Madde Detay

1955’te (Feyzullahî Vahid’e göre 1965’te) Karadağ’ın Keleyber bölgesinin Şovhana köyünde doğan ve komşu köyü olan Mazger’de ilkokul dördüncü sınıfa kadar öğrenim gören Âşık Yedullah Şekibî, köyündeki bir düğüne gelen Âşık Resul Kurbanî’nin saz çalıp şiir okumasıyla âşıklık sanatıyla tanışır ve onun okuduğu şiir ve anlattığı destanlarından etkilenerek âşıklık eğitimi almaya karar verir (Feyzullahî Vahid 1990: 76; Azizî Haray 1997: 112; Kafkasyalı 2002: 380; Kafkasyalı 2009: 92-93).

İstediği âşıklık eğitimini çeşitli sebeplerden dolayı çocukluk dönemde alamayan ve çeşitli mesleklerde çalışmak zorunda kalan Âşık Yedullah Şekibî, askerliği esnasında Tahran’da öğrendiği elektrikçilik mesleğini Tebriz’e döndükten sonra da devam ettirir (Kafkasyalı 2009: 93).

Askerliğini bitirdikten sonra uzun süre elektrikçilik yapan hâlâ da yapmaya devam eden Âşık Yedullah Şekibî, geç de olsa 1978 yılında Âşık Hüseyin Esedî (Kirşanlı)’nin yanında başladığı âşıklık eğitimini, 1992’de tamamlar ve âşıklık yapmaya başlar (Azizî Haray 1997: 113).

Âşıklığa başladıktan sonra başta Tebriz ve Tahran olmak üzere İran’ın birçok şehrinde toy ve çeşitli programlara katılan Yedullah Şekibî’nin Tebrizli Âşık Hüseyin Bulkeda Kirşanlı ile atışması vardır (Abbasi vd. 2013: 353).

Günümüzde Tebriz’de yaşayan, Tebriz dışında İran’ın diğer şehirlerindeki çeşitli toy ve programlarda sanatını icra etmeye devam eden ve birçok kez Türkiye’de de programlara katılan Âşık Yedullah Şekibî, şiirlerinde “Şekibî” mahlasını kullanır.

Çocukluğunda dinlediği ve âşıklık eğitimi almasında oldukça önemli rol oynayan Âşık Resul Kurbanî ve Âşık Abdurrahman’ın âşıklığından önemli oranda etkilenen ve bu âşıkların birçok şiiri ile Tebriz âşıklık geleneğindeki “usta malı” şiirlerin birçoğunu ezberleyen Âşık Yedullah Şekibî, Tebriz’de “defter gibi” hafızası olduğu söylenen ve bu sebeple de en fazla destan ve şiir bildiğine inanılan usta âşıklardan birisi kabul edilmektedir (Kafkasyalı 2002: 380; Kafkasyalı 2009: 92-93).

Yarattığı şiirlerinin bir kısmını 2005 yılında "Çalış Bu Dünyada Yahşılık Eyle" adıyla Tebriz'de yayımlayan Âşık Yedullah Şekibî, ilk şiirini annesinin vefat etmesi üzerine yaratır ve bu zor gününde hissettiklerini ölümsüzleştirir (Kafkasyalı 2002: 380).

Şiirlerinde genellikle toplumsal konulara yer veren Âşık Yedullah Şekibî’nin en çok bilinen şiirlerinden biri, geçtiğimiz yüzyılda ikiye bölünen Azerbaycan’ın parçalanmasını ve bunun neticesinde iki bölgede ayrı kalan Azerbaycan halkının yaşadıklarını anlattığı “Bu tayda özümem, o tayda gözüm” adlı şiirdir. Şiirinde Güney Azerbaycan için “kendim”, Kuzey Azerbaycan için ise “gözüm” kelimesini kullanan âşık, iki bölge arasındaki yaşanan zorunlu ayrılığı ve bu bölgelerde yaşayan “kardeşlerin” çektiği hasreti ifade ederek Kuzey Azerbaycan’ın 1828’de Ruslar tarafından işgal edilmesinden sonra yüzyıllar boyunca birlikte yaşamış olan kardeşin diğer kardeşinden, annenin ise evladından ayrı düştüğünü anlatır (Kafkasyalı 2007: 52; Kafkasyalı 2009: 93).

Yukarıdaki şiirde olduğu gibi Âşık Yedullah Şekibî’nin şiirlerinin genelindeki en temel konunun vatan kavramı olduğu söylenebilir. Muhtelif şiirlerinde vatanın her karış toprağının kutsallığını dile getirir (Kafkasyalı 2002: 381-382).

Aynı düşünce, bir başka şiirinde yine karşımıza çıkar. Tabiatı iyi bir şekilde gözlemleyen Âşık Yedullah Şekibî, şiirlerinde Köroğlu, Babek, Han Çoban, Sara gibi Azerbaycan’ın tarihî ve destanî kahramanlarından örnekler vererek geçmişteki şaşalı günlerinden eser kalmayan Azerbaycan’ı ve Azerbaycan’da yaşayan Türkleri, "yaralı bir kekliğe" benzetir (Feyzullahî Vahid 1990: 80).

Şiirindeki bir konu da muhayyilesinde kurduğu düzendeki “ideal insan”dır. Şiirlerinde bu insanın özelliklerini teker teker sayarak ya da bu insan tipine uymayanları eleştirerek okuyucu/dinleyicilerine ideal insan olabilmenin yollarını gösteren Âşık Yedullah Şekibî, yaşadığımız dünyayı tasavvur ederek dünyanın geçici olduğunu anlatır (Feyzullahî Vahid 1990: 78; Feyzullahî Vahid 1991: 47; Azizî Haray 1997: 112).

Âşık Yedullah Şekibî, irticalen şiir yaratma yeteneğine de sahiptir. Temmuz 2011’de Gümüşhane’de katıldığı bir programda Gümüşhane’nin güzelliklerini Türk halkına anlatır (www.gumushane.gen.tr).

Toylara balabancıları Ferhad Purabbas Cobend ve Talib Mensurî ile birlikte giden Âşık Yedullah Şekibî, günümüzde Tebriz ve Tahran başta olmak üzere İran’ın birçok şehrindeki programlara katılarak sanatını icra etmeye devam etmektedir (Abbasi vd. 2013: 366-367).