ŞAMİLÎ/GEYRANÎ, Şamili Işıkdemir

(d. 1914 / ö. 1987)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Şamilî Işıkdemir olan âşık, şiirlerinde Şamilî ve Geyranî mahlaslarını kullanmıştır (Koç 1990: 157). Artvin'in Yukarı Maden (Hod) köyünde 1914'te dünyaya gelmiştir. Henüz birkaç aylıkken ailesi, 1. Dünya Savaşı sırasındaki seferberlik nedeniyle Beyşehir’e göçmüş, savaş bitiminde Hod’a geri dönmüşlerdir. Bir başka Artvinli âşık Şamilî ile karıştırılmamak için Küçük Şamilî olarak anılmıştır (Karadeniz 2002: 227). İkinci Şamilî olarak da bilinmektedir (Koç 1990: 157). Babası, Heyranî mahlaslı Muhammet Işıkdemir’dir. Âşıklık geleneğini ondan öğrenmiştir. Küçük kardeşi Ali de Geylanî mahlasıyla şiirler yazar. Her ikisiyle de karşılıklı deyişmeleri mevcuttur (Koç 1990: 157). Badeli âşık olup olmadığına ve çıraklarına dair herhangi bir bilgiye ulaşılamamıştır. 1987'de doğduğu köy olan Yukarı Maden köyünde vefat etmiş ve burada defnedilmiştir (Karadeniz 2002: 227).

Şamilî'nin ulaşılabilen şiirlerinde hece ölçüsünü ve koşma nazım biçimini kullandığı; tam, yarım ve zengin kafiye ile şiirlerini kafiyelendirdiği görülmektedir. "Eserlerinin birçoğu yitip giden Şamilî’ye ilişkin Mehmet Koç’un Hodlu Halk Ozanları ve Kalem Şuaraları adlı kitabında bilgi verilmiş, söz konusu eserde âşığın dokuz şiiri yayımlanmıştır" (1990: 167, 171-175). Osman İlker’in Aşağı ve Yukarı Maden köylerine ilişkin yaptığı araştırmalarda da âşıkla ilgili bilgiler bulunmaktadır (Karadeniz 2002: 227). Bekir Karadeniz, Artvinli Halk Şairleri adlı eserinde âşıkla ilgili bilgi verip, dört şiirini yayımlamıştır (Karadeniz 2002: 227-229). Musa Öksüz, Artvinde Aşıklık Geleneği adlı doktora tezinde âşığın hayatı üzerinde kısaca durup, bir şiirine yer vermiştir (Öksüz 2013: 317).

Şamilî, âşık tarzı şiir geleneğinin öne çıkan kaidelerinden tapşırmaya önem vermiş, şiirlerinin son bendinde mahlasını kullanmıştır. İlaveten Şamilî, şiirlerinde bir saçı Leylanın peşinden diyardan diyara gezdiğini anlatmakta, âşıklık geleneğinin yaygın temayüllerinden birine örnek oluşturmaktadır. Güzele dair anlatımlarında Karacaoğlanvari söyleyişler dikkati çekmektedir. Şiirlerinde sade bir Türkçeyle açık, anlaşılır bir ifade tarzını benimsemiştir. Ömrünün büyük bir bölümünü gurbette geçirmiş olan âşık, şiirlerinin içeriğine sıla özlemini yerleştirmiştir. Gurbette gördüğü yerlerin güzelleri ve güzellikleri şiirlerinde kendilerine yer bulmuştur.

Kaynakça

Karadeniz, Bekir (2002). Artvinli Halk Şairleri. Ankara: AKYD Yay.

Koç, Mehmet (1990). Hod’lu Halk Ozanları ve Kalem Şueraları. Aydın: Hürtunç Ofset.

Öksüz, Mehmet (2013). Artvinde Aşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FADİME TİKBAŞ APAK
Yayın Tarihi: 12.03.2019
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ŞAMİLÎ, Şamild. 1815 - ö. 1860Doğum YeriGörüntüle
2Abdülmecit Tokdemird. 1894 - ö. 17 Ağustos 1974Doğum YeriGörüntüle
3RIZA, Ali Rıza Yıldırımd. 1925 - ö. 11.04.2000Doğum YeriGörüntüle
4Fazıl Hüsnü Dağlarcad. 26 Ağustos 1914 - ö. 15 Ekim 2008Doğum YılıGörüntüle
5Osman Turand. 2 Mayıs 1914 - ö. 17 Ocak 1978Doğum YılıGörüntüle
6Ziya Yamaçd. 1914 - ö. 23 Mayıs 1986Doğum YılıGörüntüle
7İLHAMÎ, Hamit İlhami Demird. 1932 - ö. 1987Ölüm YılıGörüntüle
8Avni Givdad. 1909 - ö. 1987Ölüm YılıGörüntüle
9Ali Cemal Koşukçud. 1910 - ö. 1987Ölüm YılıGörüntüle
10SERDAR MEMMEDOVd. 1963 - ö. ?MeslekGörüntüle
11TAMEŞKÎd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
12SÜNBÜLE KADIN, Rukiyed. 1863 - ö. ?MeslekGörüntüle
13DOST YUSUF, Yusuf Çıldırd. 1952 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ERTUĞRUL/İMAMOĞLU, Ertuğrul Ataçd. 14.04.1965 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15SALİHd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16TURAN/ÖMER TURAN/HACI BAYRAM, Ömer Turan Eyüboğlud. 1927 - ö. 15.06.1960Madde AdıGörüntüle
17URFETÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18HATİCE, Hatice Tutumd. 1910\'ların sonu? - ö. ?Madde AdıGörüntüle