Madde Detay
ŞÂMÎ, Abdulbâki Efendi
(d. 1055/1645-46 - ö. 1091 Muharrem/1680-81 Şubat-mart)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Abdülbâkî'dir. Memeleketine nispetle Şâmî mahlasını kullanmıştır. 1055/ 1645-46 yılı civarında Şâm'da doğdu. Babası'nın adı Ahmed, dedesinin adı Mehmed'dir. Dedesi Mehmed Efendi'nin, İbnü's-semmân adıyla bilinmesi yağcılıkla uğraşan bir esnaf ailesinden geldiğini düşündürmektedir. Abdülbaki Efendi de İbn Semmân künyesiyle tanınmıştır. İlk eğitimini Şam bilginlerinden almış, ardından Kâhire'ye giderek İbni Ganim Mukaddesî ve Seyyid Ahmed Hamavi-i Mısri'den dersler almıştır. Anadolu'ya döndüğünde Sadrazam Fazıl Ahmed Paşa kasrına gidip sohbetlerine katılmış ve bazı kasideleri ile sadrazamın dikkatini çekerek takdirini kaanmıştır. 1080 / 1670 tarihinde İstanbul ile Yenişehir ve Selanik seferlerinde bulunmuş, Sadrazam Fazıl Ahmed Paşa'nın aracılığıyla padişahın huzurunda derslere dahil olmuştur. 1081 Safer/1670 Haziran-Temmuz'da Fenâri-zâde Ebulfazıl Efendi’den mülâzım olmuş ardından kırk akçelik medreselerde müderrislik yapmış, hâric elli rütbesine ulaşınca Fatma Sultan Medresesi'ne atanmış, 1083 Muharrem/1672'de Emre Hoca Medresesi'ne, 1084 Zilhicce/1674 Mart-Nisan'da Sahn'a, 1088 Şevval/ 1677 Kasım-Aralık'ta Zâl Paşa Medresesi'ne müderris olarak atanmış, 1091 Muhharem/1680-81 Şubat-Mart'ta vebadan vefat etmiştir.
Âlim ve şairliğinin yanı sıra satranca olan ilgisiyle de şöhret bulmuş hatta bu oyunda yeni bir tarz icat etmiştir. Tamamlanmış ve yarım kalmış bir hâlde pek çok eseri bulunmaktadır. Tamamladığı eserler şunlardır:
1)Esma-i Hüsnâ Şerhi
2) Şerh-i Şevâhid-i Molla Câmî
3) Şerh-i Muhtasarü’t-Tezhib Fi’l-Mantık
4)Mirkatü’ş-Şuarâ
5) Şerhu Fasli'il-hitâb fi İlmeyi'l-Mantık ve'l-Âdâb: (Arapça) adlı eseri Nuruosmaniye Kütüphanesi Nu: 2757'de bulunmaktadır.
Tamamlanmış bu eserlerinin yanı sıra hadis alanında yarım kalmış bir eseri bulunmaktadır. Hülâsatü’l-Eser'de Şâmî Abdülbâkî Efendi'nin kendi el yazısıyla tertip ettiği yedi adet mecmuası olduğu kayıtlı olmasına rağmen söz konusu mecmualar bugün için elde değildir.
Kaynaklar, Şâmî'nin özellikle kasidelerini başarılı bulmaktadır. İbn Muhammed Semmam eş-Şami adına Risaletü fi Halli Müşkilat İbn Hallikan ( Atıf Efendi, Nu: 1542/ 6) adlı eserde aynı kişinin veya aynı sülaleden bir başkasının eseri olmalıdır.
Kaynakça
Kissling, Hans Joachim (1965). Uşşâkîzâde's Zeyl-i Şakâayık. Wiesbaden: Ottoharrasowıtz. Kissling. 489.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAKYayın Tarihi: 02.02.2015Güncelleme Tarihi: 26.11.2020Eserlerinden Örnekler
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 02.02.2015Güncelleme Tarihi: 26.11.2020Eserlerinden Örnekler
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 26.11.2020Eserlerinden Örnekler
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | DERVÎŞ, Giriftzen Hüseyin Efendi | d. ? - ö. 1737-38 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | MANTIKÎ, Ahmed Efendi | d. 1594-95 - ö. 24.11.1635 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | KINALI-ZÂDE, Mehmed Fehmî Efendi | d. 1564 - ö. 1595 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | DERVÎŞ, Giriftzen Hüseyin Efendi | d. ? - ö. 1737-38 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | MANTIKÎ, Ahmed Efendi | d. 1594-95 - ö. 24.11.1635 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | KINALI-ZÂDE, Mehmed Fehmî Efendi | d. 1564 - ö. 1595 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | DERVÎŞ, Giriftzen Hüseyin Efendi | d. ? - ö. 1737-38 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | MANTIKÎ, Ahmed Efendi | d. 1594-95 - ö. 24.11.1635 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | KINALI-ZÂDE, Mehmed Fehmî Efendi | d. 1564 - ö. 1595 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | DERVÎŞ, Giriftzen Hüseyin Efendi | d. ? - ö. 1737-38 | Meslek | Görüntüle |
11 | MANTIKÎ, Ahmed Efendi | d. 1594-95 - ö. 24.11.1635 | Meslek | Görüntüle |
12 | KINALI-ZÂDE, Mehmed Fehmî Efendi | d. 1564 - ö. 1595 | Meslek | Görüntüle |
13 | DERVÎŞ, Giriftzen Hüseyin Efendi | d. ? - ö. 1737-38 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | MANTIKÎ, Ahmed Efendi | d. 1594-95 - ö. 24.11.1635 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | KINALI-ZÂDE, Mehmed Fehmî Efendi | d. 1564 - ö. 1595 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | DERVÎŞ, Giriftzen Hüseyin Efendi | d. ? - ö. 1737-38 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | MANTIKÎ, Ahmed Efendi | d. 1594-95 - ö. 24.11.1635 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | KINALI-ZÂDE, Mehmed Fehmî Efendi | d. 1564 - ö. 1595 | Madde Adı | Görüntüle |