Madde Detay
SEHMÎ, Ahmed Çelebi
(d. ?/? - ö. 1062/1651-52)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Kaynaklarda Ahmed Çelebi, Ahmed Sehmî Çelebi, Sehmî Mehmed Çelebi ve Mehmed Çelebi olarak yer alan şair, şiirlerinde Sehmî mahlasını kullanmıştır. Bursa’da doğan Sehmî’nin doğum tarihi bilinmemektedir. Gençliğinde İstanbul’a gelmiş, kitabet sanatındaki yeteneğiyle padişahın kâtipler zümresine katılmıştır. Çivizâde’nin şeyhülislâmlığı döneminde (1581/1587) ona kaside yazması ve ondan ders alması gözönüne alındığında 16. yüzyılın ikinci yarısında yaşadığı söylenebilir. Sehmî 1062/1651-52’de vefat etmiştir. Sehmî’nin eğitimi hakkında ayrıntılı bilgimiz yoktur. Çivizâde’den ders aldığını kasidelerinde söylemektedir. Bu derslerden sonra da kadılık mesleğine girmiştir. Kasidelerinin birinde, iki yıldan beri gurbette olduğundan bahseder. Temennâ Mahallesi yanındaki kabristanda gömülüdür (Kurnaz vd. 2001: 457).
Sehmî’nin edebi kişiliği hakkında Safâyî Tezkiresi, Güldeste-i Riyâz-ı İrfân ve Osmanlı Müellifleri’nde bilgiler bulunmaktadır. Kaynaklar Sehmî’ni ilmi kişiliğine, belagat konusundaki ustalığına değinirler. Osmanlı Müellifleri Sehmî’nin Câm-ı Gîtî-nümâ adında bir eserinde söz ederse de şairin böyle bir eseri şimdilik ele geçmemiştir.
Sehmî Dîvânı’nın bilinen tek nüshası, Süleymaniye Ktp. Hüsrev Paşa bl. nu. 38’de bulunmaktadır. Toplam 61 yaprak olan eserin 1b-19b arası yapraklarında Sehmî Dîvânı yer almaktadır. Dîvân'da 21 kaside, 90 gazel, 9 tarih, 4 kıta, 1 murabba, 1 muhammes ve 1 müseddes vardır. 53b-58 arasında da Sehmî’nin Manzûm Hadis-i Erbâin Tercümesi bulunur. Kasidelerini Sultan Murad, Âhîzâde Hüseyin Efendi (2), Çeşmî Efendi, Şeyhülislâm Yahyâ Efendi, Hâfız Ahmed Paşa, Çivizâde (2), Bostanzâde Yahyâ’ya yazmıştır.
Sehmî’nin şiirlerinde "hayal" önemli bir unsurdur. Üçlü ve dörtlü tamlamalarla yaptığı soyut bağdaştırmalar şiirinin anlaşılmasını güçleştirir. Şiirlerinde yer yer Sebk-i Hindî'nin etkisi görülür (Dirican 2006: 1-10).
Kaynakça
Bursalı Mehmed Tâhir (1333-42). Osmanlı Müellifleri. İstanbul: Matbaa-ı Amire.
Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay.
Dirican, Elif (hzl.) (2006). Sehmî Dîvânı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
İsmail Beliğ (1302/1884). Güldeste-i Riyâz-ı İrfân ve Vefeyât-ı Dânişverân-ı Nâdiredân (Tıpkıbasım). Bursa: Bursa Hüdavendigâr Vilayeti Matbaası
Kurnaz, Cemal ve M. Tatçı (hzl.)(2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAKYayın Tarihi: 27.11.2013Güncelleme Tarihi: 25.11.2020Eserlerinden Örnekler
Veliyyü'n-niam ve'l-himem Çivizâde Efendi Cenâblarına Berdâşte Olındı.
