Madde Detay
SEFİL DURAN, Duran Bebek
(d. 1943 / ö. 17.01.2017)
işçi
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Duran Bebek olan âşığın ismi, kardeşlerinin arka arkaya ölümlerinden dolayı anne ve babası tarafından böyle -dursun diye- konulmuştur. 1943 yılında Hatay’ın İskenderun ilçesine bağlı Akçay köyünde dünyaya gelen âşık, hayatını zor şartlar altında sürdürmüş, pek çok kötü olay yaşadığı için söz konusu karanlık dünyasını mısralarıyla aydınlatmıştır. "Doğum yerim bura gendi meyanım/Duran’ıma tez yetişir ayanım/Gışın derdi zordur Yarıkkaya’nın/Hızlı eser yeli İskenderun’un” dizelerinde doğum yerini betimlemiştir. Âşık Duran’ın babası Mehmet Bebek (Mustafa), annesi Hacı Sultan’dır. Sultan Hanım, Âşık Duran’ın babası Mustafa Bebek’in ikinci eşidir. Babası Mustafa Bebek’in ilk evliliğinden Mehmet, Ali, İsmet, Teslime, Gürcü, Emine adında altı çocuğu dünyaya gelir. Sultan Hanım’dan ise Bostan, Ahmet ve Âşık Duran olmuştur. Âşık Bebek, Saniye Hanım’la evlenir ve bu evliliğinden Sultan, Mustafa, Muhammet, Ahmet, Melek, Erkan ve Hanifi isminde yedi çocukları olur. Evliliğinin ilk yıllarında olan Hamdi ve Muzaffer adındaki çocukları ise küçük yaşta vefat ederler. Hayatı boyunca yaşadıklarını sazı ve sözüyle dile getiren âşık, 17 Ocak 2017 tarihinde vefat eder (Türkan 2018: 175-178).
Âşık Duran'ın henüz 3 yaşında iken kibrit kutusuna yaprak takarak ses çıkarmaya başlaması ve 8-10 yaşlarında iken teneke kutularını müzik aleti gibi kullanmaya başlaması ondaki âşıklık ruhunun ilk belirtileri olarak görülmektedir. Bu duruma şahit olan amcasının oğlu Bestami Bebek, kendisine yaprak saz hediye etmiştir. Diğer amcasının oğlu Ali Bebek de ona saz çalmayı öğretmiştir. Duran’da saz önemli bir yere sahiptir. Saz, onun en yakın dostudur. Saz çalmayı öğrenen Bebek, 14-15 yaşlarında şiir yazmaya ve söylemeye başlar. İlk şiirini sevgilisinin başka birine gelin olması üzerine söyler. Tüm aşk duygusunu sazına ve sazının tellerine döker. Buna bağlı olarak, onun bir güzele âşık olması sebebiyle âşıklık sanatına başladığı söylenebilir. Âşık Duran’ın herhangi bir ustası olmamasına rağmen çırak olarak Âşık Ömer Bozdoğan'ı yetiştirmiştir. Âşık, şiirlerinde “Sefil Duran” mahlasını kullanmaktadır. Bu mahlası, kendisi seçmiştir. O, şiirlerinde sıklıkla güzeli, aşkı ve sevgiyi konu edinir. Âşık Duran Bebek’in atışmaları, mektupları ve muammaları dışında 81 şiiri mevcuttur. Şiirlerinde daha çok koşma nazım türünü kullanmıştır. 8'li ve 11'li heceyi sıklıkla kullanan âşık, şiirlerini de daha çok döner ayak ile söylemiştir. Duran Bebek, badeli âşıklardandır. O, âşıklığı süresince, gördüğü rüyaların etkisiyle dinî konulara yönelmiş, Allah aşkıyla şiirler yazmıştır. Sefil Duran, Hatay, Çukurova ve diğer bazı illerde ve yörelerde faaliyet gösteren âşıklar tarafından da tanınıp bilinen bir isimdir. İlk atışmasını 1972 yılında Âşık Gül Ahmet Yiğit ile yapmıştır. Âşık Duran Bebek, zaman zaman şiir, atışma ve türkü dallarında yarışmalara katılmış, çeşitli festivallerde ve şölenlerde dereceler almıştır. Onun, atışma ve türkü dalında altın madalyaları vardır. Âşık Duran, Mut Karacaoğlan Kültür ve Sanat Festivaline de katılmış ve derece alarak takdir belgesiyle taltif edilmiştir (Türkan 2018: 180-187).
Kaynakça
Türkan, H. Kürşat (2018). Âşık Duran Bebek. Konya: Kömen Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN KÜRŞAT TÜRKANYayın Tarihi: 06.01.2019Güncelleme Tarihi: 11.12.2020
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 06.01.2019Güncelleme Tarihi: 11.12.2020
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | YUNİS İBRAHİMOV | d. 1895 - ö. 1974 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | HAMMAL/MİRZE GÜLZAR, Bayrameli Abbaszâde | d. 1859 - ö. 03.06.1926 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | HÜSEYN SALHANOV | d. 1890 - ö. 1941 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | DERTLİ AYŞE, Ayşe Gülmez | d. 1943 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | AYDIN BABA, Aydın Karasüleymanoğlu | d. 01.01.1943 - ö. 30.01.2017 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ELİFAĞA ELİ OĞLU SAİLOV | d. 1943 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | DERTLİ AYŞE, Ayşe Gülmez | d. 1943 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | AYDIN BABA, Aydın Karasüleymanoğlu | d. 01.01.1943 - ö. 30.01.2017 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | ELİFAĞA ELİ OĞLU SAİLOV | d. 1943 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | DERTLİ AYŞE, Ayşe Gülmez | d. 1943 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | AYDIN BABA, Aydın Karasüleymanoğlu | d. 01.01.1943 - ö. 30.01.2017 | Meslek | Görüntüle |
12 | ELİFAĞA ELİ OĞLU SAİLOV | d. 1943 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | DERTLİ AYŞE, Ayşe Gülmez | d. 1943 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | AYDIN BABA, Aydın Karasüleymanoğlu | d. 01.01.1943 - ö. 30.01.2017 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | ELİFAĞA ELİ OĞLU SAİLOV | d. 1943 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | DERTLİ AYŞE, Ayşe Gülmez | d. 1943 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | AYDIN BABA, Aydın Karasüleymanoğlu | d. 01.01.1943 - ö. 30.01.2017 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | ELİFAĞA ELİ OĞLU SAİLOV | d. 1943 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |