Madde Detay
KINALI-ZÂDE, Mehmed Fehmî Efendi
(d. 972/1564 - ö. 1004/1595)
divan şairi, müderris
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
972/1564 yılında babasının Şam kadılığı sırasında bu şehirde dünyaya geldi. Ünlü Ahlâk-ı Alâ’î yazarı Kınalı-zâde Ali Efendi’nin oğlu, Mîrî mahlasıyla şiirler yazan Emrullâh Efendi’nin torunu ve Kınalı-zâde Hasan Çelebi’nin küçük kardeşidir. İyi bir öğrenim gördükten sonra Çivi-zâde’den mülazım oldu. Çeşitli yerlerde müderrislik yaptı. 1004/1595 yılında İstanbul’da vefat eden Fehmî Efendi, Nişancı Mehmed Paşa Cami avlusunda medfundur. Azmî-zâde Hâletî, “Gitdi ‘adem diyârına Fehmî gibi vücûd (1004)” mısraını şairin vefatı üzerine yazmıştır (Sungurhan 2009: 185, 186).
Döneminin tanınmış bilginlerindendi. Zekâsı ve bilge kişiliğiyle örnek gösterilen bir kişidir. Güzel, parlak şiirleri ve muammalarıyla şöhret buldu. Kınalı-zâde Hasan Çelebi, tezkiresinde kardeşinin ilim, irfan ve şiir alanında ne kadar maharetli olduğu konusunda övgü dolu sözler sarf eder. Bu ifadeleri ciddi bir eleştirmenin değerlendirmeliri olarak değil bir ağabeyin kanaatleri olarak değerlendirmek gerekir. Şairin, müretteb bir divanı ve imtihan risalesi vardır (Akbayar 1996: 515).
Kaynakça
Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
Balcı, Rüştü (2014). Kâtip Çelebi, Keşfü’z-Zünûn An Esâmi’l-Kütübi Ve’l-Fünûn. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
İpekten, Halûk, Mustafa
İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı
İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.
Kayabaşı, Bekir (1997). Kaf-zâde Fâ’izî’nin Zübdetü’l Eşâr’ı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.
Kurnaz,
Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar
Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.
Özcan, Abdülkadir (1989). Nev’îzâde Atâî, Hadâiku’l-Hakaik fî Tekmileti’ş-Şakaik. (önsöz ve indeks ile tıpkıbasım). İstanbul: Çağrı Yay.
Riyâzî Mehmed (yty). Riyâzü’ş-Şu’arâ. Millet Kütüphanesi Ali Emirî Efendi Bölümü. Nu: 765. v. 108.
Sungurhan Aysun (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkiretü'ş-Şuarâ. Ankara: Kültür Bak. Yay. E-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-215416/h/giris.pdf [erişim tarihi: 12.12.2014]
Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara:Kültür Bakanlığıe-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 12.12.2014]
Şemseddin Sâmî (1311). Kâmûsü’l-A’lâm. C.5. İstanbul.
Zavotçu, Gencay (hzl.) (2009). Rıza Tezkiresi. İstanbul: Sahhaflar Kitap Sarayı Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ARAŞ. GÖR. ŞERİFE ÖRDEKYayın Tarihi: 12.12.2014Güncelleme Tarihi: 10.12.2020Eserlerinden Örnekler
Uyurken nâz ile bîdâr olup nâlemden ol dil-ber
Uyandurdum safâ bezminde bir şem’-i ziyâ-güster
Şikest itdi leb-i la’lün safâ-yı câm-ı Cemşîdi
Ruhun yanında sûret bulmadı mir’ât-ı İskender
Seni öldürmege ey dil ohunı sür’at itdükçe
Yüzün sür pâyına ‘ömr-i girân-mâye şitâb eyler
Ruhunsuz bülbül-i cân meyl-i gülzâr eylemez cânâ
Tutalum ana la’lin âşiyândur her gül-i ahmer
Lebün vasfında cânâ besledi çok ma’nâ-yı rengîn
N’ola nazm-ı hayâl-engîz-i Fehmî olsa cân-perver
(Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 11.12.2014]. 186, 187.)
***
Ferâmûş itmesün diyü vefâ-yı ‘ahd ü peymânı
Ser-i engüştine sardum o mâhun rişte-i cânı
Gubâr-ı reh-güzârun var iken ey merdüm-i dîde
Göze göstermez erbâb-ı nazar kuhl-ı Sıfâhânı
Hayâtum mahv olur nâz ile güftâr eylese ammâ
Söze geldükce cân-bahşum dir ol la’l-i dür-efşânı
Elünde nâmen ey Fehmî gülistân-ı ma’ânîdür
‘Aceb mi eylese tâvus-ı hâmun anda cevlânı
(Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 11.12.2014]. 187.)