Ele alsam heves-i lalün ile ke’s-i müdâm
Dil-i sihr-âver olur matla- mihr-i ilhâm
Levh-i esrâr-ı Hudâdur dil-i sihr-ârâda
Olsa mahsûs revâdur sûret-i ahkâm
Sâde-rûlarla eger ke’s-i müdâm alsa ele
Dinlemem verse de sâlûs-ı hasedkâr-ı harâm
Tâli'üm olsa da mes'ûd u saîd degül olsa
Mâh-ı mihr-âver cesâd-ı keremkâr-ı 'unvâna
Tolsa ger savma-i 'âleme dûd-ı âhum
Ana ma'lûm degül hâl-i dil-i kem-ârâm
Mâ-hasal olsa revâdur ser-i sihr-âver-i kilk
Mâdih-i server-i âlem ser ü serdâr-ı kirâm
Hâkim-i mahkeme-i dâd u Muhammed-mevsûm
Hâris-i mülk ü milel umde-i sadr-ı hikem
Mâlikü’l-mülk-i 'atâ mâh-ı memâlik-ârâ
Hâmil-i sırr-ı Hudâ âlem-i hasm-ı i’lâm
Halîl-i ilâm-ı dile olsa revâdur âgâh
O gül-i devha-i ahkâm-ı sedâd-ı İslâm
Tarh-ı etvârına dilide kemâl-i her bâr
Nime rehvâruna ser-sûde umûr-ı her kâm
Resm-i levha-i dilün esâr-ı ulûm-ı esmâ
Ser-i kilkünde eger hâl-i gürûh-ı evhâm
Kâmilen dergeh-i adlünle revâdur görsem
Resm-i dâd u kerem ü vâde-i mihr ü ikrâm
Ol kime kim eger olmasa sudâ'a mahmûl
Dâverâ vü dâdgerâ silsile-i tûl-i kelâm
Ögredür medh-i kemâl-i keremünde kilküm
Sâhire tavr-ı edâ-yı sihr olmasa harâm
Müddeâm ol ki duâ-yı sihr-âlûdumla
Der-i dergâhuna rû-mâl ola her demde avâm
(Dirican, Elif (hzl.) (2006). Sehmî Dîvânı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 85-86)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 27.11.2013Güncelleme Tarihi: 25.11.2020Eserlerinden Örnekler
Veliyyü'n-niam ve'l-himem Çivizâde Efendi Cenâblarına Berdâşte Olındı.
Ele alsam heves-i lalün ile ke’s-i müdâm
Dil-i sihr-âver olur matla- mihr-i ilhâm
Levh-i esrâr-ı Hudâdur dil-i sihr-ârâda
Olsa mahsûs revâdur sûret-i ahkâm
Sâde-rûlarla eger ke’s-i müdâm alsa ele
Dinlemem verse de sâlûs-ı hasedkâr-ı harâm
Tâli'üm olsa da mes'ûd u saîd degül olsa
Mâh-ı mihr-âver cesâd-ı keremkâr-ı 'unvâna
Tolsa ger savma-i 'âleme dûd-ı âhum
Ana ma'lûm degül hâl-i dil-i kem-ârâm
Mâ-hasal olsa revâdur ser-i sihr-âver-i kilk
Mâdih-i server-i âlem ser ü serdâr-ı kirâm
Hâkim-i mahkeme-i dâd u Muhammed-mevsûm
Hâris-i mülk ü milel umde-i sadr-ı hikem
Mâlikü’l-mülk-i 'atâ mâh-ı memâlik-ârâ
Hâmil-i sırr-ı Hudâ âlem-i hasm-ı i’lâm
Halîl-i ilâm-ı dile olsa revâdur âgâh
O gül-i devha-i ahkâm-ı sedâd-ı İslâm
Tarh-ı etvârına dilide kemâl-i her bâr
Nime rehvâruna ser-sûde umûr-ı her kâm
Resm-i levha-i dilün esâr-ı ulûm-ı esmâ
Ser-i kilkünde eger hâl-i gürûh-ı evhâm
Kâmilen dergeh-i adlünle revâdur görsem
Resm-i dâd u kerem ü vâde-i mihr ü ikrâm
Ol kime kim eger olmasa sudâ'a mahmûl
Dâverâ vü dâdgerâ silsile-i tûl-i kelâm
Ögredür medh-i kemâl-i keremünde kilküm
Sâhire tavr-ı edâ-yı sihr olmasa harâm
Müddeâm ol ki duâ-yı sihr-âlûdumla
Der-i dergâhuna rû-mâl ola her demde avâm
(Dirican, Elif (hzl.) (2006). Sehmî Dîvânı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 85-86)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 25.11.2020Eserlerinden Örnekler
Veliyyü'n-niam ve'l-himem Çivizâde Efendi Cenâblarına Berdâşte Olındı.
