ŞAMİLÎ/GEYRANÎ, Şamili Işıkdemir

(d. 1914 / ö. 1987)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Şamilî Işıkdemir olan âşık, şiirlerinde Şamilî ve Geyranî mahlaslarını kullanmıştır (Koç 1990: 157). Artvin'in Yukarı Maden (Hod) köyünde 1914'te dünyaya gelmiştir. Henüz birkaç aylıkken ailesi, 1. Dünya Savaşı sırasındaki seferberlik nedeniyle Beyşehir’e göçmüş, savaş bitiminde Hod’a geri dönmüşlerdir. Bir başka Artvinli âşık Şamilî ile karıştırılmamak için Küçük Şamilî olarak anılmıştır (Karadeniz 2002: 227). İkinci Şamilî olarak da bilinmektedir (Koç 1990: 157). Babası, Heyranî mahlaslı Muhammet Işıkdemir’dir. Âşıklık geleneğini ondan öğrenmiştir. Küçük kardeşi Ali de Geylanî mahlasıyla şiirler yazar. Her ikisiyle de karşılıklı deyişmeleri mevcuttur (Koç 1990: 157). Badeli âşık olup olmadığına ve çıraklarına dair herhangi bir bilgiye ulaşılamamıştır. 1987'de doğduğu köy olan Yukarı Maden köyünde vefat etmiş ve burada defnedilmiştir (Karadeniz 2002: 227).

Şamilî'nin ulaşılabilen şiirlerinde hece ölçüsünü ve koşma nazım biçimini kullandığı; tam, yarım ve zengin kafiye ile şiirlerini kafiyelendirdiği görülmektedir. "Eserlerinin birçoğu yitip giden Şamilî’ye ilişkin Mehmet Koç’un Hodlu Halk Ozanları ve Kalem Şuaraları adlı kitabında bilgi verilmiş, söz konusu eserde âşığın dokuz şiiri yayımlanmıştır" (1990: 167, 171-175). Osman İlker’in Aşağı ve Yukarı Maden köylerine ilişkin yaptığı araştırmalarda da âşıkla ilgili bilgiler bulunmaktadır (Karadeniz 2002: 227). Bekir Karadeniz, Artvinli Halk Şairleri adlı eserinde âşıkla ilgili bilgi verip, dört şiirini yayımlamıştır (Karadeniz 2002: 227-229). Musa Öksüz, Artvinde Aşıklık Geleneği adlı doktora tezinde âşığın hayatı üzerinde kısaca durup, bir şiirine yer vermiştir (Öksüz 2013: 317).

Şamilî, âşık tarzı şiir geleneğinin öne çıkan kaidelerinden tapşırmaya önem vermiş, şiirlerinin son bendinde mahlasını kullanmıştır. İlaveten Şamilî, şiirlerinde bir saçı Leylanın peşinden diyardan diyara gezdiğini anlatmakta, âşıklık geleneğinin yaygın temayüllerinden birine örnek oluşturmaktadır. Güzele dair anlatımlarında Karacaoğlanvari söyleyişler dikkati çekmektedir. Şiirlerinde sade bir Türkçeyle açık, anlaşılır bir ifade tarzını benimsemiştir. Ömrünün büyük bir bölümünü gurbette geçirmiş olan âşık, şiirlerinin içeriğine sıla özlemini yerleştirmiştir. Gurbette gördüğü yerlerin güzelleri ve güzellikleri şiirlerinde kendilerine yer bulmuştur.

Kaynakça

Karadeniz, Bekir (2002). Artvinli Halk Şairleri. Ankara: AKYD Yay.

Koç, Mehmet (1990). Hod’lu Halk Ozanları ve Kalem Şueraları. Aydın: Hürtunç Ofset.

Öksüz, Mehmet (2013). Artvinde Aşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FADİME TİKBAŞ APAK
Yayın Tarihi: 12.03.2019
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1RUFAÎ, Yusufd. ? - ö. 1878Doğum YeriGörüntüle
2YILDIRIM, Hazık Yıldırımd. 1918 - ö. 1998Doğum YeriGörüntüle
3NİYAZÎ, İsmaild. 1871 - ö. 1911Doğum YeriGörüntüle
4BAŞER, Ahmet Başerd. 1914 - ö. 1970Doğum YılıGörüntüle
5CAVADOVA, Nebat Paşa Kızıd. 1914 - ö. 1973Doğum YılıGörüntüle
6EMRAH PAŞA OĞLU GÜLMEMEDOVd. 1913/1914? - ö. 1987Doğum YılıGörüntüle
7Cahit Zarifoğlud. 1 Temmuz 1940 - ö. 7 Haziran 1987Ölüm YılıGörüntüle
8İLHAMÎ, Hamit İlhami Demird. 1932 - ö. 1987Ölüm YılıGörüntüle
9ETO/DİDARİ, Ekvtime Davlaşeridzed. 1907 - ö. 1987Ölüm YılıGörüntüle
10NEVRUZ BACI/NEVRUZA, Nevruz Oylumd. 1932 - ö. 10.10.1995MeslekGörüntüle
11ADEM/ADEMÎ, Adem Öztaşd. 1932 - ö. ?MeslekGörüntüle
12İBRAHİM KÖKSALd. 1955 - ö. ?MeslekGörüntüle
13NAZAN, Nazan Doğand. 1975 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ZEKİ, Zeki Gençd. 1939 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15BÎHUZUR BABA, Bayram Sarıoğlud. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16RUHULLAH/RUHÎ, Ahmet Rıfkıd. 1884 - ö. 1935Madde AdıGörüntüle
17MELİLÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18HATİCE OTUGÜZELd. 1940 - ö. ?Madde AdıGörüntüle