azîzî, Karaçelebi-zâde Abdülaziz Efendid. 1592 - ö. 1658MeslekGörüntüle
12Ayten Uğuralpd. 26 Şubat 1931 - ö. 25 Temmuz 2010MeslekGörüntüle
13HİLMÎ, Bakkâl-zâde Bostan Hilmî Efendid. ? - ö. 1603Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Azîzî, Karaçelebi-zâde Abdülaziz Efendid. 1592 - ö. 1658Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Ayten Uğuralpd. 26 Şubat 1931 - ö. 25 Temmuz 2010Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HİLMÎ, Bakkâl-zâde Bostan Hilmî Efendid. ? - ö. 1603Madde AdıGörüntüle
17Azîzî, Karaçelebi-zâde Abdülaziz Efendid. 1592 - ö. 1658Madde AdıGörüntüle
18Ayten Uğuralpd. 26 Şubat 1931 - ö. 25 Temmuz 2010Madde AdıGörüntüle