***
Nâz ile güftâra başlar meclis-i agyârda
Açılur ol gonçe-fem hayfâ miyân-ı hârda
Tâze cân bulsun demünden mürdeler güftâra gel
Mu’ciz-i ‘Îsâyı ihyâ kıl dem-i güftârda
(Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 11.12.2014]. 187, 188.)
***
Cevrünle sınar âyîne-i hâtır-ı ‘âşık
Bî-çâre olur bezmüne geldükce ufanık
Eflâk ide sana ki baş üzre yirün var
Mânend-i Mesîh eyler isen kat’-ı ‘alâ’ik
(Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 11.12.2014]. 188.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 12.12.2014Güncelleme Tarihi: 10.12.2020Eserlerinden Örnekler
Uyurken nâz ile bîdâr olup nâlemden ol dil-ber
Uyandurdum safâ bezminde bir şem’-i ziyâ-güster
Şikest itdi leb-i la’lün safâ-yı câm-ı Cemşîdi
Ruhun yanında sûret bulmadı mir’ât-ı İskender
Seni öldürmege ey dil ohunı sür’at itdükçe
Yüzün sür pâyına ‘ömr-i girân-mâye şitâb eyler
Ruhunsuz bülbül-i cân meyl-i gülzâr eylemez cânâ
Tutalum ana la’lin âşiyândur her gül-i ahmer
Lebün vasfında cânâ besledi çok ma’nâ-yı rengîn
N’ola nazm-ı hayâl-engîz-i Fehmî olsa cân-perver
(Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 11.12.2014]. 186, 187.)
***
Ferâmûş itmesün diyü vefâ-yı ‘ahd ü peymânı
Ser-i engüştine sardum o mâhun rişte-i cânı
Gubâr-ı reh-güzârun var iken ey merdüm-i dîde
Göze göstermez erbâb-ı nazar kuhl-ı Sıfâhânı
Hayâtum mahv olur nâz ile güftâr eylese ammâ
Söze geldükce cân-bahşum dir ol la’l-i dür-efşânı
Elünde nâmen ey Fehmî gülistân-ı ma’ânîdür
‘Aceb mi eylese tâvus-ı hâmun anda cevlânı
(Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 11.12.2014]. 187.)
***
Nâz ile güftâra başlar meclis-i agyârda
Açılur ol gonçe-fem hayfâ miyân-ı hârda
Tâze cân bulsun demünden mürdeler güftâra gel
Mu’ciz-i ‘Îsâyı ihyâ kıl dem-i güftârda
(Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 11.12.2014]. 187, 188.)
***
Cevrünle sınar âyîne-i hâtır-ı ‘âşık
Bî-çâre olur bezmüne geldükce ufanık
Eflâk ide sana ki baş üzre yirün var
Mânend-i Mesîh eyler isen kat’-ı ‘alâ’ik
(Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 11.12.2014]. 188.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020Eserlerinden Örnekler
Uyurken nâz ile bîdâr olup nâlemden ol dil-ber
Uyandurdum safâ bezminde bir şem’-i ziyâ-güster
Şikest itdi leb-i la’lün safâ-yı câm-ı Cemşîdi
Ruhun yanında sûret bulmadı mir’ât-ı İskender
Seni öldürmege ey dil ohunı sür’at itdükçe
Yüzün sür pâyına ‘ömr-i girân-mâye şitâb eyler
Ruhunsuz bülbül-i cân meyl-i gülzâr eylemez cânâ
Tutalum ana la’lin âşiyândur her gül-i ahmer
Lebün vasfında cânâ besledi çok ma’nâ-yı rengîn
N’ola nazm-ı hayâl-engîz-i Fehmî olsa cân-perver
(Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 11.12.2014]. 186, 187.)
***
Ferâmûş itmesün diyü vefâ-yı ‘ahd ü peymânı
Ser-i engüştine sardum o mâhun rişte-i cânı
Gubâr-ı reh-güzârun var iken ey merdüm-i dîde
Göze göstermez erbâb-ı nazar kuhl-ı Sıfâhânı
Hayâtum mahv olur nâz ile güftâr eylese ammâ
Söze geldükce cân-bahşum dir ol la’l-i dür-efşânı
Elünde nâmen ey Fehmî gülistân-ı ma’ânîdür
‘Aceb mi eylese tâvus-ı hâmun anda cevlânı
(Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 11.12.2014]. 187.)
