Madde Detay
ŞAMİLÎ/GEYRANÎ, Şamili Işıkdemir
(d. 1914 / ö. 1987)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Şamilî Işıkdemir olan âşık, şiirlerinde Şamilî ve Geyranî mahlaslarını kullanmıştır (Koç 1990: 157). Artvin'in Yukarı Maden (Hod) köyünde 1914'te dünyaya gelmiştir. Henüz birkaç aylıkken ailesi, 1. Dünya Savaşı sırasındaki seferberlik nedeniyle Beyşehir’e göçmüş, savaş bitiminde Hod’a geri dönmüşlerdir. Bir başka Artvinli âşık Şamilî ile karıştırılmamak için Küçük Şamilî olarak anılmıştır (Karadeniz 2002: 227). İkinci Şamilî olarak da bilinmektedir (Koç 1990: 157). Babası, Heyranî mahlaslı Muhammet Işıkdemir’dir. Âşıklık geleneğini ondan öğrenmiştir. Küçük kardeşi Ali de Geylanî mahlasıyla şiirler yazar. Her ikisiyle de karşılıklı deyişmeleri mevcuttur (Koç 1990: 157). Badeli âşık olup olmadığına ve çıraklarına dair herhangi bir bilgiye ulaşılamamıştır. 1987'de doğduğu köy olan Yukarı Maden köyünde vefat etmiş ve burada defnedilmiştir (Karadeniz 2002: 227).
Şamilî'nin ulaşılabilen şiirlerinde hece ölçüsünü ve koşma nazım biçimini kullandığı; tam, yarım ve zengin kafiye ile şiirlerini kafiyelendirdiği görülmektedir. "Eserlerinin birçoğu yitip giden Şamilî’ye ilişkin Mehmet Koç’un Hodlu Halk Ozanları ve Kalem Şuaraları adlı kitabında bilgi verilmiş, söz konusu eserde âşığın dokuz şiiri yayımlanmıştır" (1990: 167, 171-175). Osman İlker’in Aşağı ve Yukarı Maden köylerine ilişkin yaptığı araştırmalarda da âşıkla ilgili bilgiler bulunmaktadır (Karadeniz 2002: 227). Bekir Karadeniz, Artvinli Halk Şairleri adlı eserinde âşıkla ilgili bilgi verip, dört şiirini yayımlamıştır (Karadeniz 2002: 227-229). Musa Öksüz, Artvinde Aşıklık Geleneği adlı doktora tezinde âşığın hayatı üzerinde kısaca durup, bir şiirine yer vermiştir (Öksüz 2013: 317).
Şamilî, âşık tarzı şiir geleneğinin öne çıkan kaidelerinden tapşırmaya önem vermiş, şiirlerinin son bendinde mahlasını kullanmıştır. İlaveten Şamilî, şiirlerinde bir saçı Leylanın peşinden diyardan diyara gezdiğini anlatmakta, âşıklık geleneğinin yaygın temayüllerinden birine örnek oluşturmaktadır. Güzele dair anlatımlarında Karacaoğlanvari söyleyişler dikkati çekmektedir. Şiirlerinde sade bir Türkçeyle açık, anlaşılır bir ifade tarzını benimsemiştir. Ömrünün büyük bir bölümünü gurbette geçirmiş olan âşık, şiirlerinin içeriğine sıla özlemini yerleştirmiştir. Gurbette gördüğü yerlerin güzelleri ve güzellikleri şiirlerinde kendilerine yer bulmuştur.
Kaynakça
Karadeniz, Bekir (2002). Artvinli Halk Şairleri. Ankara: AKYD Yay.
Koç, Mehmet (1990). Hod’lu Halk Ozanları ve Kalem Şueraları. Aydın: Hürtunç Ofset.
Öksüz, Mehmet (2013). Artvinde Aşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FADİME TİKBAŞ APAKYayın Tarihi: 12.03.2019Güncelleme Tarihi: 11.12.2020
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 12.03.2019Güncelleme Tarihi: 11.12.2020
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | BESTEKÂR, İsmail Dede | d. 1931 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | HEYRANÎ, Muhammet Işıkdemir | d. 1890 - ö. 1958 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ŞAİROĞLU, Halil İbrahim Ataman | d. 1951 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Ali Kemal Meram | d. 1914 - ö. 2001 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | İhsan Devrim | d. 7 Ocak 1914 - ö. 6 Ocak 2010 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ALİ RIZA ATACAN | d. 1914 - ö. 21.04.1990 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Malik Aksel | d. 1903 - ö. 15 Şubat 1987 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | EMRAH PAŞA OĞLU GÜLMEMEDOV | d. 1913/1914? - ö. 1987 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Nilgün Marmara | d. 13 Şubat 1958 - ö. 13 Ekim 1987 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | SEFER DANEKÎ | d. 1941 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | SEFİL SEFDER | d. 1910? - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | KUL SEMAÎ, Muharrem Oylum | d. 1933 - ö. 10.10.1995 | Meslek | Görüntüle |
13 | TABİB/TABİBÎ, Ebubekir Abay | d. 1928 - ö. 30.06.2009 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | GÜLEBİ/GÜLEBİOĞLU, Kadir Gülsoy | d. 1926 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | ŞERAFETTİN SARIKAYA | d. 04.03.1932 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | ÖZLEMİ, Ali Seydi Adıgüzel | d. 01.01.1948 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | İSMAİL ÖKSÜZ | d. 25.07.1956 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | ALİ NASİBİ BABA | d. 1804 - ö. 1888 | Madde Adı | Görüntüle |