Ele alsam heves-i lalün ile ke’s-i müdâm
Dil-i sihr-âver olur matla- mihr-i ilhâm
Levh-i esrâr-ı Hudâdur dil-i sihr-ârâda
Olsa mahsûs revâdur sûret-i ahkâm
Sâde-rûlarla eger ke’s-i müdâm alsa ele
Dinlemem verse de sâlûs-ı hasedkâr-ı harâm
Tâli'üm olsa da mes'ûd u saîd degül olsa
Mâh-ı mihr-âver cesâd-ı keremkâr-ı 'unvâna
Tolsa ger savma-i 'âleme dûd-ı âhum
Ana ma'lûm degül hâl-i dil-i kem-ârâm
Mâ-hasal olsa revâdur ser-i sihr-âver-i kilk
Mâdih-i server-i âlem ser ü serdâr-ı kirâm
Hâkim-i mahkeme-i dâd u Muhammed-mevsûm
Hâris-i mülk ü milel umde-i sadr-ı hikem
Mâlikü’l-mülk-i 'atâ mâh-ı memâlik-ârâ
Hâmil-i sırr-ı Hudâ âlem-i hasm-ı i’lâm
Halîl-i ilâm-ı dile olsa revâdur âgâh
O gül-i devha-i ahkâm-ı sedâd-ı İslâm
Tarh-ı etvârına dilide kemâl-i her bâr
Nime rehvâruna ser-sûde umûr-ı her kâm
Resm-i levha-i dilün esâr-ı ulûm-ı esmâ
Ser-i kilkünde eger hâl-i gürûh-ı evhâm
Kâmilen dergeh-i adlünle revâdur görsem
Resm-i dâd u kerem ü vâde-i mihr ü ikrâm
Ol kime kim eger olmasa sudâ'a mahmûl
Dâverâ vü dâdgerâ silsile-i tûl-i kelâm
Ögredür medh-i kemâl-i keremünde kilküm
Sâhire tavr-ı edâ-yı sihr olmasa harâm
Müddeâm ol ki duâ-yı sihr-âlûdumla
Der-i dergâhuna rû-mâl ola her demde avâm
(Dirican, Elif (hzl.) (2006). Sehmî Dîvânı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 85-86)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Veliyyü'n-niam ve'l-himem Çivizâde Efendi Cenâblarına Berdâşte Olındı.
Ele alsam heves-i lalün ile ke’s-i müdâm
Dil-i sihr-âver olur matla- mihr-i ilhâm
Levh-i esrâr-ı Hudâdur dil-i sihr-ârâda
Olsa mahsûs revâdur sûret-i ahkâm
Sâde-rûlarla eger ke’s-i müdâm alsa ele
Dinlemem verse de sâlûs-ı hasedkâr-ı harâm
Tâli'üm olsa da mes'ûd u saîd degül olsa
Mâh-ı mihr-âver cesâd-ı keremkâr-ı 'unvâna
Tolsa ger savma-i 'âleme dûd-ı âhum
Ana ma'lûm degül hâl-i dil-i kem-ârâm
Mâ-hasal olsa revâdur ser-i sihr-âver-i kilk
Mâdih-i server-i âlem ser ü serdâr-ı kirâm
Hâkim-i mahkeme-i dâd u Muhammed-mevsûm
Hâris-i mülk ü milel umde-i sadr-ı hikem
Mâlikü’l-mülk-i 'atâ mâh-ı memâlik-ârâ
Hâmil-i sırr-ı Hudâ âlem-i hasm-ı i’lâm
Halîl-i ilâm-ı dile olsa revâdur âgâh
O gül-i devha-i ahkâm-ı sedâd-ı İslâm
Tarh-ı etvârına dilide kemâl-i her bâr
Nime rehvâruna ser-sûde umûr-ı her kâm
Resm-i levha-i dilün esâr-ı ulûm-ı esmâ
Ser-i kilkünde eger hâl-i gürûh-ı evhâm
Kâmilen dergeh-i adlünle revâdur görsem
Resm-i dâd u kerem ü vâde-i mihr ü ikrâm
Ol kime kim eger olmasa sudâ'a mahmûl
Dâverâ vü dâdgerâ silsile-i tûl-i kelâm
Ögredür medh-i kemâl-i keremünde kilküm
Sâhire tavr-ı edâ-yı sihr olmasa harâm
Müddeâm ol ki duâ-yı sihr-âlûdumla
Der-i dergâhuna rû-mâl ola her demde avâm
(Dirican, Elif (hzl.) (2006). Sehmî Dîvânı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 85-86)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Yeşim Armutak | d. 1970 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Fırat Caner | d. 08 Eylül 1976 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | RAHMÎ, Bursalı Pîr Mehmed | d. ? - ö. 1567/68 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Yeşim Armutak | d. 1970 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Fırat Caner | d. 08 Eylül 1976 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | RAHMÎ, Bursalı Pîr Mehmed | d. ? - ö. 1567/68 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Yeşim Armutak | d. 1970 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Fırat Caner | d. 08 Eylül 1976 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | RAHMÎ, Bursalı Pîr Mehmed | d. ? - ö. 1567/68 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Yeşim Armutak | d. 1970 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Fırat Caner | d. 08 Eylül 1976 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | RAHMÎ, Bursalı Pîr Mehmed | d. ? - ö. 1567/68 | Meslek | Görüntüle |
13 | Yeşim Armutak | d. 1970 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Fırat Caner | d. 08 Eylül 1976 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | RAHMÎ, Bursalı Pîr Mehmed | d. ? - ö. 1567/68 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Yeşim Armutak | d. 1970 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Fırat Caner | d. 08 Eylül 1976 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | RAHMÎ, Bursalı Pîr Mehmed | d. ? - ö. 1567/68 | Madde Adı | Görüntüle |