***
Nâz ile güftâra başlar meclis-i agyârda
Açılur ol gonçe-fem hayfâ miyân-ı hârda
Tâze cân bulsun demünden mürdeler güftâra gel
Mu’ciz-i ‘Îsâyı ihyâ kıl dem-i güftârda
(Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 11.12.2014]. 187, 188.)
***
Cevrünle sınar âyîne-i hâtır-ı ‘âşık
Bî-çâre olur bezmüne geldükce ufanık
Eflâk ide sana ki baş üzre yirün var
Mânend-i Mesîh eyler isen kat’-ı ‘alâ’ik
(Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 11.12.2014]. 188.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Uyurken nâz ile bîdâr olup nâlemden ol dil-ber
Uyandurdum safâ bezminde bir şem’-i ziyâ-güster
Şikest itdi leb-i la’lün safâ-yı câm-ı Cemşîdi
Ruhun yanında sûret bulmadı mir’ât-ı İskender
Seni öldürmege ey dil ohunı sür’at itdükçe
Yüzün sür pâyına ‘ömr-i girân-mâye şitâb eyler
Ruhunsuz bülbül-i cân meyl-i gülzâr eylemez cânâ
Tutalum ana la’lin âşiyândur her gül-i ahmer
Lebün vasfında cânâ besledi çok ma’nâ-yı rengîn
N’ola nazm-ı hayâl-engîz-i Fehmî olsa cân-perver
(Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 11.12.2014]. 186, 187.)
***
Ferâmûş itmesün diyü vefâ-yı ‘ahd ü peymânı
Ser-i engüştine sardum o mâhun rişte-i cânı
Gubâr-ı reh-güzârun var iken ey merdüm-i dîde
Göze göstermez erbâb-ı nazar kuhl-ı Sıfâhânı
Hayâtum mahv olur nâz ile güftâr eylese ammâ
Söze geldükce cân-bahşum dir ol la’l-i dür-efşânı
Elünde nâmen ey Fehmî gülistân-ı ma’ânîdür
‘Aceb mi eylese tâvus-ı hâmun anda cevlânı
(Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 11.12.2014]. 187.)
***
Nâz ile güftâra başlar meclis-i agyârda
Açılur ol gonçe-fem hayfâ miyân-ı hârda
Tâze cân bulsun demünden mürdeler güftâra gel
Mu’ciz-i ‘Îsâyı ihyâ kıl dem-i güftârda
(Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 11.12.2014]. 187, 188.)
***
Cevrünle sınar âyîne-i hâtır-ı ‘âşık
Bî-çâre olur bezmüne geldükce ufanık
Eflâk ide sana ki baş üzre yirün var
Mânend-i Mesîh eyler isen kat’-ı ‘alâ’ik
(Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 11.12.2014]. 188.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | AYŞÎ, Dervîş Mehmed Ayşî | d. ? - ö. 1650-1651 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | MANTIKÎ, Ahmed Efendi | d. 1594-95 - ö. 24.11.1635 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ZÜNNÛN, Zünnûn Dede | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | KEVSERÎ, Ali Kevserî Çelebi | d. ? - ö. III. Mehmed dönemi (1595-1603) başları | Ölüm Yılı | Görüntüle |
5 | KEYFÎ, Keyfî Çelebi | d. ? - ö. III. Mehmed dönemi (1595-1603) | Ölüm Yılı | Görüntüle |
6 | ZUHÛRÎ, Tülbend-zâde Zuhûrî Mehmed Efendi | d. ? - ö. 1595\\\\\\\'ten önce | Ölüm Yılı | Görüntüle |
7 | SELMÂN/İLÂHÎ, Seyyid Selmân Çelebi | d. ? - ö. 1571-72 | Meslek | Görüntüle |
8 | MÜNÎB, Mehmed Münîb Ayıntâbî | d. 1731? - ö. 1828 | Meslek | Görüntüle |
9 | KADRÎ, Receb Efendi | d. ? - ö. 1683 | Meslek | Görüntüle |
10 | HUSREVÎ, Mevlana Husrevoğlu | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | RUMÛZÎ | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | SEHÂYÎ, Sehâyî Çelebi | d. ? - ö. 1512?-1516? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | ZİYÂÎ, Nevrûz Âhun Kâtip | d. ? - ö. 1850 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | HİKMET, Hersekli Ârif Hikmet Bey | d. 1839 - ö. 1903 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | MÜBÎNÎ/MÜNÎBÎ | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |